روى مهدى‌آباد يزد در انتظار راه‌اندازى است

19 سال از اکتشاف معدن روى مهدى‌آباد يزد مى‌گذرد، اما اين معدن همچنان در انتظار راه‌اندازى است. معدن مهدى‌آباد که به عنوان بزرگ‌ترين کانسار سرب و روى جهان شناخته شده، با ذخيره‌اى در حدود 200 ميليون تن، نگاه فعالان اين صنعت را به خود معطوف ساخته است.هر چند بحث فعال شدن اين معدن حتى به پيش از انقلاب مربوط مى‌شود، اما با وقوع انقلاب، شرکت ژاپنى که در آن منطقه مسووليت طراحى معدن را برعهده داشت، از آن منطقه خارج شد.
پس از انقلاب در وزارت معادن و فلزات (سابق) مجددا طرح‌هاى معدنى از جمله معدن مهدى‌آباد در دستور کار قرار گرفت. اين در حالى بود که شرکت ژاپنى که پيش‌تر در معدن حضور يافته بود، حاضر به ادامه همکارى نشد. پس از آن برنامه‌ريزى گسترده‌اى براى انجام اکتشافات تکميلى انجام شد، به ‌طورى‌که ذخيره آن از 3/2 ميليون تنى که ژاپنى‌ها اعلام کرده بودند به 45 ميليون، 9/145 ميليون و در نهايت 250 ميليون تن رسيد. با اين حال، سال‌ها بعد شرکت تهيه و توليد مواد معدنى ايران (ايمپاسکو) رقم ذخيره معدن مهدى‌آباد را 200 ميليون تن اعلام کرد.
سرمايه‌گذارى استراليا
به نوشته نشريه سرب و روى در سال‌هاى گذشته نيز شرکت يونيون ريسورنر استراليايى به عنوان يکى از سهامداران اين معدن با سرمايه 682 ميليون دلارى وارد طرح شد. آن شرکت اعلام کرد که در حاشيه معدن مى‌توان کارخانه‌اى با ظرفيت 300هزار تن روى، سرب و نقره احداث کرد. مطالعات زمين‌شناسى نيز نشان داد که معدن مهدى‌آباد قادر است براى مدت 40 سال کارخانه مزبور را تغذيه کند.مدتى پيش نيز ايمپاسکو خبر از برگزارى مناقصه احداث کارخانه توليد شمش در مهدى‌آباد داد. اما به گفته کارشناسان و مقامات مطلع، ذخيره سولفوره معدن مهم‌ترين چالش اجراى طرح ياد شده به شمار مى‌آيد. چرا که فرآيند استحصال روى از خاک سولفوره (روى) به مراتب مشکل‌تر از فرآيند توليد روى از خاک اکسيده است. اين در حالى است که ماده اکسيده با ساده‌ترين تکنولوژى قابليت تبديل به شمش را دارد و اين روشى است که اکنون در معدن انگوران به اجرا درمى‌آيد.معدن سرب و روى انگوران (زنجان) نيز که در حال حاضر فعال است، با ذخاير اکسيده خود، توانسته است هجوم شرکت‌هاى توليدکننده را به سوى خود رقم زند. از همين رو، تنها 20 درصد از ظرفيت توليد شمش روى در کشور مربوط به ماده سولفوره روى است. مابقى از ذخاير اکسيده استحصال مى‌شود. با اين حال، تنها واحد توليد شمش از ماده سولفوره (سرب و روى بافق) به سبب مشکلات فنى خود در حالت تعطيلى به سر مى‌برد.از سوى ديگر، عيار 4 درصدى آن معدن، به عنوان چالش دوم معدن مهدى‌آباد به شمار مى‌آيد، هر چند فعالان با سابقه صنعت روى مى‌گويند امروزه با عبور قيمت هر تن شمش اين فلز از مرز 3440 دلار، کار بر روى معدن مهدى‌آباد اقتصادى خواهد بود. علاوه بر آن مى‌توان با انتخاب تکنولوژى مناسب، مشکلات توليد شمش روى را در معدن ياد شده برطرف کرد.با اين حال، هنوز زمان مشخصى براى فعال شدن اين معدن مشخص نشده است.