گزارش اکتشاف تفصیلی گارنت ده سلم
نوع گزارش
اکتشاف مقدماتى
گروه
اکتشافات غیر فلزی
استان
خراسان جنوبى
نویسنده
محمد تقی کره ای
تاریخ انتشار
۲۳ تیر ۱۳۸۱
خلاصه توضیحات
با توجه به محدودیت های توسعه کشاورزی و صنعتی در شرق ایران،رونق بخش صنعت می تواند جایگاه ویژه های د رتوسعه این منطقه داشته باشد .از این رو پی جویی پتانسیل های معدنی کمپلکس ده سلم د رقالب پی جویی پتانسیل های زمین شناسی جنوب استان خراسان انجام شده است
توضیحات
پیشگفتار
با توجه به محدودیت های توسعه کشاورزی و صنعتی در شرق ایران،رونق بخش صنعت می تواند جایگاه ویژه های د رتوسعه این منطقه داشته باشد .از این رو پی جویی پتانسیل های معدنی کمپلکس ده سلم د رقالب پی جویی پتانسیل های زمین شناسی جنوب استان خراسان انجام شده است.در طی پی جویی های مقدماتی مشخص شده که یکی از موارد معدنی مورد توجه د رکمپلکس دگرگونی ده سلم رسوبات گارنت داری است که به صورت ذخایر پلاسری در منطقه تشکیل شده است.این گارنت ها از نوع آلماندن بوده و کاربردهای فراوانی در صنعت ا زجمله در دستگاههای هیدروجت ،تصفیه آب و ساینده ها دارد.لذا با توجه به ارزش این ماده ممعدنی طرح اکتشاف مقدماتی گارنت ده سلم تعریف و انجام شد.بر اساس این طرح منطقه حاوی گارنت پی جویی و در مناطق حاوی ماده معدنی تعداد محدودی چاهک اکتشافی حفر و از آنها نمونه برداری شد.نتایج عیار سنجی نشان داد که به منظور تعیین گسترش ،میزان ذخیره و عیار ماده معدنی نیاز به اکتشافات بیشتری است.از این رو طرح اکتشاف تفصیلی گارنت ده سلم تعریف و انجام شدو نتایج حاصله در این گزارش در پنج فصل ارائه شده است.در فصل اول کمپلکس ده سلم معرفی شده است .به دنبال آن موقعیت و زمین شناسی محدوده های حاوی گارنت د رفصل دوم آمده است.در فصل سوم شرح عملیات حفرچاهک ها آورده شده و فصل چهارم نتایج عیار سنجی و محاسبات تخمین ذخیره انجام گرفته است.در فصل پنجم نتایج مطالعه ی کانه آرایی گارنت ده سلم درمقیاس نیمه صنعتی ارائه شده گردیده است.
کمپلکس ده سلم
موقعیت جغرافیایی
د رجنوب استان خراسان و در شرق دشت لوت مجموعه ای از سنگهای آذرین ،دگرگونی و رسوبی وجود داردکه تحت عنوان کمپلکس ده سلم نامیده شده اند.این مجموعه سنگی با مرفولوژی نه چندان مرتفع از دشت های اطراف متمایز شده است.کمپلکس ده سلم د رغرب شهرستان نهبندان و شمال شرق روستای ده سلم بین عرضهای ’17 ˚ 31 و ’ 32 ˚ 31 شمالی و طولهای ’24 ˚ 59 تا ’41 ˚ 59 شرقی به مساحت تقریبی سیصد کیلومتر مربع واقع شده است. روستای چاه داشی د رشمال شرق و ده سلم د رجنوب غربی آن واقع است .دسترسی به منطقه از طریق جاده اصلی زاهدان –مشهد و را ه آسفالته شهرستان نهبندان به روستاهای چاه داشی و ده سلم امکان پذیر است.ادامه این جاده از ده سلم ،د رحال حاضر به سمت شهداد و کرمان در دست احداث است(شکل 1-1)
فاصله کمپلکس ده سلم تا ده سلم 30 کیلومتر و تا نهبندان حدود 60 کیلومتر است.منطقه ازنظر اقلیمی جزء مناطق گرم و خشک با آب و هوای بیابانی است و در بخش های کوهستانی آب وهوا کمی معتدل تر می شود.در منطقه رودخانه دائمی وجود نداشته و درفصل زمستان رودخانه های فصلی،رود شور در شرق منطقه و رودخانه ده سلم در غرب منطقه جاری هستند.آب شرب اهالی این منطقه ،از تعدادی چاه و قنات تامین می شود.آبهای زیر زمینی منطقه دارای سختی بالایی است و مزه شور تا تلخ دارند.سطح آب زیرزمینی د رعمق 5 تا 50 متری قرار داشته ولی به دلیل تخلخل کم رسوبات ،آبدهی چاه ها کم است.وزش بادهای فصلی 120 روزه سیستان باعث تشکیل تپه های شنی د ر دشت های مسطح اطراف شده است.اختلاف دما در شبانه روز به دلیل شرایط بیابانی 20 تا 30 درجه سانتی گراد است.از دیدگاه جغرافیایی منطقه بخشی ا زناحیه لوت است.توزیع جمعیت در منطقه بسیار پراکنده بوده و به دلیل مهاجرت روستائیان به شهرهای اطراف رشد جمعیت پایین است.اکثر روستاها دور از هم و کم جمعیت هستند و نزدیک ترین روستا به منطقه روستای ده سلم با 50 خانوار سکنه است.بیشتر این روستاها د ردامنه کوه یا مظهر قنات ها و اطراف چاه های آب شیرین واقع شده اند.تقریبا همه اهالی به کشاورزی ،کشت گندم جو و درخت خرما و دامپروری ،پرورش شتر و بز اشتغال دارند.با توجه به شرایط آب و هوایی بهترین فصل برای انجام مطالعات صحرایی د راین منطقه اواخر زمستان و اوایل بهار است.شکل 1-2 نمای کلی این منطقه را نشان می دهد.
مرفولوژی کمپلکس ده سلم
کمپلکس ده سلم به صورت رشته کوهی نه چندان مرتفع با روند اصلی شمالی جنوبی و منطبق بر روند ارتفاعات شرق ایران است(شکل 1-2) که د رقسمت شمال،به دامنه ها ی ارتفاعات شاه کوه ختم می شود.در اثر نفوذ توده گرانیتی شاه کوه ،این روند کمی منحرف شده و به سمت غرب متمایل شده است.د رقسمتهای جنوبی به دلیل عملگرد گسلهای فعال د رمنطقه ارتفاعات کمی به سمت شرق منحرف شده است.مرتفع ترین نقطه ناحیه کوه هوری با ارتفاع 2850 متر است.یلندترین ارتفاعات درمنطقه مورد مطالعه درارتفاعات ده سلم 2350 متر است.که د رشمال غرب منطقه مورد مطالعه واقع است.پست ترین نقطه در دشت های مسطح اطراف است که روستای ده سلم با 820 متر ارتفاع از سطح دریا د رآن قرار دارد.ارتفاعات از دو سو به دشتهای مسطح ختم می شود و رود خانه های فصلی ده سلم د رقسمت غرب و رودخانه ی شور در شرق منطقه مورد مطالعه هردو به سمت جنوب و جنوب غربی د رجریان هستند.د رجنوب غرب منطقه مورد مطالعه ،دشت لوت واقع است که به سمت غرب از ارتفاع آن کاسته می شود.د رسمت شرق محدوده مورد مطالعه دشت چاه داشی واقع شده است که با افزایش فاصله از کمپلکس ده سلم به ارتفاع آن افزوده می شود.د رجنوب ارتفاعات ده سلم تپه های ماسه ای کویری قرار دارد که د رسمت جنوب و جنوب غرب به وسعت آنها افزوده می شود.
تاریخچه مطالعات انجام گرفته
اولین مطالعات مدون منطقه د رسال 1349 و 1350 توسط سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور انجام گرفته است.نتیجه این مطالعات به صورت نقشه: 500000 : 1و گزارش بررسی مقدماتی دشت لوت و ایران مرکزی منتشر شده است.(اشتوکلین و همکاران،1973) . د راین بررسی ها طبق نقشه ارایه شده توسط محققین د ردو مسیر که تقریبا بر روند دگرگونی عمود می باشد ،مسیرهایی پیموده شده،ا زنمونه های برداشته شده (سه نمونه )سن سنجی به روش رادیو متری انجام گرفته است.در بررسی ها ی میکروسکوپی سنگهای دگرگون شده بر اساس کانی های موجود نام گذاری شده اند.بررسی های کوچک مقیاس د رارتباط با کوهزایی منطقه توسط بربریان و سهیلی (1976)،مهاجر اشجعی (1975) و بربریان (1981) انجام شده است.گسلهای مهم ،نقش و عملکرد آنها د رمنطقه توسط نبوی (1355) بررسی شده است.نقشه ی زمین شناسی منطقه با مقیاس 250000 : 1توسط سهندی و همکاران(1371) تهیه و به وسیله سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنین کشور به چاپ رسیده است.ذخایر آندالوزیت و سیلیمانیت منطقه توسط مهرابی و سیاسی راد(1372) مورد توجه قرار گرفته است.توده گرانیت شاه کوه د رشمال منطقه د ررساله دکترای اسماعیلی (1380)
مطالعه شده است.هاله دگرگونی مجاورتی توده شاه کوه نیز توسط مدهج(1379) مورد بررسی قرار گرفته است.مطالعات کوچک مقیاس د رمورد ژنز پتانسیل های معدنی شرق لوت توسط شهاب پور (1379) انجام گرفته است.اولین مطالعات د رمورد پتانسیل های منطقه توسط مهرابی و همکاران (1372) د رمنطقه انجام شده است.مطالعات بدوی د رپتانسیل های اقتصادی د رکمپلکس ده سلم توسط دانشگاه صنایع و معادن (1380) انجام شده است.
محمودی (1382) د رطی پایان نامه کارشناسی ارشد ،پترولوژی سنگهای دگرگونی منطقه و پتانسیل های معدنی کمپلکس دگرگونی را مطالعه کرده است.
زمین شناسی
از دیدگاه تقسیمات زمین شناسی کمپلکس ده سلم درمرز صفحه لوت جنوبی و زون جوش خورد ه سیستان واقع شده است.به اعتقاد بیشتر محققین مرز لوت و زون جوش خورده سیستان به وسیله گسل نهبندان که در شرق کمپلکس ده سلم قرار دارد ،مشخص می شود(نبوی،1355)، ولی گسلهایی به موازات گسل نهبندان د رکمپلکس دگرگونی ده سلم وجود دارد که حرکت راست گردی همانند حرکت گسل نهبندان د رانها مشاهده می شود وبا توجه به آنها نمی توان مرز مشخصی را برای این دو صفحه مشخص کرد.
سنگهای این کمپلکس عمدتا از شیشه های دگرگون شده،استوکهای گرانیتی و رگه های پگماتینی و کوارتزی تشکیل شده است(شکل 1-3)
حجم اصلی کمپلکس ده سلم از سنگهای دگرگونی طی سه فاز جداگانه دگرگونی تشکیل شده است.(محمودی ،1382). درون کمپلکس و در شمال و شرق آن توده های گرانیتوئیدی نفوذ کرده است.شدت دگرگونی سنگهای دگرگونی منطقه د رحد رخساره پیروکسن هورنفلس ،شیست سبز و حد پایین رخساره آمفیبولیت است.سن نسبی دگرگونه منطقه ژوراسیک و سن مطلق آن 2 ± 206 تا 5 ± 209 (ریر و محافظ ،1972) میلیون سال تخمین زده شده است.سنگ مادر دگرگونی از دیدگاه لیتولوژیکی با سازندهای تریاس تحتانی هم خوابی دارد،ولی د راین زمینه تردیدهای فراوانی وجود دارد.وجود سنگ های کربناته حاوی فسیلهایی از خانواده اوربیتولین که به صورت عمده دگرشیب و دگرگون نشده توده گرانیتی شاه کوه و سنگهای دگرگونی حاشیه غربی آن را می پوشاند نیز می تواند تایید ی بر این موضوع باشد.توده های آذرین موجود د رمنطقه مورد مطالعه د راین تحقیق با توجه به محل قرار گیری و پتروگرافی به سه دسته تقسیم شده اند.گروه اول گرانیتوئیدهای لکوکرات شرق منطقه است که بررسی قابل توجهی بر روی آنها انجام نگرفته است.گروه دوم توده گرانیتی شاه کوه که در شمال کمپلکس ده سلم واقع شده است.بررسی های ایزوتوپی انجام شده بر روی این توده سنی معادل 150 تا 170 میلیون سال را برای فازهای مختلف تزریق گرانیت نشان می دهد.(اسماعیلی،1380). گروه سوم گرانیتهای موجود در کمپلکس دگرگونی است با روند شمالی جنوبی که با توجه به اثرات موجود د رمنطقه باعث ایجاد دگرگونی د رمنطقه شده است.
کمپلکس دگرگونی به احتمال زیاد سنی کمتر از سن دگرگونی دارند .این توده ها احتمالا با گرانیت شاه کوه هم ریشه هستند(درویش زاده،1371)
با توجه به کانی شناسی سنگهای دگرگونی و نتایج شیمیایی آنها سنگ مادر دگرگونی،ماسه سنگ ،رس سنگ ومارن بوده است .که تحت تاثیر سیالات مشتق شده ازتوده های نفوذی موجود در منطقه قرار گرفته است.فرایندهای دگرگونی باعث تشکیل کانی های صنعتی با ارزش اقتصادی د راین مجموعه دگرگونی شده است.از جمله آنها می توان به گارنت ،آندالوزیت،سیلیمانیت،کوارتز و میکا اشاره کرد.بررسی های انجام شده نشام می دهد که این منطقه دارای پتانسیل های مطلوبی ا زکانی های صنعتی است.
توالی چینه شناسی
رسوبات موجود در کمپلکس ده سلم اغلب فاقد آثار فسیلی هستند و سن سنگ های موجود نیز به دلایل تکنیکی و دگرگونی و هوازدگی نمونه های موجود دارای ابهامات فراوانی است.ریر و محافظ (1972) سنهای 206 و 209 میلیون سال به روش پتاسیم آرگون را برای شیست ها بدست آورده اند.با توجه به وضعیت چینه شناسی و سنگ های منطقه ،بررسی توالی وقایع زمین شناسی و تعیین سن توده گرانیتی شاه کوه،می توان توالی چینه شناسی را تا حدودی مشخص کرد.
مهمترین شواهد مورد استفاده عبارتند از :
1- بر روی گرانیت شاه کوه آهکهای غیر دگرگونه اوربیتولین دار کرتاسه واقع شده است.
2- د رقسمت های شمالی منطقه سنگ های کربناته تحت تاثیر تزریق فاز دوم گرانیت شاه کوه دگرگون شده اند.
3- بین توده گرانیتی شاه کوه و سنگهای آهکی کرتاسه کنگلومرایی قاعده ای کرتاسه مشاهده می شود که در آن دانه های گرد شده کوارتز شیری رنگ که به احتمال زیاد مربوط به فاز اول گرانیت شاه کوه است مشاهده می شود.
4- در غرب و خارج ا زمنطقه مورد مطالعه ،کنگلومرایی به سن ائوسن به صورت دگر شیب سنگهای آهکی با سن کرتاسه را پوشانده است.
5- دشت های مسطح اطراف از رسوبات ماسه سنگی و شیلی که معادل با سازند شمشک پوشیده شده و آبرفت های عهد حاضر روی آنها قرار گرفته است.
6- د ررسوبات عهد حاضر ،رسوبات سیلابی و در بعضی مناطق تراست های آبرفتی مشاهده می شود.بر اساس شواهد ذکر شده توالی چینه شناسی منطقه مورد مطالعه از قدیم به جدید عبارتند از:
· رسوبات ماسه سنگی و شیلی تریاس و ژوراسیک تحتانی
· رخداد دگرگونی با سن ژوراسیک میانی
· فازهای اولیه توده شاه کوه به سن ژوراسیک پسین
· رخداد دگرگونی فشار پایین د رکمپلکس ده سلم
· رسوبات آهکی غیر دگرگونی کرتاسه درغرب
· فازهای بالایی گرانیت شاه کوه به سن کرتاسه
· رسوبات سیلابی و آبرفتی جدید
7- سن مطلق گرانیت شاه کوه برای فازهای مختلف تزریق 150 تا 170 میلیون سال (اسماعیلی،1380) است.
محمودی (1382) بر اساس مطالعات صحرایی و میکروسکوپی توالی سنگ شناسی کمپلکس ده سلم را مطابق با شکل 1-4 نشان داده است.
سن نسبی پروتولیت و دگرگونی کمپلکس ده سلم
طبق مطالعات اولیه انجام شده توسط اشتوکلین و همکاران (1972) رسوبات این منطقه شباهت زیادی با سازند نای بند دارد.به عقیده این محققین به دلیل وجود شباهت های لیتولوژیکی پروتولیت کمپلکس دگرگونی ده سلم و سازند نای بند هم سن هستند.به این منظوربه طور خلاصه این سازند توصیف می شود.
سازند نای بند
این نام به وسیله کمیته چینه شناسی ایران د رمورد سکانسی تریاس فوقانی فسیل دار وضع شده است که ابتدا به وسیله داگلاس (1929) توصیف شده و سپس توسط اشتوکلین (1972) مورد بررسی قرار گرفته است.این سازند شامل یک سری رسوبات به سن تریاس شامل رسوبات تبخیری ،شیل آهک فسیل دار و ماسه سنگ است.مقطع نمونه این سازند د ردامنه های جنوبی و جنوب غربی کوه نای بند د رنزدیکی شهرک نای بند د رشمال شرق شهرکرمان قرار دارد.مرز زیرین این سازند بطورو دگر شیب با سازند شتری قرار گرفته که دارای یک سطح فرسایش یافته کارستی است.در سطح بالایی آن لایه ای به ضخامت 2 تا 5 متر ازخاک فسیل آغشته به اکسید آهن به همراه مقادیری از باریت و گالن و برخی از کانی های خاص ناحیه کارست قرار دارد.
سنگهای دگرگون شده کمپلکس ده سلم نیز شامل رسوبات شیلی،ماسه سنگ و رسوبات کربناته است،که پس از طی مراحل دگرگونی به شیستهای مختلف و مرمر و متاسند استون تبدیل شده است.
کمپلکس دگرگونی ده سلم د رقسمتهای شمالی به وسیله آهکهای اوربیتول دار کرتاسه به صورت لایه های پیش رونده پوشیده شده اند،بنابراین سن پروتولیت و همچنین سن دگرگونی باید قبل از آپسین (کرتاسه پیشین) بوده باشد.
اشتوکلین و همکاران (1972) ابتدا سن دگرگونی ده سلم را با مقایسه لیتولوژیکی با انواع غیر دگرگونی د رنقاط مختلف بلوک لوت معادل شیلهای ژوراسیک و آهک های تحتانی را معادل سازند نای بند در نظر گرفته اند.به نظر این گروه از محققین سن دگرگونی بعد از ژوراسیک میانی بوده است،وجود گرانیت د رشیستهای حوالی میقان و قله های معادن که دگرگونی ضعیفی را متحمل شده اند را به عنوان دلیل ذکرمی کنند ولی د رمطالعات بعدی که به وسیله ریر و محافظ (1972) انجام شده است.سن دگرگونی با استفاده از روش روبیدیوم- استرانسیم ا زدو نمونه انتخاب شده از شیستهای منطقه بدست آمده 10 ± 209 و 2 ± 206 میلیون سال به دست آمده است.
با توجه به مطالب بالا می توان گفت که اگر چه شباهت لیتولوژی دو سری سنگی به تنهایی برای اثبات همزمانی آنها کافی نیست ولی سن سنجی های انجام شده نیز به دلیل تعداد کم نمونه ها و روش نه چندان مناسب د رسنگهای دگرگونی و رویداد چند فاز دگرگونی که در کمپلکس ده سلم قابل اعتماد نیستند.
به نظر می رسد رسوبات دگرگون شده د رمنطقه ده سلم در امتداد گسلهای ترانسفورم شرق ایران نهشته باشند.این گسلها ا زتریاس تا عهد حاضر فعال بوده اند.(نبوی،1355) روند شمالی جنوبی کمپلکس ده سلم و وجود گسلهای متعدد در راستای گسلهای بزرگ منطقه چنین فرضیه ای را تایید می کند.
سن سنجی های انجام شده بر روی توده گرانیتی شاه کوه سن هایی د رحدود 150 تا 170 میلیون سال را نشان می دهد(اسماعیلی،1380) که با توجه به تاثیر این توده بر روند دگرگونی منطقه سن دگرگونی را کاهش می دهد.در هورنفلسهای حاشیه گرانیت شاه کوه آثار شیستوزیته اولیه درسنگ دیده می شود ومی توان گفت سن دگرگونی اولیه را بین 160 و سن رسوب گذاری را 195 میلیون سال د رنظر گرفت.
زمین شناسی کمپلکس دگرگونی به طور خلاصه
کمپلکس ده سلم شیستوزیته سنگهای دگرگونی به صورت شمالی جنوبی و به موازات گسل نهبندان کشیده شده است.سنگ های دگرگونی شامل اسلیت و فیلیت،آندالوزیت شیست،سیلیمانیت شیست،آمفیبولیت ،مرمر و متا سند ستون است.حجم وسیعی ا زکمپلکس دگرگونی ده سلم را شیستهای آندالوزیت دار تشکیل می دهد.سیلمانیت شیست و گارنت و استرولیت شیست درتوده اصلی کمپلکس و درجنوب غربی کمپلکس رخنمون دارند.حداکثر دره دگرگونی د رزون سیلمانیت درحاشیه توده های گرانیتیت با تبلور بلورهای شیلمانیت منشوری و فیبرولیت دیده می شود.سن دگرگونی و توالی وقایع مبهم بوده و سن سنجی های انجام شده به روشهای ایزوتوپی که بر روی دو نمونه از شیستهای کمپلکس دگرگونی انجام شده سن دقیقی بدست نمی دهد وشک و تردیدهای فراوانی دراین باره وجود دارد.
گرانیت های موجود در کمپلکس دگرگونی ده سلم از نظر توزیع جغرافیایی،سنگ شناسی،سن،توپوگرافی و شکل به سه گروه تقسیم می شوند.گروه اول توده های گرانیتی(g1) موجود در شرق کمپلکس ده سلم را شامل می شود.گرانیتهای یادشده دارای توپوگرافی پست و شدیدا آلتره هستند .گرانیت شاه کوه (g2) د رشمال منطقه گروه دوم سنگهای گرانیتی است و هاله دگرگونی مجاورتی وسیعی د رحد رخساره پیروکسن هورنفلس و زینولیتهای پلیتی که ذوب جزیی و دگرگونی د رحد رخساره سانیدینیت را نشان می دهد،دارا است.
گروه سوم گرانیتها (g3) ، توده های کوچک و کشیده درون کمپلکس ده سلم هستند که به موازات شیستوزینه دگرگونی و در زونه های حرارت بالا بیرون زدگی دارند(جدول 1-1) ارتباط سنگ شناسی و چینه شناسی منطقه و سن نسبی رخدادهای زمین شناسی را نشان می دهد.به همراه توده های گرانیتی یاد شده پگماتیتها به صورت رگه ها و توده های کوچک د رکمپلکس دگرگونی و توده های نفوذی و دشتهای حاشیه کمپلکس دگرگونی تزریق شده اند.
محدود های گارنت دار
پی جوی پتانسیلهای معدنی کمپلکس ده سلم د رقالب پی جویی پتانسیل های زمین شناسی جنوب استان خراسان انجام شده است.در طی پیجویی مقدماتی مشخص شد که یکی ا زمواد معدنی مورد توجه د رکمپلکس دگرگونی ده سلم رسو.بات گارنت داری است که به صورت ذخایر پلاسری درمنطقه تشکیل شده است.این گارنت ها از نوع آلماندن بوده و کاربردهای فراوانی د رصنعت از جمله د ردستگاههای هیدروجت،تصفیه آب و ساینده ها دارد.لذا با توجه به ارزش این ماده معدنی پیجویی بر روی ذخایر گارنت دار منطقه توسط دانشگاه صنایع و معادن ایران در سال 1380 صورت گرفت.با توجه به اطلاعات بدست آمده ،به منظور تعیین گسترش ،میزان ذخیره و عیار ماده معدنی اکتشاف گارنت ده سلم مطالعات اکتشافی اخیر انجام شد.
روش کار
اکتشاف تفصیلی گارنت ده سلم طی مراحل زیر انجام شد.
· جمع آوری اطلاعات قبلی
ابتدا گزارشها و مطالعات قبلی که در این منطقه انجام شده جمع آوری و مورد بررسی قرار گرفت ،منابع موجود شامل بررسی های زمین شناسی انجام شده توسط سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور د رقالب گزارش های دشت لوت و ایران مرکزی،عکسهای هوایی و ماهواره ای ،منطقه ، گزارشات و طرح های اکتشافی انجام شده د رمنطقه و همچنین مقالات علمی د رارتباط با مطالعات منطقه جمع آوری شد.
· تهیه نقشه پایه
عکسهای هوایی منطقه ا زشماره 32840 تا شماره 32843 و استریپ های بالایی و پایینی با مقیاس 55000 : 1 که در سال 1956 توسط سازمان جغرافیایی ارتش تهیه شده است.و نقشه های توپوگرافی 50000 : 1 با شماره I7952 و I 7852 به عنوان مبنای کار مورد استفاده قرار گرفته ،سپس بر اساس فتوژئولوژی و استفاده از نرم افزارهایی مانند اتوکد و الویس نقشه پایه زمین شناسی ترسیم شده و بر نقشه توپوگرافی منطقه منطبق شد.
· تهیه مناطق امید بخش
· تهیه نقشه توپوگرافی مناطق گارنت دار با مقیاس 5000/1
· تهیهنقشه زمین شناسی مناطق گارنت دار با مقیاس 5000/1
· تعیین شبکه حفاری
· حفر چاهک
· برداشت چاهک ها
· مطالعات عیار سنجی و تعین ذخیره
تعیین مناطق امید بخش
در جنوب غرب مورد مطالعه ،در 25 کیلومتری روستای ده سلم و د رسمت شرق جاده نهبندان به ده سلم جاده خاکی وجود دارد که پس از طی مسافت د رحدود چهار کیلومتر به ناحیه ای به نام چاه عبداللهی منتهی می شود.د رمسیر آبراهه های منتهی به دشتهای اطراف این ناحیه دانه های گارنت به صورت پلاسری در سطح زمین مشاهده می شود(شکل 2-1). با توجه به رخساره دگرگونی و نوع سنگ مادر ،گارنت ا زنوع غنی ا زاهن (آلماندن Fe3Al2Si3O12) است.در میان سنگهای دگرگونی ده سلم و در شیست های بخش غربی ،گارنت به عنوان کانی فرعی حضور دارد.میزان گارنت در شیست های بخش جنوب غرب قابل توجه است به طوری که شیست های گارنت دار یک واحد سنگی متمایز بوجود آورده است.شیست های گارنت دار موجود در اثر هوازدگی فیزیکی و شیمیایی خرد شده اند و بلورهای گارنت به دلیل مقاومت بیشتر آزاد و د رآبرفتها تجنع یافته اند.گارنت های موجود اتومورف بدو ن هوازدگی و دارای ناخالصی کم بوده و قطر بلورهای آن از 5/0 تا 2 میلی متر می رسد که در سطح آبراهه ها پراکنده هستند.بررسی ها ی صحرایی اولیه،حضور پراکنده دانه های قرمز رنگ گارنت د رسطح وسیعی از دشتهای مجاور ارتفاعات جنوب غربی منطقه مورد مطالعه را نشان می دهد.د رعملیات پی جویی انجام شده سنگ منشا گارنت ها مشخص شد و مسیر تجمع به طور کامل مورد بررسی قرار گرفت .در طی مطالعات صحرایی ، درمسیر آبراهه های سطحی سه منطقه امید بخش شناسایی شد.در دشتهای حاشیه سنگ منشا گارنت دار نیز دانه های گارنت د رسطح زمین قابل مشاهده است.قطر لایه آبرفتی د راین مناطق کم بوده و بندرت به 50 سانتی متر می رسد .با مطالعه رسوبات بدست آمده ا زچاهک های حفرشده سه گستره ی پر عیار معرفی شده است که محل دقیق آنها د رشکل 2-2 نشان داده شده است.آبراهه های حاوی گارنت در اکثر ماه های سال خشک بوده و فقط در فصل زمستان د رهنگام بارندگی ،پرآب و سیلابی می شوند.
مطالعات نشان داد که مناطق سه گانه معرفی شده بیشترین گارنت پلاسری را دارا هستند ،و مرز و گسترش آنها به طور دقیق تعیین شد.
نقشه توپوگرافی مناطق گارنت دار
به منظور تهیه نقشه زمین شناسی و تعیین محل چاهک های اکتشافی نقشه توپوگرافی پایه با مقیاس 5000/1 توسط گروه نقشه بردار تهیه شد.به دلیل مجاورت مناطق 1و2 این دو منطقه در یک نقشه واحد قرار داده شد.شکل های 2-3 و 2-4 به ترتیب نقشه های توپوگرافی مناطق 1و2 و منطقه 3 را نشان می دهند.
زمین شناسی محدوده های گارنت دار
همزمان و پس از تهیه نقشه توپوگرافی محدوده های گارنت دار،تهیه نقشه زمین شناسی این محدوده ها نیز با مقیاس 5000/1 مورد توجه قرار گرفت.بررسی های صحرایی و مطالعات آزمایشگاهی با نقشه های توپوگرافی برداشت شده از زون های گرانت دار به نقشه زمین شناسی منطقه انتقال داده شد ومحدوده زون های معدنی شناسایی شده در نقشه مشخص گردید.
نوع گزارش | اکتشاف مقدماتى |
---|---|
گروه | اکتشافات غیر فلزی |
استان | خراسان جنوبى |
نویسنده | محمد تقی کره ای |
تاریخ انتشار | ۲۳ تیر ۱۳۸۱ |