ویژگیهای کانسنگ معدن روی دره زنجیر یزد از دیدگاه فروشویی
ویژگیهای کانسنگ معدن روی دره زنجیر یزد از دیدگاه فروشویی
نوشته: دکتر محمود عبداللهی* ، دکتر سید محمد جواد کلینی* و کرم رضا زمانی*
چکیده
معدن سرب و روی دره زنجیر در 25 کیلومتری جنوب باختری یزد و در فاصله 2 کیلومتری جنوب خاوری تفت قرار دارد. نتایج حاصل از تجزیه XRD و مطالعات میکروسکوپی نمونه معرف، وجود کانیهای دولومیت، اسمیت سونیت، همیمورفیت و سروسیت را تأیید میکند. همچنین با توجه به نتایج حاصل از تجزیه XRD نمونههای تکلیس شده و پسماندهای حاصل از عملیات فروشویی (leaching) با اسید سولفوریک غلیظ و سود سوزآور، کانیهای کلسیت، فرانکلینیت و ویلمیت نیز در نمونه وجود دارند. اندازهگیریها نشان داد که عیار روی در نمونه 14 درصد و به صورت کانیهای اسمیتسونیت، همیمورفیت، ویلمیت و فرانکلینیت است. در ضمن، با توجه به میزان کم سیلیس در نمونه، به نظر میرسد بیشتر روی به صورت اسمیتسونیت باشد. کانیهای کربناتی و سیلیکاتی روی(بجز فرانکلینیت) در اسید سولفوریک گرم و رقیق به آسانی حل شده و محلول حاوی سولفات روی تولید میکنند، ولی چنانچه غلظت اسید سورلفوریک زیاد باشد، سولفات روی به صورت وورتزیت (ZnS) رسوب میکند، لذا عملیات فروشویی با اسید سولفوریک غلیظ برای این کانه توصیه نمیشود. همچنین به خاطر انحلال ضعیف کانیهای همیمورفیت و ویلمیت در بازها(سود سوزآور)، فروشویی با سود سوزآور برای این کانه توصیه نمیشود. انحلال کانیهای سیلیکات روی در فرایند فروشویی اسیدی به دلیل تولید ژل سیلیسی مشکلاتی از قبیل کاهش بازیابی روی و عدم فیلترپذیری محلول فروشوییده ایجاد میکند، لذا باید پس از عملیات فروشویی تمهیداتی برای حذف سیلیس از محلول در نظر گرفته شود.
کلید واژهها: فروشویی روی، بازیابی روی، معدن دره زنجیر، ژل سیلیسی، همیمورفیت، اسمیتسونیت
* گروه فرآوری مواد معدنی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران