نتیجه زمینلرزه کرمانشاه: ایجاد پرتگاهی با ارتفاع 3 متر، طول 4 کیلومتر و عرض یک کیلومتر
به گزارش روابط‌عمومی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، به نقل از سایت انتخاب در نتیجه زمینلرزه پرتگاهی با ارتفاع بیش از سه متر، گسیختگی طولی و ممتد در امتداد بیش از چهار کیلومتر و در پهنای بیش از یک کیلومتر در سطح زمین ایجاد شده است.
کارشناس وزارت راه و شهرسازی از نتایج اولیه زلزله استان کرمانشاه حاکی از آن است که در نتیجه این زمینلرزه پرتگاهی با ارتفاع بیش از سه متر، گسیختگی طولی و ممتد در امتداد بیش از چهار کیلومتر و در پهنای بیش از یک کیلومتر در سطح زمین ایجاد شده است.
علی بیت‌اللهی مدیر بخش زلزله و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی نتایج اولیه تحقیقات خود را اعلام کرد که بر اساس آن مشخص شد "جابجائی در جهت عمودی و ایجاد پرتگاه با ارتفاع بیش از سه متر، گسیختگی طولی و ممتد در امتداد بیش از چهار کیلومتر و در پهنای بیش از یک کیلومتر در سطح زمین، نتیجه رخداد زلزله کرمانشاه–سرپل ذهاب " بوده است.
بر اساس اعلام دکتر بیت‌اللهی، زلزله سترگ و کم سابقه در سوی غربی استان کرمانشاه، نزدیک نوارمرزی با کشور عراق، از زوایای مختلفی قابل تحلیل و ارزیابی است. مطمئنا در روزهای آتی تیم‌های تحقیقاتی، اجرائی و امدادی حاصل مشاهدات خود را با هدف انتقال تجربیان و درس‌آموزی از این رخداد طبیعی، به اشتراک خواهند گذاشت.
در همین ارتباط تیم کارشناسی و تحقیقاتی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، متشکل از متخصصان زلزله، ژئوتکنیک، سازه، تاسیسات، مصالح و بتن، شهرسازی، حمل و نقل و مدیریت بحران، روز بعد از رخداد زلزله ۲۱ آبان ماه با بزرگی 7/3 به منطقه اعزام و از دیدگاه‌های مختلفی ابعاد حادثه را بررسی کردند.
مدیر بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی افزود: یافته ارزشمند و مهمی که در این نوشتار بطور مجمل به آن پرداخته می‌شود، مشاهدات گروه زلزله و ژئوتکنیک مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی (با همکاری مستمر و نزدیک همکاران اداره کل راه و شهرسازی استان کرمانشاه) از گسیختگی نادر و طویل و عریضی است که در پی وقوع زلزله با بزرگی 7/3در اطراف رومرکز آن به‌وقوع پیوسته، است.
در شکل‌های زیر اثرات این گسیختگی سطحی که به‌صورت کششی و گاه رانش زمین در منطقه بوده، قابل مشاهده است. میزان جابجائی قائم طرفین گسیختگی در برخی از نقاط به بیش از ۳ متر نیز بالغ می‌شود. طول گسیختگی برداشت شده حدود ۴ کیلومتر و پهنای زون گسیختگی که بصورت خطوط کم و بیش موازی و طویل است بیش از یک کیلومتر ثبت شده است. چنین رخنمونی از گسیختگی‌های خاک و لغزش سطحی در زمین در زلزله های پیشین ایران نادر است. بدیهی است که این گسیختگی‌ها در اثر جنبش نیرومند زمین پدید آمده که نمود آن در سطح زمین و در لایه‌های سطحی بصورت گسیختگی‌های کششی و کنده شدن سطح زمین و جابجائی و پرتاب سنگ‌ها است
این زون گسیختگی که در بر دارنده حرکات کششی لغزش در دامنه‌های خاکی نیز است در ۱۰ کیلومتری شماشرق شهر سرپل‌ذهاب (خط مستقیم) واقع شده است و در مجاورت روستای مله‌کبود سمت شمالشرقی آن واقع است که جهت بازدید و شناسائی از روستای مله‌کبود واقع در ارتفاع ۷۶۰ متری از سطح دریا، در جهت شمالشرق تا ارتفاع ۱۷۰۰ متری، طول مسیری تقریبی دو کیلومتری را بصورت پیاده باید پیمود. مختصات جغرافیائی نقطه مرکز این زون گسیختگی بطول جغرافیائی ۴۵.۹۰۹ و عرض ۳۴.۵۳۶ درجه است(شکل ۲)
امتداد گسیختگی شمال غرب–جنوب شرق بوده که در راستای گسل‌های منطقه است. این زون در ناحیه‌ای واقع می‌شود که جانمائی پسلرزه‌ها نیز منطبق با آن است.
تا لحظه تدوین این نوشتار، حدود ۷۵۰ پسلرزه در منطقه رخ داده است که براساس گزارش مرکز لرزه‌نگاری دانشگاه تهران، موسسه ژئوفیزیک، نقشه توزیع آن در شکل ۳ نمایش داده شده است
به گفته بیت‌اللهی، در سمت شمال غربی زون گسیختگی و به سمت روستاهای تپانی، نوشیروان و سراب ذهاب، دشت ذهاب واقع شده که احتمال می‌رود پهنه گسلی ذهاب نیز حدفاصل این دشت و ارتفاعات شرقی آن نظیر ارتفاعات شاه‌نشین که در پیشانی آن قلعه یزدگرد نیز واقع شده، باشد.
درسمت جنوب شرقی و در مجاورت آبشار ریژاوو یا آبشار پیران (حوالی روستائی به همین نام) پرتگاه های مرتفعی وجود دارد که اثر گسل‌های با راستای شمال غرب–جنوب شرق منطقه و از ان جمله پهنه گسلس ذهاب را نشان می‌دهد(شکل ۴)
آنچه واضح است، منطقه مورد بحث در این نوشتار، یکی از عمده‌ترین کانون رهائی تنش تکنونیکی منطقه در زلزله ۷.۳ کرمانشاه–سرپل ذهاب بوده و در این منطقه علاوه بر گسیختگی‌های خاک، از جا در آمدن سنگ‌ها، کنده شدن و متلاشی شدن زمین علاوه بر گسیختگی‌هایی که حالت رانش زمین را متصور می‌سازند، مشهود است. همچنین امتداد طویل گسیختگی و انطباق آن با پخش‌شدگی پسلرزه‌ها و جهت گسله‌های شناخته شده منطقه نشان می‌دهد که گسل مسبب زلزله نیز در هیمن راستا جابجائی عمده داشته و بیشترین اثرات جنبش زمین نیز در این مناطق رخ داده است(شکل ۵)
با رخداد زلزله به بزرگی ۳/ ۷ در نواحی مرزی ایران و عراق، علاوه بر استان‌های غربی کشور همچون کرمانشاه، کردستان و ایلام، زلزله در تهران، استان لرستان و چندین استان دیگر کشور از یک طرف و در کشورهای کویت، ارمنستان، آذربایجان، گرجستان، عربستان، قطرو چند کشور دیگر طبق گزارش خبرگزاری‌ها نیز احساس شده است که بدون تردید معرف میزان انرژی آزاد شده در اثر زلزله کرمانشاه بوده، و اثر آن بر لایه‌های سطحی نظیر آنچه که در شکل‌های این نوشتار نشان داده شد، حبرت آور است.
نظر شما :