گزارش فورى زمین لغزه سد لتیان

توضیحات

            در آخرین روزهاى سال 1384 رویداد زمین لغزه در نزدیکى سد لتیان نگرانى هایى را سبب گردید. مواردى که در پى مى آید خلاصه اى است از نتایج بازدید و بررسى کوتاه کارشناسان زمین شناسى مهندسى سازمان زمین شناسى کشور از این پدیده در تاریخ 27 /12/1384   1- محدوده‌اى که درگیر لغزش شده بخشى از یک زمین لغزه کهن بشمار مى‌آید. 2- اولین نشانه‌هاى ناپایدارى از شانزدهم اسفند 84 به صورت شکاف‌هاى طولى و عرضى مشاهده شده است. بازشدگى این شکافها در مراحل ابتدایى شکل‌گیرى مختصر بوده که به تدریج افزایش یافته و تا زمان تهیه این گزارش در نزدیکى تاج لغزش به بیش از یک متر رسیده است. 3-رویداد زمین لغزه سبب ترک خوردگى جاده آسفالته موجود، تخریب ساختمانها در بخش بالاى آن و تخریب باغ‌ها در طول دامنه لغزش و آسیب به خطوط انتقال برق و تلفن شده و در بخش پاشنه نیز مصالح در حال ریختن به دریاچه سد هستند. 4-این زمین لغزه از بخش‌هاى مختلفى تشکیل شده که راستا و نوع حرکت این بخش‌ها تفاوت‌هایى را نشان مى‌دهد، اما بطور کلى راستاى حرکت توده بسوى شمال باخترى مى‌باشد. 5- مصالح درگیر لغزش شامل واریزه‌ها و سنگهاى حاصل از سازند آذرآوارى کرج و احتمالاً سازند آهکى لار مى‌باشند. 6- لغزش از نوع چرخشى یا حد واسط (چرخشى- انتقالى) تشخیص داده شده که با در دست داشتن داده‌هاى دقیق تر در مورد عمق و شکل سطح لغزش مى‌توان در مورد نوع آن اظهارنظر دقیق‌ترى نمود. 7- پهناى این لغزش در راستاى جاده در حدود 270 متر، درازاى آن از تاج لغزش تا پاشنه آن در     دریاچه سد در حدود 430 متر و حجم توده لغزش دست کم 1 میلیون متر مکعب برآورد شده است. 8- حرکت توده سبب مسدود شدن زهکش‌هاى طبیعى شیب گردیده که آثار آنرا مى توان بصورت نشتاب در پنجه لغزش در کنار دریاچه مشاهده نمود. این امر خود مى‌تواند موجب تحریک شیب و ناپایدارى هاى بیشترى بر روى دامنه گردد. 9- عوامل رویداد این لغزش را مى‌توان وجود زمین‌لغزه قدیمى و خردشدگى مصالح، وجود گسلش و خردشدگى ناشى از آن، جاى داشتن در منطقه‌اى نسبتاً پربارش، آبدار بودن نهشته‌ها، ریخت شناسى مناسب لغزش، دستکارى‌هاى انسانى نظیر ساخت سد، جاده، باغ، شهرک، بارندگى هاى قابل ملاحظه اخیر، مصادف بودن با هنگام ذوب شدن برفها و ... دانست. رویداد زمین لرزه نیز مى تواند به عنوان یک عامل احتمالى مطرح باشد که در حال حاضر داده اى از آن در دست نیست. 10- با توجه به شواهد موجود چنین به نظر مى آید که این توده لغزشى در مراحل ابتدایى حرکت خود بوده و هنوز گسیختگى کامل روى نداده است. به این ترتیب با توجه به ادامه روند ذوب برفها و احتمال رویداد بارش هاى بهارى مى توان در آینده نزدیک ادامه حرکت ها را انتظار داشت. از سوى دیگر حرکت هاى آینده این توده مى تواند به تحریک و ناپایدار سازى بلوک هاى مجاور آن بیانجامد که وجود چنین پتانسیلی  مى بایست مورد تحقیق بیشترى قرار گیرد. 11- ریسک بالقوه حاصل از حرکت این توده لغزش شامل خرابى شهرک در حال ساخت روى توده لغزش، آسیبهاى بیشتر به جاده و خطوط انتقال برق و تلفن و احتمال ریزش حجم عظیمى از رسوبات به درون دریاچه سد مى‌باشد. 12- راهکارها در این مرحله شامل زهکشى سطحى توده لغزش، پایش مستمرآن، اجتناب از دستکارى غیر اصولى توده، برنامه‌ریزى جهت شناخت کامل و سیستماتیک توده لغزشى و ارائه روشهاى پایدار سازى یا کاهش ریسک مى‌باشند. 13- تا به پایدارى رسیدن نسبى توده لغزشى، عملیاتى نظیر نصب علائم هشداردهنده و درصورت لزوم بستن آن، کنترل ترافیک در محدوده ، بازبینى مرتب مسیر براى آگاهى از تغییرات توده لغزش و تأثیرات آن بر جاده و در صورت نیاز بستن آن، تخلیه ساکنین ساختمانهاى نوساز و آمادگى تیمهاى امدادى توصیه مى‌گردد.   نگاره 1- تصویر ماهواره اى محدوده سد لتیان و موقعیت زمین لغزه که با فلش نشان داده شده است.                   نگاره 2- تصویر ماهواره اى سه بعدى محدوده سد لتیان و موقعیت زمین لغزه.   نگاره 3-  آسیب هاى وارد آمده بر جاده سد لتیان و مسیر دسترسى به لواسان بزرگ.                                                                                                     نگاره 4-  ترک هاى پدید آمده در مصالح موجود در پنجه لغزش در مجاورت دریاچه سد لتیان.         نگاره 5- ریختن مصالح ناشى از حرکت توده لغزشى و پیشروى بخش پائینى لغزش به درون دریاچه سد.    نگاره 6- ساخت و ساز و بار گذارى بر روى توده لغزش در مجاورت دریاچه سد، و باز شدگى ترک هاى موجود در نزدیکى دیهیم لغزش که سبب نفوذ بیشتر آب به درون مصالح و تشدید حرکت آن و در نهایت به گسیختگى کامل شیب منجر مى گردد.             نگاره 7-  ریخت شناسى تیپیک یک لغزش چرخشى با ادامه شکل گیرى پله هاى اصلى و فرعى همزمان با حرکت پیشرونده توده لغزشى بسوى پائین دست و دریاچه سد.            نگاره 8-  نمایى از دیهیم و تنده اصلى زمین لغزه سد لتیان   نگاره 9-  بار گذارى و دستکارى هایى نظیر تغییر ریخت شناسى شیب و آبیارى غیر اصولى در بخش بالایى توده لغزش احتمالا در رویداد زمین لغزه نقش داشته اند.   نگاره 10-  آسیب وارد آمده بر ویلاى ساخته شده بر روى توده لغزشى