گزارش اکتشافات ژئوشیمیایى یکصدهزار گنبدکاووس

توضیحات

چکیده : گزارش حاضر نتیجه بررسى و اکتشافات ژئو شیمیایى سیستماتیک در ورقه یکصد هزارم گنبد کاووس به وسعت 2400 کیلومتر مربع مى باشد و در جهت انجام این مطالعات  از نقشه هاى توپوگرافى 50،000 :1 مناطق گنبد کاووس ، مینودشت ، آزاد شهر وکلاله  بهره گرفته شد .این منطقه از لحاظ آب و هوایى داراى آب وهواى نیمه مرطوب بوده و از لحاظ تولیدات کشاورزى وضع ممتازى را در منطقه داراست.از لحاظ زمین شناسى 60 درصد منطقه را رسوبات آبرفتى جوان وسایر نواحى را واحدهاى سنگى پوشانده است . دو دسته گسل در سطح مناطق مرتفع دیده مى شود ، گسل هاى نرمال با راستاى شمالى – جنوبى گاه شمال خاورى-جنوب باخترى و دیگرى گسله هاى تراستى  که عموماً  رخداد آنها باراندگى سنگهاى پالئوزوئیک روى واحد هاى ژوراسیک همراه است .عملیات نمونه بردارى در مقیاس 100،000 :1وبه تعداد 359 نمونه ژئوشیمیایى با دانه بندى (80- ) مش صورت گرفت نمونه ها پس از آماده سازى در دانه بندى (200-) مش براى انجام آزمایشات شیمیایى به آزمایشگاه زمین شناسى کشورارسال شده وبراى 28 عنصر مورد تجزیه قرار گرفتند . درراستاى عملیات نمونه بردارى تعداد 101 نمونه کانى سنگین با دانه بندى (20-) مش نیز برداشت گردیدکه پس ازانجام مراحل آماده سازى در راستاى شناسایى کانى هاى با اهمیت مورد مطالعه مینرالوگرافى قرار گرفتند.در ابتداى فصل  سوم مقادیر سنسورد برخى از عناصرنظیر Au Hg,Cd,وSb با استفاده از روش بیشترین درستنمایى کوهن جایگزین گردید ضمن آنک عناصر جیوه وکادمیوم به دلیل آنکه به ترتیب بیش از 80 و90 درصد داده هاى آن سنسورد گزارش گردیده بود از ادامه داده پردازیها حذف شده وتنها به ترسیم نقشه هاى ناهنجارى آنها اقدام گردید.در مرحله بعد داده ها پس از ورود به محیط نرم افزارهاى Excel وSpss   مورد پردازش هاى آمارى قرار گرفتند بطوریکه پارامترهاى آمارى داده هاى خام هیستو گرام و نمودار تجمعى عناصر در ابتدا مورد بررسى قرار گرفت .در پى تعبیر وتفسیر داده هاى خام، به دلیل اشکالاتى که داده هاى خارج از رده در ادامه پردازش ایجاد مى کنند ، این مقادیر توسط تلفیقى از روشهاى آمارى (نمودارهاى جعبه اى ) و روش مبتنى بر تجربه کارشناسى مورد شناسایى قرار گرفته و سپس به دلیل آنکه یکى از شروط اصلى در مطالعات آمارى و به ویژه پردازشهاى چند متغیره ، نرمال بودن جامعه مورد بررسى است اقدام به نرمالسازى توابع عناصر گردید . در مرحله بعد مطالعات آمارى دو متغیره و چند متغیره برروى توابع عناصر صورت پذیرفت   بطوریکه ابتدا به بررسى آمارى همبستگى داده ها ى ژئو شیمیایى به دو روش پیرسن واسپیرمن پرداخته شد و همبستگى عناصر طلا، مس ، سرب و روى به عنوان متغیرهایى که مطالعه حاضر بر روى آنها نگرش ویژه اى دارد با سایر عناصر مورد بررسى قرار گرفت و مشخص شد که عنصرطلا ،به عنوان یک متغیر مستقل در منطقه بوده واز همبستگى پایینى با سایر عناصر برخوردار است همچنین همبستگى عنصر مس با عناصرسرب، روى ،منگنز ونیکل در سطح اعتماد99 درصد از ضریب بالایى برخوردار است .در مرحله بعدى به جهت شناسایى هر چه بهتر ارتباط ژنتیکى بین عناصر از روش چند متغیره تجزیه به عاملها استفاده گردید. در این بخش مولفه هاى اصلى انتخاب ونقشه ناهنجاریهاى فاکتورى ترسیم و مورد بررسى قرار گرفت .در پایان همین فصل شرح ناهنجاریهاى عناصر در جداولى به همراه نقشه هاى تخمین شبکه اى آورده شده است.در فصل چهارم از گزارش به چگونگى انجام مطالعات کانى سنگین پرداخته شده و نتایج بدست آمده از این بررسى ها در جداولى آورده شده است لازم به ذکر است که در این قسمت نحوه انتشار کانى هاى بااهمیت نیز در نقشه هایى ترسیم گردید.با توجه به مطالعات ژئوشیمیایى و کانى سنگین صورت گرفته در منطقه، در فصل پنجم به ارزیابى مطالعات پرداخته شد و درنهایت ده ناحیه امیدبخش به عنوان نواحى آنومال در سطح گستره ورقه گنبدکاووس معرفى گردید.با توجه به اینکه در بررسیهاى صحرایى و کنترل آنومالیها به آثار وعلائمى که حاکى از حضور کانى سازى کانسارى در سطح منطقه باشد برخورد ننمودیم، لذا پیشنهاد گردید که قبل از انجام هر نوع مطالعات ژئوشیمیایى        آبرهه اى، یک بررسى اجمالى همراه با برداشت نمونه هاى کانى سنگین انجام شود وپس از مطالعه وتعبیر وتفسیر نتایج، در خصوص ادامه مطالعات تصمیم گیریهاى لازم اتخاذ گردد.در آخر فصل ششم گزارش به محاسبه خطاى آنالیز عناصر پرداخته شد و با انتخاب 30 نمونه تکرارى خطاى اندازه گیریها با استفاده از روشهاى دیاگرام کنترلى تامپسون و روش محاسباتى، محاسبه شد.نتایج بدست آمده به این صورت بود که در مورد خطاى عناصرطلا،آنتیموان،کادمیوم،ایتربیم،بیسموت،برلیم،سرب وجیوه به دلیل عیارهاى بسیار نزدیک به حد حساسیت دستگاه نمى توان قضاوت عادلانه اى نمود. ولى در مورد سایر عناصر مى توان اذعان کرد که با فاصله گرفتن از حد حساسیت دستگاه ،نتایج آنالیزدر دو بار اندازه گیرى تشابه نسبتاً قابل قبولى را نشان مى دهند.کارشناسان شرکت کان ایران خرسند خواهند شد تا کاستى ها و نقاط ضعف این پروژه را دریافت ودر رفع آنها اهتمام ورزند.