الگوی تکامل ساختاری گسل زاگرس بلند درکوه‌های فراقان، شاهدی بر ترافشارش راست‌گرد در جنوب خاور زاگرس
الگوی تکامل ساختاری گسل زاگرس بلند درکوه‌های فراقان، شاهدی بر ترافشارش راست‌گرد در جنوب خاور زاگرس
مجتبی ارشادینیا 1، سعید معدنیپور2 و علی یساقی3
تاریخ دریافت: 03/ 02/ 1396 تاریخ پذیرش: 29/ 05/ 1396
چکیده
کوه‌های فراقان از نظر چینه‌شناسی کامل‌ترین توالی سازندهای دوران پالئوزوییک زاگرس از اردوویسین پیشین تا پرمین را در خود جای داده اند. همچنین از نظر ساختاری گسل زاگرس بلند به عنوان برجسته‌ترین ساختار منطقه حد جنوبی آنها را مشخص کرده است. در این مطالعه بر پایه انجام برداشت‌های ساختاری و رسم برش‌های ساختاری، تحلیلی از الگوی تکامل ساختاری کوه‌های فراقان ارائه شده است. شواهد ساختاری و رسوبی نشان‌دهنده تشکیل گسل زاگرس بلند از سه قطعه باختری، مرکزی و خاوری با هندسه و سازوکار متفاوت است. قطعه باختری و خاوری با شیب به شمال، به‌وسیله قطعه مرکزی گسل زاگرس بلند با شیب به جنوب به یکدیگر متصل می‌شوند. عملکرد قطعه مرکزی گسل زاگرس بلند در یک سامانه گل‌سرخی مثبت، رخنمون هسته تاقدیس فراقان شامل سازندهای پالئوزوییک و تشکیل گسل‌های فراقان و نارنگان را در فرودیواره آن در پی داشته است. اطلاعات ساختاری نشان‌دهنده سازوکار راستالغز راست‌گرد با مؤلفه معکوس برای قطعه باختری و خاوری و معکوس با مؤلفه راستالغز راست‌گرد برای قطعه میانی گسل زاگرس بلند است. شواهد چینه‌شناسی حاکی از اختلاف ضخامت قابل توجه سازند گورپی در دو بخش جنوب و شمال گسل زاگرس بلند و حضور بخش‌های ضخیم کنگلومرایی در سازند گورپی در فرادیواره گسل است که نشان از یک محیط پر انرژی فروافتاده در بلوک شمالی گسل زاگرس بلند دارد. شواهد ارائه شده از هندسه و سازوکار گسل زاگرس بلند نشان‌دهنده حاکمیت زمین‌ساخت ترافشارشی راست‌گرد در جنوب خاور زاگرس است.
کلیدواژه‌ها: کوه‌های فراقان، گسل زاگرس بلند، زمین‌ساخت ترافشارشی راست‌گرد.
1کارشناسی ارشد، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
2استادیار، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
3دانشیار، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
نویسنده مسئول: سعید معدنیپور؛ E-mail: adanipour.saeed@modares.ac.ir