«گل‌فشان‌ها» از وضعیت اعماق زمین خبر می دهند
یکی از اهداف اصلی و مهم متخصصین علوم زمین، تفسیر شواهد و پدیده‌های سطحی....
یکی از اهداف اصلی و مهم متخصصین علوم زمین، تفسیر شواهد و پدیده‌های سطحی زمین برای تشخیص حوادث و فرایندهای درونی آن است. از آن‌جایی که گل فشان‌ها از اعماق زمین سرچشمه می‌گیرند، پیام آور خوبی از وضعیت درونی زمین هستند و معمولا اطلاعات سودمند و مفیدی را از رسوبات اعماق زمین که عملیات حفاری در آن‌جا مقدور نیست، در اختیار بشر قرار می‌دهند. «گل فشان» یک پدیده طبیعی منحصر به فرد است که در اکثر نقاط کره زمین قابل مشاهده است و معمولا به صورت یک عارضه مخروطی شکل گلی که مخلوطی از آب داغ، گازهای نفتی و هیدروکربوری، گل و رسوبات ریزدانه است، دیده می‌شود. گل خروجی معمولا به صورت آرام و گاهی نیز همراه با انفجار از یک یا چند دهانه خارج شده و به تدریج بر روی دامنه سرازیر می‌شود. حسین نگارش، عضو هیات علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان گفت: گل فشان‌ها اغلب با گاز متان همراه هستند که به راحتی می‌سوزند و شعله‌ور می‌شوند و برخی از آن‌ها نیز دارای گازهای گوگردی همراه با آب داغ هستند. وی افزود: بیشتر گل فشان‌های دنیا به سواحل و جلگه‌های ساحلی و بستر کف دریا راه دارند و بقیه نیز در نزدیکی سواحل و در داخل خشکی‌ها مشاهده می‌شوند. نگارش اظهار کرد: تعدادی از گل فشان‌ها در سراسر دنیا فعال هستند، ولی فعالیت آن‌ها ممکن است در فصول مختلف و از سالی به سال دیگر تغییر کند و حتی گل فشان خاموشی، مجددا فعال و یا گل فشان فعالی، غیرفعال شود. وی ادامه داد: مورفولوژی و شکل واحدی برای همه گل فشان‌ها نمی‌توان در نظر گرفت و هر کدام منظره و مورفولوژی خاصی دارد. عضو هیات علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان اظهار داشت: گل فشان‌ها در بین مردم کشورهای مختلف به صورت‌های گوناگون تلفظ می‌شوند، مثلا مردم منطقه گواتر و جلگه دشتیاری و شرق بلوچستان ایران، گل فشان را به لهجه محلی «بوتن» و اهالی منطقه چابهار، کهیر و زرآباد، آن را «گل پاشان» و «ناپگ» به معنای ناف زمین یا ناف دریا می‌نامند، همچنین گل فشان در بین ساکنین شرق استان هرمزگان به «آب باد» معروف است. نگارش در پایان گفت: کشور آذربایجان بیشترین گل فشان‌های دنیا را در اختیار دارد و به زبان آذری گل فشان را «پیل پیلیا» می‌گویند که به معنای صدای انفجار ناشی از ترکیدن حباب‌های تشکیل شده در گل‌ها و رس‌های مایع است.
نظر شما :