سنگ نگاری و ژئوشیمی سنگ های پیروکلاستی منطقه بادام، خاور مهاباداستان آذربایجان غربی
سنگ نگاری و ژئوشیمی سنگ های پیروکلاستی منطقه بادام، خاور مهاباداستان آذربایجان غربی
اشرف ترکیان1، جمال عبداله‌پور2 و نفیسه صالحی3
تاریخ دریافت: 16/ 12/ 1395 تاریخ پذیرش: 28/ 05/ 1396
چکیده
سنگهای پیروکلاستی منطقه بادام (خاور مهاباد، استان آذربایجان غربی)، در منتهی الیه بخش شمالی پهنه سنندج- سیرجان قرار دارند. مطالعات سنگنگاری حاکی از آن است که آنها دارای ترکیب بازانیتی و بافت پورفیری و میکرولیتی پورفیری هستند. در این سنگ ها، الیوین و کلینوپیروکسن بهصورت فنوکریست و و نفلین و کلینوپیروکسنریزبلور یافت می شوند. فضای بین بلورهای مختلف را کانی های اوپک و شیشه پر کرده است. ویژگی های ژئوشیمیایی نظیرغنی شدگی از LILE، محتوی بالایLREE، آنومالی منفی عناصر Nb، Ta وY، آنومالی مثبت Ba، Pb و Th و نیز غنی شدگی از Th/Yb، همگی گویای انست که این سنگ ها منشأ گوشته ای دارند و از مذاب ها یا سیالات/مذاب ناشی از پوسته اقیانوسی فرورانده و متاسوماتیزه متأثر شده اند. همانطورکه اشاره شد؛ این ویژگی ها به دلیل خصوصیات به ارث رسیده از ناحیه منشأ هستند و نه درجات بالایآلایش پوسته ای. بازانیت های منطقه مورد بررسی با توجه به نسبت هایMREE و HREEها حاصل ذوب بخشی 1 درصدی یک منبع گارنت لرزولیتی در اعماق بیش از 85 کیلومتر (محدوده پایداری گارنت) هستند. علت رخداد ماگماتیسم در منطقه مشخص نیست؛ اما فرضیات پیشین چون لایه لایه شدن لیتوسفر و یا شکست ورقه فرورنده با توجه به ضخامت پوسته در منطقه مورد مطالعه کاربرد ندارد. سه فرض کلی درارتباط با عامل وقوع ذوب بخشی در منطقه مطرح شده است: 1) شکسته شدن فازهای آبدار در اثر افزایش عمق، 2) تغییر و آشفتگی محلی در جریانهای همرفتی و 3) فرورانش و آبزدایی حاشیه غیر فعال صفحه عربی.
کلیدواژه ها: بازانیت، آلایش پوسته ای، گوشته، مهاباد (بادام)، آذربایجان غربی.
1استادیار، گروه زمین‌شناسی، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
2دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
3دانشجوی دکترا، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
نویسنده مسئول:اشرف ترکیان؛ E-mail: a-torkian.a-torkian@basu.ac.ir