تاثیر شگرف ماهواره‌ها در امورات بشر؛ ماهواره‌ها چه نقشی در زندگی روزمره ما دارند؟

به گزارش ایسنا، از پرتاب اولین ماهواره در سال ۱۹۵۷ تاکنون، فناوری فضایی به سرعت پیشرفت کرده و متحول شده است. امروزه تعداد روزافزونی از ماهواره‌ها در حال گردش به دور زمین هستند و وظایف متعدد و متفاوتی را دنبال می‌کنند. ماهواره‌ها مشاهدات جغرافیایی، ارتباطات، ناوبری و پیگیری برنامه‌های علمی را ممکن کرده‌اند.

در حالی که ما همیشه متوجه حضور و تاثیر آنها در زندگی‌مان نیستیم، نقش مهمی که این سیستم‌ها در زندگی روزمره ما ایفا می‌کنند غیرقابل انکار است.

ماهواره‌ها به طور قابل توجهی به رفاه حال ما کمک می‌کنند و ما را قادر می‌سازند تا به اهداف خود در راه‌های جدید و نوآورانه دست یابیم.

ماهواره‌ها هر روز و هر روز بدون وقفه نیازهای کاربران را در سراسر جهان برطرف می‌کنند. آنها از فضا اطلاعات و خدماتی را برای حمایت از ارتباطات جهانی، اقتصاد، امنیت و دفاع، مدیریت ایمنی و مدیریت شرایط بحران، محیط‌زیست و سلامت ارائه می‌دهند.

پتانسیل ماهواره‌ها با پیشرفت تکنولوژی بدون شک ادامه خواهد یافت. بازارهای جدید همراه با فرصت‌های جدیدی برای جابجایی مرزهای فناوری فضایی در حال ارائه هستند.

ارتباطات جهانی

ارتباطات مخابراتی مهم‌ترین و شناخته‌شده‌ترین خدمت ماهواره‌ها به بشر هستند. آنها باعث می‌شوند فعالیت‌های روزانه مانند استفاده از اینترنت، تلفن‌های همراه و تلویزیون امکانپذیر شود.

ضمن این که این خدمات را در دستگاه‌های قابل حمل امروزی نیز ارائه می‌دهند تا کاربران دیگر در هر کجای دنیا به آنها دسترسی داشته باشند.

این ماهواره‌ها همچنین اقتصادی‌ترین راه‌های ارتباط مردم با یکدیگر را حتی در جوامع دور افتاده فراهم می‌کنند و خدمات اساسی مانند آموزش از راه دور و رسانه را به ارمغان می‌آورند.

اقتصاد

ماهواره‌ها نه تنها ارتباطات تجاری مختلفی را عهده‌دار هستند، بلکه باعث می‌شوند تا گیرنده‌های GPS ما کار کنند و اطلاعات دقیقی را ارائه دهند که از شبکه‌های داده برای سیستم‌های مالی و بانکی پشتیبانی می‌کند. حتی ماشین‌های اتوماتیک نظیر دستگاه‌های خودپرداز نیز کاملا به ماهواره‌ها وابسته هستند.

فناوری‌های فضایی همچنین از امنیت و نظم حمل و نقل و خدمات پشتیبانی می‌کنند. آنها اطلاعات موقعیت‌یابی دقیق را ارائه می‌دهند و نظارت دقیق بر زیرساخت‌ها مانند پل‌ها و جاده‌ها را امکان‌پذیر می‌کنند و کمک می‌کنند تا وسایل نقلیه، قطارها، هواپیماها و کشتی‌ها به سلامت در مسیر خود حرکت کنند و به مقصد برسند.

ماهواره‌ها از دیدگاه منحصر به فرد خود در فضا به ما در نظارت، حفاظت و بهبود فعالیت‌های اقتصادی روزمره در زمین کمک می‌کنند.

اطلاعات موقعیت‌یابی ما را قادر می‌سازد تا رویکردهای جدیدی را برای فعالیت‌های سنتی مانند حمل و نقل و کشاورزی کشف کنیم و از ماهواره‌های مشاهده‌ای استفاده کنیم تا به منابع طبیعی ارزشمند، زیرساخت‌های حیاتی و برداشت‌های سالانه نگاهی بیندازیم.

داده‌های به دست آمده در فضا به ما کمک می‌کند تا تولید را در بخش‌های مختلف، از جمله صید ماهی، جنگل‌داری، صنایع معدنی و کشاورزی پیگیری و بهبود بخشیم.

امنیت و دفاع

بخش امنیتی و دفاعی کشورها از مهم‌ترین کاربران فناوری فضایی از زمان پرتاب اولین ماهواره تاکنون بوده‌اند. در حقیقت اصلا اولین ماموریت فضایی اغلب کشورها به همین منظور انجام شده است و همیشه توسعه قابلیت‌های فضایی برای عملیات‌های نظامی ضروری بوده است.

فناوری فضایی امکانات مهمی نظیر ارائه پشتیبانی لجستیکی از نیروهای نظامی، نظارت بر سرزمین‌ها و دریاها و ارسال و دریافت ارتباطات رمزگذاری شده را برای نیروهای نظامی فراهم می‌آورند.

همچنین با گسترش فعالیت‌های دریایی، نظارت و حفاظت از مرزهای آبی برای کشورهای ساحلی به طور فزاینده‌ای مهم شده است و ماهواره‌ها راه‌حل‌های منحصر به فردی برای این کار رائه می‌دهند. آنها اطلاعات مربوط به هواشناسی، نظارت بر شرایط دریا و تشخیص مکان و هویت کشتی‌ها را در دسترس قرار می‌دهند.

ماهواره‌ها به ما کمک می‌کنند تا مطمئن شویم که کشتی‌ها در آب‌های یخ‌زده ایمن و به موقع حرکت می‌کنند. آنها همچنین به تلاش‌های پلیس برای مدیریت ترافیک دریایی و جلوگیری از فعالیت‌های غیرقانونی در نزدیکی سواحل و در دریا کمک می‌کنند.

در ادامه بحث تامین امنیت می‌توان به سیارک‌ها، شهاب‌سنگ‌ها و اجرام فضایی جالب و غیرقابل پیش‌بینی که بعضی وقت‌ها به زمین نزدیک می‌شوند و می‌توانند حادثه‌ساز شوند، اشاره کرد. همه این اجرام توسط ماهواره‌ها قابل شناسایی و ردیابی هستند.

از طرفی زباله‌های فضایی برای ماهواره‌هایی که ما به آنها تا این اندازه وابسته هستیم، یک تهدید به‌شمار می‌آیند. جالب اینجاست که در این زمینه هم این خود ماهواره‌ها هستند که با شناسایی اشیاء فضایی و ارائه اطلاعات برای پیشگیری از برخورد، به شناسایی و محدود کردن خطرات کمک می‌کنند.

بادهای خورشیدی که از خورشید ناشی می‌شوند می‌توانند به واسطه آسیب رساندن به دستگاه‌های الکترونیکی و شبکه‌های برق بر روی زمین، تاثیر مهمی بر فعالیت‌های انسانی داشته باشند. ماهواره‌ها به ما کمک می‌کنند تا این بادها را مطالعه کنیم و هوای فضا را بهتر بشناسیم و بتوانیم حمله آنها را پیش‌بینی کنیم و به اثرات آن واکنش نشان دهیم.

مدیریت ایمنی و شرایط بحران

ماهواره‌ها با ارائه اطلاعات دقیق و به موقع و اتصال تیم‌های واکنش اضطراری نقش مهمی در حمایت از تیم‌های واکنش سریع و تیم‌های جستجو و نجات در شرایط اضطراری ایفا می‌کنند.

این تیم‌ها از سیستم‌های ناوبری جهت تعیین موقعیت و نظارت بر افراد یا شناسایی منبع یک تماس اضطراری استفاده می‌کنند. آنها همچنین می‌توانند از تصاویر ماهواره‌ای استفاده کنند تا بتوانند وضعیت یک منطقه را بهتر درک کنند.

تیم‌های جستجو و نجات هنگام وقوع بلایای طبیعی از ماهواره‌ها برای پیدا کردن و نجات افراد گرفتار استفاده می‌کنند. "سیستم بین‌المللی ماهواره‌ای برای جستجو و نجات"(Cospas-Sarsat) از شناسایی مکان‌های اضطراری پشتیبانی می‌کند و در سراسر جهان روزانه حدود پنج نفر توسط تیم‌های وابسته به این سیستم نجات می‌یابند.

بلایای طبیعی مانند زمین‌لرزه، سیل، آتش‌سوزی و نشت نفت می‌تواند ویرانگر باشد. ماهواره‌ها به برنامه‌ریزی و واکنش درست و عملیات موثر در این مواقع کمک شایانی می‌کنند.

تصاویر گرفته شده از فضا می‌تواند یک تصویر کلی از آسیب و مناطقی را نشان دهد که ممکن است به دلیل وقوع بلایای طبیعی صعب‌العبور شده باشد. ماهواره‌ها حتی زمانی که شبکه‌های ارتباطی زمینی از کار می‌افتند، اطمینان می‌دهند که تیم‌های نجات متصل هستند و با ایجاد تعامل در زمینه تدارکات و حمایت از فعالیت‌های پزشکی به کمک بشر می‌آیند.

محیط‌زیست

تغییرات اقلیمی یکی از بزرگترین تهدیدات عصر حاضر است. برخی از اثرات هشدار دهنده این تغییرات در قطب شمال دیده می‌شود، جایی که دمای بالا بر اکوسیستم‌های محلی و جوامع تاثیر گذاشته است.

با بهبود درک ما از فرآیندهای آب و هوایی و تاثیرات آنها، توانایی ما برای مدلسازی و پیش‌بینی این تغییرات بهبود خواهد یافت. ماهواره‌ها ابزار ارزشمندی برای مطالعه جنبه‌های مختلف زمین و جو آن نظیر منابع زمین، یخچال‌ها و پوشش‌های برفی، رطوبت خاک، فرآیندهای اقیانوسی، پردازش پیچیده ابرها و بارندگی، غلظت اوزن، آئروسل‌ها، مونوکسیدکربن و دیگر مولکول‌های قابل توجه در جو هستند.

داده‌های ماهواره‌ای به پژوهش‌های بین‌المللی و تلاش برای حل معضل جهانی تغییر اقلیم کمک می‌کنند.

اکوسیستم‌های زمین برای حیات ضروری هستند و به برخی از اساسی‌ترین نیازهای ما مانند هوای تمیز، آب و غذا کمک می‌کنند. ما با استفاده از ماهواره‌ها می‌توانیم تغییرات را نظارت و استفاده مسئولانه از زمین و منابع طبیعی برای حفاظت از اکوسیستم‌ها را با نظارت بر وضعیت و سلامتی جنگل‌ها و پارک‌های ملی، شرایط در حال تغییر زمین‌های کشاورزی، نقشه برداری از ویژگی‌های زمین‌شناسی و تعیین اثرات زیست‌محیطی استخراج‌های معدنی، شناسایی و مدیریت منابع مختلف آب از جمله آب‌های زیرزمینی و تشخیص تغییرات در طول زمان در مناطق ساحلی، تالاب‌ها و زیستگاه‌های حیات وحش ترویج نماییم.

ماهواره‌ها برای درک و حفاظت از تنوع زیستی نیز مفید هستند. تکنیک‌های سنجش از دور، داده‌های مهمی در مورد حیات وحش و زیستگاه‌ها را فراهم می‌کنند و از دستگاه‌های GPS می‌توان برای ردیابی گونه‌های مختلف استفاده کرد.

ماهواره‌ها به متخصصان کمک می‌کنند تا کیفیت هوا، آب و خاک را بررسی و مطالعه کنند. آنها برنامه‌های مختلفی را برای مدیریت آلاینده‌ها و کاهش زباله‌های سمی که برای محیط‌زیست و مردم مضر است، فراهم می‌کنند.

ماهواره‌ها می‌توانند برای تشخیص آلودگی آب و زمین استفاده شوند. آنها می‌توانند نشت نفت و مناطقی را که توسط فعالیت‌های معدنی آلوده شده‌اند، شناسایی کنند.

ماهواره‌ها همچنین می‌توانند آلودگی جو را محاسبه کنند. به عنوان مثال، ما از فضا قادر به جمع‌آوری اطلاعات در مورد توزیع جهانی مونوکسید کربن در جو زمین و تمیز دادن بین منابع آلودگی طبیعی و انسانی هستیم.

سلامت

اطلاعات ماهواره‌ای می‌تواند به متخصصان در پیش بینی افزایش شرایط پزشکی مرتبط با محیط‌زیست کمک کند. برای مثال، کاهش سطح اوزن با افزایش تابش اشعه ماوراء بنفش خورشید و موارد بیشتری از سرطان پوست مرتبط است. همین امر برای داده‌های مربوط به کیفیت آب و هوا نیز صادق است.

تله‌اپیدمیولوژی(Tele-epidemiology) یک زمینه علمی در حال ظهور است که با هدف استفاده از ماهواره‌ها برای مطالعه عوامل محیطی که نشان‌دهنده شیوع یا گسترش بیماری‌های عفونی در میان جوامع است، توسعه یافته است.

کارشناسان می‌توانند شرایط آب و هوایی و شرایط زیست‌محیطی را از فضا مشاهده کنند که نشان دهنده حضور بیماری در مکان‌های خاص است. در بعضی موارد، این باعث می‌شود که مقامات بهداشت محلی مطلع شوند تا اقدامات کنترلی را در منطقه خود اتخاذ کنند.

پیشرفت‌های تکنولوژی فضایی به توسعه سیستم‌های پیشرفته و برنامه‌های کاربردی منجر شده است که انقلابی در خدمات بهداشت عمومی، به ویژه برای کسانی که در نقاط دور افتاده زندگی می‌کنند، به وجود آورده است.

ترجمه و گردآوری: محمدحسین رضوانی

انتهای پیام

• سه‌شنبه / ۲۵ دی ۱۳۹۷ / ۰۰:۵۵

• دسته‌بندی: علم و فناوری جهان