تاریخ مطالعات زمین‌شناسی ایران را در کتاب خاطرات یک زمین‌شناس بخوانید

۱۴ اسفند ۱۳۹۲ | ۱۳:۵۸ کد : ۲۲۱۷۶ اخبار روابط عمومى
تعداد بازدید:۱۷۱۱
کتاب سرزمین پارس(خاطرات و نوشته‌های یک زمین‌شناس–یووان اشتوکلین) به کوشش سیدهادی میرمحمد میگونی...
به گزارش روابط‌عمومی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، کتاب سرزمین پارس(خاطرات و نوشته‌های یک زمین‌شناس–یووان اشتوکلین) به کوشش سیدهادی میرمحمد میگونی ترجمه شد.
بر اساس این گزارش، کتاب مذکور شامل خاطرات و دست‌نوشته‌های
یووان اشتوکلین زمین‌شناس و محقق شهیر سوئیسی است که نقش تاثیرگذاری در توسعه علم زمین‌شناسی طی سالهای 1328 تا 1357 در ایران داشته است.
ویراستاری کتاب سرزمین پارس را رضا جدیدی و حنانه حامی‌مطلق به عهده داشته‌اند و این کتاب با قیمت 14000هزار تومان به بازار نشر وارد شده است.

علاقمندان می‌توانند برای تهیه این کتاب با شماره تلفن‌های 64592355 و 09338630931 تماس حاصل نمایند.

گفتنی‌ست، دکتر جمشید افتخارنژاد در دیباچه‌ای که برای این کتاب نگاشته است، می‌گوید: تا آغاز قرن اخیر، مطالعات زمین‌شناسی پراکنده و محدودی بجز ناحیه میدان‌های نفتی زاگرس در ایران صورت گرفته بود. زنده یاد دکتر یووان اشتوکلین به همراه زمین‌شناسان سوئیسی با همکاری زمین‌شناسان جوان ایرانی بخش اکتشاف را در صنعت نفت بنیان نهادند. وی در  چند سال آغازین، مطالعات گسترده‌ای در بلوچستان و ایران مرکزی انجام داد و آثار ارزنده‌ای از خود بجای گذاشت. همزمان با تشکیل سازمان زمین‌شناسی کشور در قالب پروژه مشترک ایران با
(UNDP)  بخش توسعه سازمان ملل متحد به سازمان پیوست و نقش عمده‌ای برای بنیان این سازمان ایفاد کرد. من یکی از اولین کارآموزان این معلم بودم که نه تنها شیوه کار نخستین را آموختم؛ بلکه تحت تاثیر منش کار و شکیبایی ایشان شدم. اشتوکلین علاقه‌مند بود به مناطق دوردست و محروم کشور که ناشناخته‌های بیشماری از نظر پدیده‌های زمین‌شناسی داشت را برای مطالعه انتخاب کند و به مسائل رفاهی کمتر توجه می‌کرد و بیشتر به یافته‌های جدید فکر می‌کرد. افتخار داشتم در سفرهای طولانی در بخش ایران مرکزی، کویر لوت و بلوچستان به همراه ایشان باشم.
به گفته افتخارنژاد، آموختم چگونه پدیده‌های زمین‌شناسی را کندوکاو کنم و با چه نگاهی به این رخداد بنگرم. شیوه برخورد با مردم بومی را یاد گرفتم. در خاطرات اشتوکلین گوشه‌ای از آن بازگو شده است. اشتوکلین در آغاز سفر مسائل پیرامون خود را فراموش می‌کرد و غرق در افکار و مسائل موجود زمین‌شناسی منطقه‌ای می‌شد. در تمامی طول ماموریت به پدیده‌های ناشناخته منطقه می‌اندیشید و با توشه‌ای از اندوخته‌های سفر برمی‌گشت. هر بار دانسته‌های نویی را از منطقه معرفی می‌کرد. کار برایش مقدم بود و کمتر به سختی و مسائل رفاهی فکر می‌کرد. تنها یافته‌های جدید، انگیزه ترغیب او در کار پژوهش بود. وی گه‌گاهی به یادداشت‌هایی از خاطرات سفر می‌پرداخت زیرا عمر مفید و تجربه کاری خود را در ایران گذرانیده بود و با آداب و فرهنگ مردم ایران آشنا بود و احترام می‌گذاشت. بیشتر اندوخته‌های خود را در طیف وسیعی از ایران کسب کرده و یک فرد صاحبنظر در مسائل زمین‌شناسی ایران بود و این اندوخته‌ها را در نوشتارهای بیشماری به یادگار گذاشت که برای نسل بعدی ارزشمند است. اشتوکلین فرهنگ کار را در سازمان زمین‌شناسی ایران بنا نهاد و آیندگان نیز از شیوه کار ایشان بهره گرفتند. ما از اشتوکلین آموختیم چگونه در شرایط سخت زندگی با حداقل امکانات رفاهی در اقصی نقاط کشور خدمت کنیم و به نوآوری یافته‌های خود باندیشیم.

نوشتارها و آثار علمی اشتوکلین تنها به استناد و شواهد تئوریک نبوده بلکه بر مبنا و شواهد موجود در طبیعت و انطباق آن با واقعیت‌های زمین‌شناسی ایران بوده است. این ویژگی، نوشتارهای اشتوکلین را از نوشتارهای تخصصی مستثنی می‌کند.

یوان اشتوکلین، نیز در مقدمه کتاب خاطرات خود از ایران آورده است:
قصد من از نوشتن خاطراتم در این کتاب، ثبت برداشت‌ها و تجارب خود از بیست و پنج سال دوران کاری‌ام در ایران به عنوان زمین‌شناس اعزامی سازمان ملل است.
یادآور می‌شود، یوان اشتوکلین سال 1921سوئیس قدم به جهان هستی گذاشت. مادر او اهل صرب
 و پدرش سوئیسی بود. سال 1949 میلادی موفق به کسب دکترای زمین‌شناسی از انستیتو مرکزی تکنولوژی زوریخ شد و سال 1950 همزمان با ملی شدن صنعت نفت ایران، با گروهی از زمین‌شناسان کشور بی طرف سوئیس به کشورمان اعزام شد. این گروه در قالب شرکت تازه تاسیس شده ملی نفت ایران، هسته مرکزی اکتشافات را سامان داد و اکتشافات نفت را در سراسر کشور آغاز کرد و همزمان به آموزش نیروی انسانی جوان در صنعت نفت همت گمارد. در این میان اشتوکلین سهم بسزایی در مطالعات زمین‌شناسی در مناطق البرز، کهرود، زاگرس، کوه‌های شرق ایران، طبس و مکران داشت. بعلاوه در مطالعات سیستماتیک زمین‌شناسی در بخش ساحلی جنوب دریای‌خزر و بررسی‌های حوضه نفتی قم (که منجر به کشف ذخایر گاز در این میدان) نفتی شد، مشارکت فعال داشت.
اشتوکلین زمانی فعالیت خود را در شرکت ملی نفت ایران آغاز کرد که بخش وسیعی از ایران مرکزی و بلوچستان فاقد اطلاعات اولیه زمین‌شناسی بود، با وجود مشکلات معیشتی منطقه و نبود راه‌های ارتباطی مناسب، به تدوین و تهیه نقشه‌های مقدماتی این منطقه در طی سفرهای مکرر همت گماشت و به دلیل این که در آن زمان سازمان زمین‌شناسی ایران هنوز تاسیس نشده بود، علاوه بر اکتشافات نفتی، اکتشافات معدنی و مطالعات ژئوتکنیک پاره‌ای از پروژه‌های عمرانی در نقاط مختلف کشور در قالب برنامه‌های شرکت ملی نفت ایران انجام می‌گرفت
.
سال
1960 سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی ایران فعالیت خود را در تحت پروژه مشترکه UNDPL سازمان ملل و دولت ایران آغاز کرد و اشتوکلین نیز به عنوان رئیس بخش زمین‌شناسی این پروژه مشترک از طرف UNDP منصوب و مسئولیت خطیری را جهت هدف اصلی پروژه در برنامه‌ریزی تهیه و تدوین نقشه‌های زمین‌شناسی سراسری کشور و تربیت نیروی جوان ایرانی به عهده گرفت. اشتوکلین با کاردانی مدیریت وقت سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور- زنده‌یاد مهندس نصراله خادم- و تلاش پرثمر زمین‌شناسان جوان ایرانی، نسبت به ایجاد و تجهیز آزمایشگاه و بخش‌های فسیل‌شناسی، سنگ‌شناسی، ژئوتکنیک و کارتوگرافی، بر اساس استاندارد سازمان‌های زمین‌شناسی کشورهای پیشرفته دنیا اقدام کردند و در کوتاه زمانی توانستند عقب‌ماندگی‌های موجود را جبران و موقعیت ممتازی در منطقه کسب کنند.
اشتوکلین در طول 13 سال اشتغال در سازمان زمین‌شناسی ایران نیروهای جوان و کارآمدی تربیت کرد؛ بطوریکه پس از ترک سازمان، وارثان ایرانی او نیز اهداف اشتوکلین را تداوم بخشیدند. وی علاوه بر وظایف اصلی خود با مشارکت همکاران ایرانی در پروژه‌های بین‌المللی ژئودینامیک- کمیسیون بین‌المللی چینه‌نگاری، کمیته بین‌المللی تهیه نقشه‌های زمین‌شناسی جهان، تدوین فرهنگ چینه‌شناسی ایران، تهیه نقشه تکتونیک منطقه‌ای مشارکت داشت، مقام ارزنده‌ای را کسب کرد
.
اشتوکلین عاشقانه به طبیعت و زمین‌شناسی ایران دلبسته بود به طوری که با کار در مناطق دور افتاده و محروم کشور که فاقد راه‌های ارتباطی و امکانات رفاهی بود، لذت بیشتری می‌برده و بر این باور بود که از این مناطق یافته‌های جدیدی را می‌توان ارائه کرد. وی این فرهنگ کاری رابه دستیاران جوان ایرانی خود نیز آموزش می‌داد
.
سال 1975 سازمان ملل به این نتیجه رسید که اشتوکلین به اهدف خود در ایران نائل شده و باید از تجربیات سودمند وی در بخش دیگر جهان استفاده شود. او منطقه محروم نپال در هیمالیا را انتخاب کرد و مدت
 2 سال با بهره‌گیری از عکس‌های هوایی و بازدیدهای صحرایی، نقشه زمین‌شناسی منطقه را جهت پایه‌ای برای نمونه‌برداری‌های ژئوشیمیایی به منظور اکتشافات معدنی تدوین و این نقشه را نیز در سازمان زمین‌شناسی ایران به چاپ رساند.
سال 1977 اشتوکلین مجدداً به ایران مراجعت کرد و به عنوان مشاور سازمان نوپای انرژی اتمی ایران در اکتشافات مواد رادیواکتیو از طرف سازمان ملل منصوب شد. ایشان بر پایه اندوخته ارزشمند خود، بخش زمین‌شناسی را در سازمان انرژی اتمی ایران پایه‌گذاری کرد و وظایف اصلی این بخش را در جهت کلی شناخت سازندها و سنگ‌های امیدبخش محتوی مواد رادیواکتیو ترسیم کرد
.
بر این اساس وی پیگیری‌های صحرایی با اعمال روش‌های سیستماتیک اکتشافی، ژئوشیمیایی را از سوی سازمان انرژی اتمی ایران آغاز و در این مدت گروه‌های اکتشافی صحرایی مختلف را به شمال و شرق ایران اعزام کرد
.
سال 1357 اشتوکلین پس از 30 سال فعالیت حرفه‌ای به زادگاه خود در سوئیس برگشت و از طریق بانک جهانی به خدمات مشاوره‌ای در خصوص امور اکتشاف نفت در کشورهای افریقایی نظیر گینه، مراکش، یمن، ماداگاسکار و همچنین آسیای مرکزی و سیبری پرداخت. در این مدت، چکیده 30 سال تجربه خود را نیز در قالب ویژگی‌های کمربند تکتونیکی تیتس در بخش خاورمیانه-هیمالیا به نگارش درآورد. اشتوکلین به زبان‌های انگلیسی، فرانسه، آلمانی، روسی تسلط داشت و زبان فارسی را نیز به خوبی تکلم می‌کرد
. دکتر یوان اشتوکلین  اردیبهشت ماه 1387 (30 آوریل 2008) چشم از جهان فروبست.

خبر مرضیه کاظمی

کلید واژه ها: تهران


نظر شما :