ذخائر نفلین سینیت تکیه‌گاه برنامه یک‌میلیون تنی آلومینیوم

طبق برنامه چهارم توسعه، دولت با همکاری بخش‌خصوصی ظرفیت تولید شمش آلومینیوم را از 230هزار تن فعلی به یک‌میلیون تن خواهد رساند. در این میان یکی از منابع اصلی تامین ماده اولیه تولید شمش، ذخائر نفلین سینیت آذربایجان شرقی است. تنها در محدوده زرگاه بزگوش و کلیبر آن استان 5/3میلیارد تن ذخیره نفلین سینیت وجود د ارد که براساس گزارش‌های فنی و اقتصادی ارائه شده، ذخیره رزگاه برای 80سال تغذیه کارخانه 200هزار تنی سراب (که عملیات آن از سال آینده شروع می‌شود) کفایت می‌کند.
در کشور ما به سبب پایین‌بودن ذخائر بوکیت و نیز نامرغوب بودن آن، نفلین مورد توجه قرار گرفته است. هم‌اینکه تنها جاجرم در استان خراسان شمالی از ذخائر 5میلیون تنی برخوردار است که این میزان ذخیره نمی‌تواند پشتوانه قابل انکاری برای توسعه صنایع آلومینیوم کشور باشد. براساس گزارشی که به تازگی در اختیار سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور قرار گرفته، استفاده از این ماده معدنی مزایای چندگانه‌ای برای صنایع کشور خواهد داشت. ذخیره بالا (بیش از 6میلیارد تن در کل کشور) نداشتن باطله تولید ماده اولیه کارخانه‌هایی سیمان و کربنات پتاسیم و سدیم سولفات پتاسیم و اشتغالزایی بالا از جمله این مزایا به شمار می‌آیند.
خوراک بزرگ‌ترین کارخانه سیمان
طبق همین گزارش تنها با استفاده از باطله‌های تولید آلومینا از نلفین می‌توان بزرگ‌ترین کارخانه تولید سیمان را در آذربایجان شرقی (سراب) احداث کرد. چرا که می‌تواند خوراک کارخانه‌ای با ظرفیت تولید 10هزار تن در روز را تامین کند. طرح اصلی تولید آلومینا از نفلین قرار است در شهرستان سراب ایجاد شود این پروژه تاکنون تمامی مراحل تست‌های اولین تولید را در واحد جداگانه‌ای (پایلوت آذرشهر) پشت سر گذاشته است.
آلومینت که به سرانجام نرسید
ایران در سال‌های گذشته تکنولوژی‌های مختلفی را برای بالا بردن سطح تولید آلومینیوم آزموده است. یکی از آنها تولید آلومینا از آلومنیت بود. هر چند ذخایر آلومنیت ایران تنها در شهرستان تاکستان به 150میلیون تن می‌رسد اما آلودگی ناشی از آن فرآیند و جاری شدن SO2 و در نهایت اسید سولفوریک به زمین‌های کشاورزی آن نقطه سبب متوقف شدن آن فرآیند تولید شد. از همین رو وزارت صنایع و معادن برای دستیابی به اهداف کلان تولید شمش آلومینیوم، رو به استفاده از نفلین سینیت آورد. در سال‌های اخیر صنعت آلومینیوم ایران، در مصاف با صنعت آلومینیوم امارات و بحرین، بسیار عقب مانده است. ایران نیز مدتی است برنامه ظرفیت‌سازی برای تولید یک‌میلیون تن آلومینیوم در انتهای برنامه چهارم را پیگیری می‌کند. طبق این برنامه قرار است، آلومینیوم جنوب (با ظرفیت 276هزار تن)، آلومنیوم کرمان (با ظرفیت 310هزار تن در دو فاز)، هرمز آل (147هزار تن) و نوسازی ایرالکو (110هزار تن) به بهره‌برداری برسند.این طرح‌ها در کنار کارخانه‌های المهدی و ایرالکو با مجموع 230هزار تن ظرفیت، ظرفیت تولید این شمش را از یک میلیون تن نیز فراتر خواهد رفت.