زون‌بندی کانی‌شناسی و ژئوشیمیایی در کانسار اسکارنی بابا‌علی(باختر ایران)
زون‌بندی کانی‌شناسی و ژئوشیمیایی در کانسار اسکارنی بابا‌علی(باختر ایران)
نوشته: دکتر حسن زمانیان* ، دکتر بیژن یوسفی یگانه* و سید عارف علوی**
چکیده
کانسار اسکارن مگنتیتی بابا‌علی با سنگ میزبان دیوریتی دگرگون شده توده معدنی در بین سنگهای کوارتز سینیتی ودیوریتی وابسته به یک باتولیت واقع شده است.
مطالعات سنگ‌نگاری هشت زون اسکارنی با مجموعه کانیهای شاخص را از جنوب خاور به طرف شمال باختر نمایان می‌سازد. الگوی توزیع ژئوشیمیایی عناصر در این زونها تحت تأثیر توزیع کانیهای اسکارنی نوع پسرونده و پیشرونده است. حضور کانیهایی چون آندرادیت، سالیت، اکتینولیت واپیدوت، اسفن و ایدوکراز به عنوان سیلیکاتهای کلسیم از یک سو و نبود کانیهایی چون ترمولیت، فورستریت، فلوگوپیت، تالک و هومیت وهمچنین نبود کانیهای تیپ اسکارنهای منگنزی از سوی دیگر، همگی گویای قرارگیری این کانسار در گروه کانسارهای اسکارنی کلسیک است.
ترکیب شیمیایی EPMa (Electron Probe Microanalyzer) کانیهای گارنت وپیروکسن نشان از همسازی این کانسار با رده اسکارنهای آهن‌دار دارد. محتوی کم گوگرد موجود در این کانسار(5/1>) گویای تشکیل این کانسار در محیط جزایر کمانی است.
نسبت بالای برون‌اسکارن به درون‌اسکارن گویای تشکیل این کانسار در محیطی با ژرفای کم تا نیمه ژرف ( km5 >) است. تجزیه شیمیایی مگنتیت به روش EPMa نشان‌دهنده آن است که مگنتیت یک فاز خالص است. عدم وجود ناخالصیهایی چون Mg , Mn ,Zn , Ni, Ti, V, Crدر کانی مگنتیت بیانگر آن است که این کانی در دمای پایین تشکیل شده است. جانشین شدن کانیهای پسرونده گرمابی توسط مگنتیت در رخساره شیست سبز نشانه‌ای بر کانه‌زایی دما پایین مگنتیت است. جانشینی مجموعه کانیهای پیشرونده دمای بالا مانند گارنت و پیروکسن با دمای °C550-500 که توسط کانیهای گرمابی در راستای تشکیل مگنتیت صورت می‌گیرد، دلالت بر کانه‌زایی مگنتیت در دمای کمتر دارد. این شواهد ژئوشیمیایی وکانی‌شناختی دمای °C 400-350 برای کانی‌زایی مگنتیت در این کانسار ارائه می‌دهند.
کلید واژه‌ها: مگنتیت، بابا علی، اسکارن، جزایر کمانی، باختر ایران.
* گروه زمین شناسی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
**دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد، ایران