گزارش مقدماتى رخداد زمین لرزه ۳ بهمن ماه ۱۳۹۱ خورشیدى سپید دشت- لرستان

توضیحات

      سازمان زمین شناسى کشور مدیریت دفتر بررسى  مخاطرات زمین شناختى گروه لرزه زمین ساخت و زلزله شناسى گزارش مقدماتى رخداد زمین لرزه 3 بهمن ماه 1391 خورشیدى سپید دشت- لرستان رضا علیخان زاده - معصومه اسکندرى در ساعت 14:42 دقیقه سه شنبه سوم بهمن ماه 1391 ، زمین لرزه اى به بزرگاى 9/4 در مقیاس Mn منطقه سپید دشت از توابع استان لرستان را لرزاند. رومرکز این رخداد توسط مرکز لرزه نگارى موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران با مختصات 17/33 درجه شمالى و 50/48 درجه شرقى در عمق 7 کیلومترى در حدود 37 کیلومترى سپید دشت، 37 کیلومترى خرم آباد و 386 کیلومترى تهران گزارش شد(نگاره 1). بیشینه شدت محاسبه شده توسط کارشناسان سازمان زمین شناسى تهیه شده بر پایه مدل میانگین ایران سیاهکالى مرادى و همکاران(1383) در مقیاس MSK در نقطه I0  (در پهنه رومرکزى) برابر 5  برآورد شده است (نگاره 3). Reference Depth (Km) Magnitude Latitude N Longitude E USGS 8/49 8/4 36/33 52/48 IRSC 7 9/4 17/33 50/48 EMSC 20 9/4 17/33 51/48 جدول 1- مشخصات زمین لرزه 3 بهمن ماه سپید دشت  بر گرفته از منابع گوناگون   USGS: United States Geological Survey IRSC: Iranian Seismological Center EMSC: European-Mediterranean Seismological Center     نگاره 1 : لرزه خیزى عمومى گستره مورد نظر(EMSC)     لرزه زمینساخت منطقه استان لرستان به علت قرار داشتن بر روی پهنه لرزه زمینساختى زاگرس از نواحی لرزهخیز ایران می باشد. وقوع زمین‌لرزه‌های مخرب در سیمره، سایروان، دره سیلاخور،بروجرد و ... در ادوار مختلف تاریخی بهترین گواه لرزه خیزی این منطقه می باشد. پژوهشگران متعددی صفحه ایران را به بخشهای مختلف زمینساختی تقسیم نموده اند و دراکثر این تقسیم بندیها استان لرستان در پهنه زاگرس قرار می گیرد. لرستان در واقعبخشی از رشته کوههای چین خورده- رانده شده زاگرس می‌باشد. برپایه مطالعات بربریان(1995) زاگرس را می توان براساس داده‌های مورفوتکتونیکی، لرزه ای، ساختاری ورخساره‌های رسوبی به پنج واحد تقسیم نمود که هر بخش با گسله‌های ژرفی پی سنگ و بهطور عام پنهان از یکدیگر جدا می‌شوند. به طور کلى، وقوع زمین‌لرزه‌های زاگرس ناشی از کوتاه شدگیپی سنگ آن بر اثر تغییر عملکرد گسلهای عادی پی سنگ (با شیبی به سمت شمال خاور) به صورت گسلهای معکوس و با شیب زیاد در حال حاضر، درنظر گرفته می شود. در بیشتر زمین‌لرزه‌های اینناحیه وجود یک گسلش رانده با مولفه امتدادلغز یا گسل امتداد لغز به همراه مولفه اى شیب لغز و از نوع معکوس قابل توجه می‌باشند. درخصوص علت وقوع زمین‌لرزه‌های متعدد در پهنه زاگرسمی توان اشاره کرد که به علت قرارگرفتن پهنه ایران بین صفحه‌های عربی و اوراسیا ازیکسو و حرکت صفحه عربی به سوی اوراسیا (با سرعت حدود 5/2 سانتیمتر در سال) از سویدیگر، پهنه ایران به صورت مداوم دارای دگرشکلی ویژه خود می باشد. به طور کلى،  مرز فلاتایران با صفحه عربی را مى توان گسل اصلی تراستی زاگرس برشمرد. بخشی از دگرشکلهای ناشی از حرکت رو به شمالصفحه عربی و نیروهای فشارشی حاصل از این حرکت در پهنه زاگرس با رخدادزمین‌لرزه ها نمایان می شود و هر از چندگاهی زمین‌لرزه‌های مخربی در این گستره رخمی‌دهند.     نگاره 2 – گسلهاى اصلى گستره لرستان در نقشه گسل هاى فعال ایران، حسامى و همکاران(2003)         نگاره 3- نقشه هم شدت زمین لرزه 3 بهمن ماه 1391 سپید دشت ، تهیه شده بر پایه مدل میانگین ایران  سیاهکالى مرادى و همکاران(1383) در مقیاس MSK     نگاره 4 – نقشه لرزه خیزى دستگاهى پیرامون رومرکز زمین لرزه 3 بهمن ماه 1391 سپید دشت - لرستان منابع : 1- حسامى، جمالى، طبسى ،2003، نقشه گسل هاى فعال ایران، پژوهشگاه بین المللى زلزله شناسى و مهندسى زلزله 2-  وب سایت مرکز لرزه نگارى کشورى (http://irsc.ut.ac.ir) 3- وب سایت سازمان زمین شناسی آمریکا (www.usgs.gov) 4- وب سایت مرکز لرزه نگارى اروپایى- مدیترانه اى(www.emsc-csem.org)