تکوین ساختاری بخش باختری مجموعه اولترامافیک-مافیک ده شیخ، کمربند آمیزه افیولیتی اسفندقه-فاریاب

تکوین ساختاری بخش باختری مجموعه اولترامافیک-مافیک ده­ شیخ، کمربند آمیزه­ افیولیتی اسفندقه-فاریاب

پریوش لیاقت‎­زاده¹، مجید شاه‌پسندزاده²، مهدی هنرمند³ و حمید احمدی‌پور⁴

تاریخ دریافت:  23/ 01/ 1395                                          تاریخ پذیرش: 29/ 09/ 1395

چکیده

مجموعه اولترامافیک-مافیک ده­شیخ به عنوان بخشی از کمربند آمیزه­ افیولیتی اسفندقه-فاریاب، از دید ذخایر اقتصادی کرومیتیت با اهمیت است؛ولی به­علت پیچیدگی­ ساختاری، چگونگی جایگیری کانسارهای کرومیتیت و همچنین ارتباط آن با ساختارهای منطقه مشخص نیست. توده اولترامافیک ده­شیخ از هارزبورژیت، دونیت، کرومیتیت، پیروکسنیت و لرزولیت تشکیل شده است. کرومیتیت­ ها بیشتر در بخش مرکزی این توده در معادن فعال بزرگ، کنار و اژدری در سنگ میزبان دونیتی قرار دارند. طبق نتایج به ­دست آمده، این توده تحت تأثیر سه نسل­ دگرشکلی D₁تا D₃قرار گرفته است. دگرشکلی تراکششی دما بالای D₁ با تزریق دایک­ های پیروکسنیتی Di₁، تشکیل پهنه برشی شکل­ پذیر راستالغز راست‌گرد بامؤلفه عادی Dsz₁ و گسترش چین‎های بی ­ریشه  F₁در توالی­ های دونیت-کرومیتیت­ مشخص می­ شود. این شواهد می­ تواند نشانگر بالاآمدگی توده اولترامافیک ده­ شیخ در گوشته بالایی تحت تأثیر دگرشکلی D₁ باشد. دگرشکلی ترافشارش راست‎گرد D₂با تشکیل گسل­ های مزدوج راستالغز راست‌گرد با مؤلفه وارونF_1b و رانده F_1aو همچنین رگه­ های منیزیت V₁ متمایز می­ شود. ساختارهای D₂هنگام جایگزینی مجموعه اولترامافیک-مافیک ده­ شیخ تحت تأثیر پهنه گسلش وارون با مؤلفه راستالغز راست‎گرد زاگرس درکمربندآمیزه افیولیتی اسفندقه-فاریاب گسترش یافته­ اند. در پایان، دگرشکلی D₃با تشکیل پهنه گسل ­های مزدوج راستالغز راست‎گرد با مؤلفه عادی F_2a و عادی F_2b به همراه گسترش رگه ­های منیزیت V₂ تحت تأثیر یک رژیم تراکشش منطقه ­ای در پهنه گسلی زاگرس متمایز می ­شود. چین­ های F₁ و گسل­ های F_1a و F_2a,_bنقش کنترل کننده ساختاری مهمی در دگرشکلی و جایگزینی کانسارهای کرومیتیت منطقه داشته­ اند.

کلیدواژه ­ها:ساختارها، نسل ­های دگرشکلی، کرومیتیت، توده اولترامافیک ده ­شیخ، اسفندقه-فاریاب.

¹کارشناسی ارشد، گروه علوم زمین، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته، کرمان، ایران

²دانشیار، گروه علوم زمین، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته، کرمان، ایران

³استادیار، گروه اکولوژی، پژوهشگاه علوم و تکنولوژی پیشرفته دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته،کرمان، ایران

⁴دانشیار، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه شهید باهنر،کرمان، ایران

نویسنده مسئول: مجید شاه‌پسندزاده؛ E-mail: m.shahpasandzadeh@kgut.ac.ir