بررسى هاى دورسنجى در محدوده برگه ۱:۱۰۰.۰۰۰ کامیاران

توضیحات

   مقدمه با پیشرفت سریع تکنولوژى و بکارگیرى آن همکارى در اکتشاف منابع جدید معدنى و رشد اقتصادى، زمین‌شناسان روش‌هاى مؤثر و جدیدى را موردنظر قرار مى‌دهند. امروزه روش استفاده از تصاویر رقومى بهترین جایگزین روش‌هاى سنتى شده است. علاوه بر داده‌هاى اپتیکى که توسط ماهواره‌هایى چون Land sat و Spot از سطح زمین جمع‌آورى مى‌شوند، ماهواره‌هاى دیگرى چون Radar sat و Ers با فرستادن امواج در طول موج حدوده رادار طیف الکترومغناطیسى و جمع‌آورى Back Scatter امواج، نوع دیگرى از اطلاعات در اختیار ما مى‌گذارند. تصاویر ماهواره‌اى امروزه در رشته‌هاى مختلف از جمله تهیه نقشه زمین‌شناسى تحقیقات زیست‌محیطى، اکتشافات معدنى، برنامه‌ریزى کاربردى زمین، شناسائى ساختار لایه‌هاى سنگى و تنوع گیاهان ناشى از جنس زمین، تهیه نقشه الگوهاى تکتونیک و غیره استفاده مى‌شود. در این تحقیق از داده‌هاى ماهواره Land sat استفاده شده است. این داده‌ها توسط نرم‌افزار ویژه مورد پردازش قرار گرفته و در بررسى‌هاى زمین‌شناختى و اکتشافى برگه‌هاى 1:100.000 سنندج، باینچوب و کامیاران مورد استفاده قرار گرفته است. علم سنجش از دور هدف اصلى این علم عبارتست از پردازش و تفسیر اطلاعات (داده‌ها) درباره اجسام و پدیده‌ها از راه دور. چشم انسان نمونه بارز یک دستگاه سنجش از دور است ولى فقط محدود به حوزه دید با دامنه طیف نور مرئى مى‌باشد. این علم از سال 1840 با بکارگیرى عکس هوائى براى تهیه نقشه شهر پاریس شروع شد و طى سال‌هاى متمادى نسبت به تکمیل روش استفاده از عکس‌هاى هوایى براى تهیه نقشه زحمات زیادى را دانشمندان انجام دادند. دستگاه‌هاى تبدیل عکس به نقشه در اوایل قرن حاضر مورد تحقیق و تکمیل قرار گرفتند و به تدریج وارد بازار گردیدند که از اولین این دستگاه‌ها مى‌توان از استریوگراف، ساخت زایس نام برد که در سال 1923 به دانشمندان عرضه شد و هنوز امروزه در بعضى مکان‌ها مورد استفاده قرار مى‌گیرد. توجه به علم دورسنجى از حدود سال 1950 به بعد شروع و در 20 سال اخیر رشد فزاینده‌اى پیدا کرده است. به طورى که ماهواره‌هاى متعددى به این منظور به فضا فرستاده شده است. از جمله این ماهواره‌ها، لندست و رادارست مى‌باشد که در زیر به آنها و کاربردهایشان در علم دورسنجى اشاره خواهد شد.   ماهواره Land sat تا کنون 6 ماهواره لندست به فضا فرستاده شده است. اولین لندست در سال 1972 و آخرین آن در سال 1993 به فضا فرستاده شده که لندست ششم به دلیل قرار نگرفتن در مدار صحیح، سقوط کرده است. ماهواره‌هاى لندست توسط سیستم سنجنده اطلاعات طیف‌هاى بسیارى از امواج الکترومغناطیس را جمع‌آورى مى‌کنند. به عبارت دقیق‌تر امواج بازتابیده شده نور خورشید از سطح زمین به طور همزمان هنگام عبور ماهواره از شمال به جنوب توسط چند ردیف اسکن مى‌شوند و به 24 آشکارساز تابانده و ذخیره مى‌گردند. در طول خط پویش، پیکسل‌ها به طول 23 متر با یکدیگر همپوشانى دارند. میزان همپوشانى پیکسل‌ها در لندست‌هاى چهارم و پنجم کمتر از نوع اول، دوم و سوم است به گونه‌اى که در نوع چهارم و پنجم در جهت مسیر ماهواره 4/5% و روى هم افتادگى جانبى بر روى خط استوا 4/7% مى‌باشد که این مقدار با دور شدن از خط استوا بیشتر مى‌شود و در نزدیکى قطب‌ها به 70% تا 80% مى‌رسد. سیستم سنجنده لندست‌هاى اول و دوم و سوم با لندست‌هاى چهارم و پنجم فرق‌هایى دارند. در لندست‌هاى 4 و 5 اطلاعات حاصله کامل‌تر و از قابلیت تفسیر بیشترى به ویژه براى زمین‌شناسى برخوردار مى‌باشند.   کاربردهاى ماهواره لندست در زمین‌شناسى مطالعات سنجش از دور در علوم مختلف اعم از کشاورزى، جنگلدارى، منابع آب، محیط زیست، زمین‌شناسى و... کاربرد داشته و دستیابى به اهداف موردنظر را در رابطه با هر یک از این علوم بسیار دقیق‌تر مى‌نماید. شناخت مناطق دگرگون شده، شناسایى و تفکیک رسوبات آبرفتى، شناسایى افق‌هاى مواد معدنى،‌ به هنگام کردن نقشه‌هاى زمین‌شناسى موجود و بالا بردن کیفیت و سرعت نقشه‌هاى در دست تهیه،‌بررسى روند چین‌خوردگى‌ها، تعیین مرز دقیق واحدهاى سنگى، تعقیب رخنمون‌هاى مشابه در یک محدوده و تهیه نقشه پهنه‌بندى منطقه‌اى براى گسترش شهرهاى موجود از کاربردهاى داده‌هاى ماهواره لندست در زمین‌شناسى مى‌باشد.   پردازش تصاویر ماهواره‌اى در داده‌هاى اخذ شده از ماهواره در نگاه اول پدیده‌هاى روى زمین با واقعیت متفاوت به نظر مى‌رسند. این اعوجاج اشکال ناشى از علل متعددى است و بایستى داده‌ها نسبت به وضعیت زمین و اتمسفر تصحیح شوند. این تصحیحات بر دو نوعند تصحیحات رادیومترى (اشعه‌سنجى) و تصحیحات ژئومترى (هندسى).   1- تصحیحات هندسى (Gemetric correction) داده‌هاى اخذ شده، داراى اعوجاج متعددى ناشى از حرکت ماهواره، چرخش و کرویت زمین مى‌باشند. بالا و پائین رفتن نوک ماهواره، تمایل به پهلوى راست یا چپ و یا تمایل به شرق یا غرب زمین موجب مى‌شوند باریکه‌اى را که در حال تصویربردارى است جابجا شده و اطلاعات بدست آمده شامل خطا باشند این حرکات ماهواره به وسیله وسایل الکترونیکى که در ماهواره کار گذاشته شده اند ضبط و همراه داده‌ها به زمین مخابره مى‌شوند. بر روى زمین با استفاده از نرم‌افزارهاى مخصوص این داده‌ها را اصلاح نموده و در جاى اصلى خودشان قرار مى‌دهند. این عمل را تصحیحات سیستماتیک گویند. دومین دسته اعوجاج هندسى حرکت وضعیت زمین، کرویت آن و پستى و بلندى رویه آن مى‌باشند از سال 1979 به بعد ایستگاه فضایى گودار و همه داده‌هاى لندست را بکرویت زمین و حرکت وضعى آن اصلاح نموده و سپس نسبت به فروش آن اقدام مى‌نماید. این عمل را تصحیحات درجه اول گویند. بالاخره ربط دادن عوارض روى زمین و دخالت دادن ارتفاع آن‌ها در تصویر و تصحیحات دقیق از روى نقاط کنترل زمینى کارى است که بایستى توسط استفاده کننده بر روى تصویر انجام گیرد که این عمل را تصحیحات دقیق گویند. نرم‌افزارهاى موجود در بازار براى پردازش تصویر سعى دارند توانایى بیشترى را براى تصحیحات دقیق در اختیار استفاده‌کننده قرار دهند و کارهایى که معمولاً براى انجام تصحیحات دقیق هندسى به کار مى‌رود به شرح زیر است:   2- تصحیحات رادیومترى (اشعه‌سنجى) (Radiometric correction) این اصلاحات بر روى تصویر خام در حد معمول توسط کمپانى فروشنده داده‌هاى رقومى ماهواره‌اى انجام مى‌گیرد و در صورت تقاضاى مشترى حتى آن‌ها مى‌توانند اصلاحات و روشن‌سازى‌هاى لازم را براى داشتن یک تصویر ایده‌آل انجام دهند ولى چون کار پردازش براى هر هدف خاص متفاوت مى‌باشد، اغلب استفاده‌کنندگان ترجیح مى‌دهند اصلاحات و آشکارسازى‌هاى نهایى را خودشان بر روى تصویر انجام دهند تا به کمک آن به خواسته‌هاى خودشان نزدیکتر شوند. تعدادى از اصلاحات رادیومترى در زیر گرفته شده است. جایگزین کردن خط جا افتاده بعضى اوقات بر اثر عوامل یک سطر از داده‌ها در جاى خودش نیست و خط خالى است مى‌توان با میانگین خط بالایى و پائینى خط جا افتاده را پر کرد و تجارب نشان داده است که تا اندازه‌اى هم به حقیقت نزدیک است و در کیفیت تصویر اثر بدى ندارد.   از بین بردن سایه‌هاى موازى در بعضى مواقع با اینکه خطوط تصویر همه‌شان در سرجایشان حضور دارند ولى تصویر راه راه به نظر مى‌رسد در پردازش تصویر توسط نرم‌افزارى مى‌توان این پدیده را اطلاح نمود و تصویر یکنواخت بدست آورد.   3- آشکارسازى تصویر (Image Enhancement) آشکارسازى تصویر امکان دیدن پدیده‌هاى آن را میسر مى‌سازد و به تفسیر آن کمک مى‌کند چند نوع آشکارسازى در زیر آورده شده است.   آشکارسازى مرزها (Edge Enhancement) این عمل فرکانس بالاى تصویر را بیشتر نمایان مى‌سازد و فرکانس‌هاى پائین را فشرده‌تر مى‌کند در نتیجه مرزهاى محل تبدیل فرکانس‌هاى بالا به پائین مشخص‌تر و نمایان‌تر مى‌گردد. کشش کنتراست (Contrast Stretching) منظور از انجام این عمل تهیه تصویرى روشن‌تر براى تشخیص پدیده‌ها مى‌باشد. بدون کشش، تصویر معمولاً تاریک بوده و وضوح پدیه‌ها کم است، پس از اتمام کشش تصویر روشن‌تر و واضح‌تر مى‌شود. با تغییر میزان کشش و انواع مختلف آن مى‌توان به بهترین تصویر دست یافت بسیارى از نرم‌افزارها امکان انجام انواع گوناگون کشش‌ها را دارا مى‌باشند.   فصل دوم بررسى زمین شناسى منطقه موقعیت جغرافیایى و آب و هوایى برگه کامیاران منطقه مورد مطالعه در نیمه بالایى سمت چپ نقشه زمین‌شناسى 1:250.000 کرمانشاه و در بین طول‌هاى جغرافیایى 30،46 و 47 و همچنین عرض‌هاى جغرافیایى 34،30 و 35 قرار دارد. مرز‌هاى شمالى این محدوده تقریباً در راستاى روستاهاى عباس‌آباد ـ تنگه ور، مرز جنوبى تقریباً در راستاى روستاهاى سلطان کوه ـ سراب تیزان، مرز شرقى تقریباً‌ در راستاى روستاهاى شبانکاره ـ نظرگاه مى‌باشد. شهرهاى واقع در این محدوده عبارتند از: کامیاران و روانسر که به ترتیب در برگه‌هاى 1:50.000 کامیاران و روانسر واقع شده‌اند. بزرگترین بخش در این برگه کوزران سنجابى است که در جنوب غربى برگه 1:50.000 روانسر قرار دارد. راه‌هاى اصلى این محدوده عبارتند از: جاده سنندج ـ کامیاران واقع در شرق و شمال شرقى برگه، جاده کامیاران کرمانشاه واقع در شرق و جنوب شرقى بره، جاده کامیاران ـ روانسر ـ جوانرود در مرکز و غرب برگه،‌ جاده روانسر ـ پاوه در مرکز و غرب برگه، جاده روانسر ـ کرمانشاه در مرکز و جنوب برگه، جاده کرمانشاه ـ جوانرود در غرب برگه و جاده روانسر ـ کوزران سنجابى در جنوب غربى برگه. بلندترین کوه در منطقه قله پیرخدر کوه شاهو با ارتفاع 3100 متر مى‌باشد و کم ارتفاع‌ترین نقاط این برگه ارتفاعى بین 1300 تا 1310 متر دارند و در جنوبى‌ترین بخش‌هاى برگه واقع‌اند. کوه‌هاى بلند و معروف منطقه عبارتند از کوه‌هاى شاهو، کمرکور، سیاه سن و یک شبه. در مناطق مرتفع پوشش گیاهى از نوع پراکنده است و عمدتاً به حول و حوش آبراهه‌ها و رودخانه‌ها محدود مى‌شود، در حالى که در زمین‌هاى کم ارتفاع برگه، پوشش کشاورزى گسترده‌اى وجود دارد و کشاورزى از رونق خوبى برخوردار است. بخش‌هاى جنوبى این برگه توسط آب چشمه‌هاى کارستى مهمى شامل چشمه هشیلان، چشمه روانسر، چشمه ورمنجه بالا و چشمه سراب سبزه على و... و نیز آب‌هاى خارج شده از غارهاى قورى قلعه و کاوات تغذیه مى‌شوند. مهمترین رودخانه‌هاى مهم موجود در محدوده این برگه عبارتند از رودخانه‌هاى گاوه رود، خربلان، قره‌سو، خرکوه، تنگه خاب، خررود، رازآور و... از نقطه نظر آب و هوایى این منطقه عمدتاً ‌داراى آب و هواى سرد کوهستانى و پرباران مى‌باشد. (1)   زمین شناسى ناحیه‌اى برگه کامیاران از لحاظ تقسیم‌بندى ساختارى زمین‌شناسى، این برگه بخش‌هایى از کمربند دگرگونى سنندج ـ سیرجان و کمربند چین خورده ـ رانده زاگرس را شامل مى‌شود. واحدهاى سنگى رخنمون‌دار در منطقه شامل فلیش‌هاى کرتاسه، پالئوسن و ائوسن، مجموعه افیولیتى کرتاسه، توده‌هاى نفوذى گابرو ـ دیوریتى جوان‌تر از ائوسن تا الیگوسن، سنگ‌هاى دگرگونى مجاورتى، آهک‌هاى ائوسن و الیگومیوسن، آهک‌هاى ژوراسیک ـ کرتاسه بیستون، رسوبات رادیواریتى ژوراسیک ـ کرتاسه، آهک‌ها، مارن‌ها و سنگ‌هاى آهکى دولومیتى شده کرتاسه، کنگلومراى پلیوسن و رسوبات سخت نشده کوارترنرى مى‌باشد. جایگاه قرارگیرى، تنوع سنگ‌شناسى و زمین ساخت پیچیده منطقه همگى حکایت از تحولات زمین‌شناسى عمده‌اى در این محدوده دارد. (1) بررسى لیتولوژى منطقه بهره‌گیرى از روش پردازش داده‌هاى رقومى ماهواره‌ها اندک اندک جایگزین عکس‌هاى هوایى سیاه و سفید مى‌شود. با این روش با سرعت و دقت زیادترى مى‌توان با بهره‌گیرى از اطلاعات موجود یک نقشه زمین‌شناسى ابتدایى تهیه کرد. هرچند تکنولوژى دورسنجى در سال‌هاى اخیر پیشرفت شگرفى کرده است. ولى پایه و محور اصلى در هر رشته کارشناس مجرب و بازدیدهاى کارشناسانه صحرائى و پاسخ‌هاى درست آزمایشگاهى مى‌باشد. داده‌هاى اخذ شده از ماهواره در نگاه اول با پدیده‌هاى روى زمین متفاوت به نظر مى‌رسند این اشکال ناشى از علل متعددى است و بایستى داده‌ها نسبت به وضعیت زمین و اتمسفر تصحیح شوند. فضاهاى مربوط به کرویت زمین، چرخش زمین و... بر اساس نقاط زمینى با مختصات مشخص شده تصحیح گردید. به منظور آشکارسازى و بارز کردن پدیده‌ها، افزایش کنتراست ـ ایجاد تصاویر رنگى و فیلترسازى صورت گرفت. داده‌هاى اخذ شده برگه 1:100.000 کامیاران در دو زیر صحنه قرار گرفت. براى موزائیک زیرصحنه‌هاى انتخاب شده از نقشه توپوگرافى و آبراهه‌ها استفاده شد. در برگه کامیاران 50 منطقه مشترک در مناطق همپوشانى تصاویر انتخاب شد.    تصاویر پردازش شده براى تفسیر تفسیر چشمى تصاویر ماهواره‌اى براى تهیه نقشه‌هاى زمین‌شناسى لازم اما کافى نیست. فاکتورهاى موردنظر در تفسیر تصاویر ماهواره اى، رنگ، اندازه، شکل، بافت و ارتباط پدیده‌هاى زمین‌شناسى با یکدیگر وقتى رنگ را در نظر مى‌گیریم باندهاى هماهنگ شده تصاویر ماهواره یک تصویر رنگى مرکب ضعیف مى‌سازد، در حالى که باندهایى که هماهنگى کمترى دارند تصاویر مرکب خوبى را مى‌سازند. کشش معمولى کنتراست معمولاً بر اساس کشش کنتراست مستقل سه باند تصویر مى‌باشد این روش نیز وقتى که باندها با یکدیگر هماهنگى بالا دارند نتیجه خوبى حاصل نمى‌شود. بنابراین مقصود پردازش تصویر، تخفیف هماهنگى باندهاى نمایش داده شده و در نتیجه بزرگنمایى در اشباع مى‌باشد. وقتى صحبت از آشکارسازى تصویر است، بایستى به نمایان‌سازى اطلاعاتى که موردنظر کاربر مى‌باشند توجه داشت که بعضى اوقات به قیمت از دست دادن سایر اطلاعات کم‌اهمیت تمام مى‌شود. بهترین راه نمایش اطلاعات زمین‌شناسى در یک بهره‌گیرى از محیط‌ها و انتخاب سه باند تصویر TM مى‌باشد. به ویژه آن که سه باند TM تعداد 20 ترکیب سه باندى را فراهم مى‌کند که مى‌توان پدیده موردنظر را هر چه بهتر آشکارسازى نمود. در این تحقیق براى جدا کردن واحدهاى لیتولوژى از ترکیب باندهاى 1-3-5 و 1-4-7 سنجنده TM ماهواره لندست استفاده شده است. (تصاویر شماره 1 و2) در گستره ورقه 1:100.000 کامیاران سعى شده تفسیر و پردازش تصاویر ماهواره‌اى مبتنى بر واقعیت زمین‌شناسى باشد، ضمن این که از مشاهدات صحرایى در تکمیل و مقایسه یافته‌ها بهره گرفته شده است. سنگ‌هاى رسوبى به واسطه تنوع در رنگ و تناوب لایه‌هاى با مقاومت متفاوت در برابر فرسایش از سنگ‌هاى آذرین ترکیب و بافت یکنواختى دارند قابل تشخیص است سنگ‌هاى دگرگونى ویژگى‌هاى چین خوردگى و گاه مقاومت بیشتر قابل تفکیک است.  تصویر شماره 1: ترکیب باندهاى 1، 3، 5 پس از افزایش کنتراست خطى در ورقه 1:100000 کامیاران        تصویر شماره 2: ترکیب باندهاى 1، 3‌، 5 پس از افزایش کنتراست خطى در ورقه 1:100000 کامیاران   در ورقه 1:100.000 سنندج با توجه به نکات یاد شده لایه‌هاى گرافیکى مربوط به گسترش واحدهاى سنگى با سن‌هاى مختلف بر روى تصویر ماهواره‌اى منطقه جدا شده است.   واحدهاى سنگى جدا شده شامل: آلویوم قدیمى‌تر، ته نشست بادبزنى شکل ـ الویوم جدیدتر ـ تناوبى از ماسه سنگ، کنگلومرا و سنگ آهک همراه با مقدارى میانه‌هایى از بازالت و آذر آوارى‌ها ـ آولیوین گابرو، گابرو و دیوریت، کمى لوکودیوریت، آپلیت، تونالیت، دیوریت پگماتیتى ـ سنگ آهک تبلور مجدد یافته، کالک سیلیکات، متاپلیت (هورنفلس)، متابازالت، متاولکانى کلاستیک ـ کوارتزیت (فاسیس هورنبلند تا پیروکسن هورنفلس) ـ گابرو، دیوریت جهت یافته، شدیداً تغییر شکل یافته و میلونیتى شده ـ هاروزبورژیت، عمدتاً سرپانیتى شده ـ بازالت باشى، اسپیلیتى شده و گدازه برشى ـ توف بازالتى داراى قطعات سنگى و کریستال، سیلتستون و ماسه سنگ توفى قرمز، سبز و چرت لایه‌اى قرمز ـ سنگ آهک فسیل‌دار کرم، خاکسترى متوسط لایه، توده‌اى ـ سنگ آهک فسیل‌دار،‌ نازک تا ضخیم لایه، کرم، خاکسترى ـ سنگ آهک و سنگ آهک ماسه‌اى ـ رادیو لاریا، بیومیکرایت سیلیسى، پلسپارایت Cbiopelsparlte گل سنگ، چرت لایه‌اى ـ سنگ آهک و سنگ آهک مارنى، متوسط لایه ـ مارن‌هاى خاکسترى تیره همراه با سنگ آهک ـ کنگلومرا با جورشدگى ضعیف (تصویر شماره 3).    استفاده از تصاویر رنگى مجازى در تشخیص پدیده‌هاى مختلف با استفاده از ترکیب باندهاى مختلف و آشکارسازى‌هاى خاص تصاویرى تهیه شده‌اند که هر یک ویژگى خاصى را به نمایش مى‌گذارند که مى‌توانند به عنوان الگویى براى تشخیص واحدها و پدیده‌هاى مختلف مورد استفاده قرار گیرند. استفاده از تصاویر مجازى براى بهترین دید و تشخیص کلى پدیده‌ها مى‌باشد که عبارتند از: 1-   تصویر مجازى حاصل از یک کانال نسبتى 4 به 3 پس از افزایش کنتراست خطى (تصویر NDVI) که در این تصویر قسمت‌هاى آبى نشاندهنده فراوانى پوشش گیاهى مى‌باشد. (تصویر 6). 2-   تصویر مجازى حاصل از یک کانال نسبتى 3 به 1 پس از افزایش پوشش گیاهى مى‌باشد (تصویر 7) در این تصویر قسمت‌هاى روشن نشان دهنده فراوانى ترکیبات آهن‌دار مى‌باشد. 3-   تصویر مجازى حاصل از یک کانال نسبتى 5 به 7 پس از افزایش کنتراست خطى، قسمت‌هاى روشن نشان‌دهنده فراوانى ترکیبات رس‌دار مى‌باشد. (تصویر 8)       تصویر شماره 3: گسترش واحدهاى سنگى در برگه 1:100000 کامیاران بررسى زمین ساختى برگه کامیاران      سنگ‌هاى ناحیه عمدتاً‌ داراى روند شمال غربى ـ جنوب شرقى مى‌باشد و در اثر عملکرد تنش‌هاى تکتونیکى به صورت برش‌هایى بر روى هم رانده شده‌اند و جهت راندگى عمدتاً از سمت شمال شرق به سمت جنوب غرب مى‌باشد. این مسئله به صورت تراست‌هاى مکرر داراى روند شمال غربى ـ جنوب شرقى و شیب 30 تا 45 درجه به سمت شرق تجلى پیدا کرده است. این راندگى‌ها از کرتاسه تا میوسن ادامه داشته است. این تراست‌ها اغلب داراى مؤلفه لغزشى بوده و راستگرد مى‌باشند. این امر باعث شده است تا اکثر واحدهاى بویژه در مجموعه فلیشى کرتاسه ـ پالئوسن و مجموعه افیولیتى شبیه ورقه‌هاى بازى در هم ریخته (Shuffled smucrures) غالباً داراى کنتاکت گسله ظاهر شوند و در واقع مى‌توان آن‌ها را نوعى کمپلکس به هم افزوده (Accretionary complex) به حساب آورد. نفوذى‌هاى مافیک در این مجموعه نفوذ کرده و توده‌هاى گابرو ـ دیوریتى جوان را به وجود آورده‌اند. در همین راستا، این راندگى‌ها باعث ظهور شیستوزیته، تبلور، دگرشکلى، خردشدگى و... شده است. فازهاى کششى متعاقب عملکرد فازهاى فشارى، به بروز ساختمان‌هایى از جمله بودیناژى شدن، درزه‌دار شدن و... در چند مرحله، منجر گردیده است. همراهى پیامد عملکرد فازهاى کششى، فشارى و عوامل فرسایش دهنده به بروز پدیده کارستى شدن گسترده و در ابعاد وسیع در آهک‌هاى بیستون و قم منجر گردیده است. ظهور چشمه‌هاى کارستى بزرگ چشمه‌هاى هشیلان، روانسر و... بوجود آمدن غارهاى کاوات و قورى قلعه مبین موارد فوق است. به غیر از راندگى‌ها و گسل‌هاى معکوس، یک سرى گسل از نوع پله‌اى نیز وجود دارند که تقریباً عمود بر تراست‌ها و به موازات جهت راندگى یافت مى‌شوند و معمولاً از نوع امتداد لغز مى‌باشند. این گسل‌ها عمدتاً داراى امتداد شمال شرقى ـ جنوب غربى مى‌باشند و شیب آن‌ها تقریباً قائم است. علاوه بر این، یک سرى گسل‌هاى نرمال به موازات راندگى‌ها و نیز یک سرى گسل‌هاى امتداد لغز دیگر در منطقه دیده مى‌شوند. از لحاظ شیب و امتداد و چین‌خوردگى رسوبات ژوراسیک ـ کرتاسه، داراى شیب زیاد و گاه به شدت چین خورده مى‌باشند. از کاربردهاى داده‌هاى ماهواره‌اى شناخت خطوط، درزه‌ها، گسل‌ها و زون‌هاى برشى است که به نوبه خود اهمیت قابل ملاحظه‌اى در بررسى‌هاى زمین ساختى و توجیه بسیارى پدیده‌هاى زمین شناسى همچنین اکتشاف منابع معدنى دارد. ماهواره لندست به علت برداشت زاویه‌دار از سطح زمین و حساسیت ویژه به لبه‌ها و شکستگى‌ها دید مفیدترى از خطواره‌هاى منطقه در اختیار مى‌گذارد. تصویر شماره 9 شکستگى‌ها و گسل‌ها و ساختارهاى حلقوى برگه 1:100.000 کامیاران را نشان مى‌دهد.         تصویر شماره 6: حاصل از یک کانال نسبتى 3/4 پس از افزایش کنتراست خطى در ورقه 1:100000 کامیاران