خاستگاه کانسار آنتیموان ، آرسنیک و طلا در مجموعه ولکانوپولوتونیک داشکسن (خاور قروه، استان کردستان)
خاستگاه کانسار آنتیموان ، آرسنیک و طلا در مجموعه ولکانوپولوتونیک داشکسن (خاور قروه، استان کردستان)
نوشته: دکتر ابراهیم راستاد، شجاع الدین نیرومند ، دکتر محمد هاشم امامی ، نعمت الله رشیدنژاد عمران
کانسار آنتیموان – آرسنیک – طلای داشکسن در باختر ایران و 42 کیلومتری شمال خاوری شهرستان قروه واقع گردیده است. این کانسار از دیدگاه تقسیمات زمین ساختی ، در زون دگرگونی – ماگمایی سنندج – سیرجان قرار می گیرد. بر پایه مشاهدات زمین شناسی، کهن ترین سنگ های منطقه را اسلیت، فیلیت و کوارتزیت ژوراسیک و جوانترین آن ها را کنگلومرای ولکانوکلاستیک نئوژن و جریان بازالتی ، گدازه های بلوکی و آگلومرای کواترنری تشکیل می دهد. سنگ های نفودی منطقه مورد بررسی را یک توده نیمه عمیق میکروگرانیتی – میگروگرانودیوریتی با ماهیت کالکوآلکالن و بافت میکروگرانولار پورفیری به سن نئوژن (احتمالا پلیوسن؟) تشکیل می دهد که در بخش های فوقانی به صورت گنبد (Dome)های داسیتی – ریوداسیتی (آق داغ و ساری داغ) رخنمون پیدا کرده است. کانه زایی در کانسار داشکسن از نوع رگه ای و زون های سیلیسی – سولفیدی طلادار است که بوضوح توسط ساختارهای گسلی کنترل می شود. سنگ میزبان رگه ها و زون های کانه دار را سنگ های نفودی نیمه عمیق و سنگ های داسیتی – ریوداسیتی سازنده گنبدهای آق داغ و ساری داغ تشکیل می شود. سنگ میزبان رگه ها و زون های کانه دار را سنگ های نفوذی نیمه عمیق و سنگ های داسیتی – ریوداسیتی سازنده گنبدهای آق داغ و ساری داغ تشکیل می دهند که با انواع دگرسانی هیدروترمال بویزه آرژیلی و سیلیسی شدن همراهی می گردند. کانی شناسی رگه ها شامل: کوارتز، استیبنیت، پیریت، رآلگار، ارپیمان ، پیروتیت – کالکوپیریت ، بورنیت، گالن ، بولانژریت، آروستیبیت (؟)، طلا، استیبکونیت، کرمزیت و هیدروکسیدهای آهن می باشد، عیار طلا در رگه های کانه دار ا. 55 تا 266 پی پی ام و در زون های سیلیسی سولفیدی از 10 تا 18 پی پی ام تغییر می کند. طلا در ابعاد 10 تا 150 میکرون بیشتر بهمراه کوارتز و در اندازه های کوچکتر در داخل کانیهای پیریت اکسیده مشاهده می شود. مطالعات میکروپروب الکترونی (SEM)مقادیری از عناصر آنتیموان، نقره و جیوه را در درون ذرات طلا نشان می دهد. نتایج آزمایشگاهی نمونه های شش مقطع لیتوژئوشیمیایی عمود بر روند رگه های اصلی استیبینیت در نواحی آق داغ و ساری داغ نشانگر آن است که مقادیر بالای طلا محدود به رگه های استیبنیت و همچنین زونهای دگرسانی سیلیسی – پیریتی است. مطالعات میکروترمومتری سیالات درگیر معرف نمای هموزنیزاسیون بین 255 –183 درجه سانتیگراد و درجه شوری ا. 2/8 تا 8/18 معادل درصد وزنی کلرید سدیم برای سیالات درگیر اولیه است. در نهایت مجموعه بررسیهای صحراییؤ میکروسکپی، سیالات درگیر و سایر شواهد و داده های موجود نشان از رابطه نزدیک بین کانی سازی آنتیموان – آرسنیک – طلا و محلولهای سیلیسی مربوط به توده ساب ولکانیک در ناحیه داشته و حاکی از آن است که کانسار داشکسن بیشترین شباهت را با کانسارهای تیپ اپی ترمال، بویژه نوع اسید- سولفات دارد.