شواهد گسلش همزمان با رسوب‌گذاری و محیط تشکیل احیایی در کانسار روی و سرب تیپ رسوبی-بروندمی آب باغ،جنوب شهرضا،پهنه سنندج-سیرجان

شواهد گسلش همزمان با رسوب‌گذاری و محیط تشکیل احیایی در کانسار روی و سرب تیپ رسوبی-بروندمی آب­باغ، جنوب شهرضا، پهنه سنندج-سیرجان

مهدی موحدنیا¹، ابراهیم راستاد²، عبدالرحمان رجبی³ و فرانسیسکو ژاویر گونزالز سانز⁴

تاریخ دریافت: 09/ 09/ 1395                      تاریخ پذیرش: 27/ 06/ 1396

چکیده

کانه زایی روی-سرب تیپ رسوبی-بروندمی آب­ باغ در جنوب­ خاوری­ ترین بخش­ کمربند فلززایی ملایر-اصفهان، در توالی رسوبی آواری-کربناته ژوراسیک ­بالایی-کرتاسه ­زیرین و کربناته کرتاسه ­زیرین در دو افق کانه ­زایی با جایگاه چینه ­ای متفاوت تشکیل شده است. افق 1 کانه‌زایی روی-سرب با سنگ میزبان شیل و سیلتستون­ سیاه حاوی مواد آلی با سن ژوراسیک بالایی-کرتاسه زیرین به شکل گوه­ ای کشیده و افق 2 کانه­ زایی سرب و روی، با سنگ­ میزبان آهکی به سن کرتاسه زیرین به‌صورت هم‎روند با سنگ میزبان و به شکل عدسی تشکیل شده است. گسل­ های همزمان با رسوب‌گذاری، حوضه­ های نیمه گرابنی و محیط ­های احیایی حاصل از فعالیت این گسل­ ها در تشکیل کانسار روی و سرب تیپ رسوبی-بروندمی آب­ باغ و ته­ نشست سولفید­ها نقش اساسی داشته­ اند. جریانات واریزه ­ای و برش­ های همزمان با رسوب‌گذاری در سنگ میزبان­ کانه ­زایی و تغییر ضخامت واحدهای چینه­ ای در امتداد گسل همزمان با رسوب‎گذاری در کانسار آب­ باغ نشان‌دهنده گسلش نرمال در زمان رسوب‌گذاری و تشکیل حوضه­ های نیمه گرابنی در محل کانسار است. تشکیل ساختارهای نیمه گرابنی، یکی از عوامل اصلی کنترل‌کننده شرایط اکسایش-کاهشی محیط تشکیل کانسار است که موجب ایجاد بسترهای عمیق ­تر درون حوضه شده و شرایط بدون اکسیژن درون این نیمه ­گرابن­ ها را گسترش و توسعه می­ دهد. بررسی ژئوشیمی عناصر کمیاب و نادر خاکی سنگ میزبان، اندازه پیریت­ های فرمبوییدال و حضور مواد آلی در سنگ میزبان افق­ های کانه­ دار کانسار آب­ باغ، بیانگر شرایط Anoxicو Euxinicدر این حوضه­ است که عمق زیاد حاصل از گسل ­های نرمال همزمان با رسوب‌گذاری و فعالیت­ های باکتریایی ایجاد شده است. مقایسه شواهد گسل نرمال همزمان با رسوب‌گذاری و همچنین محیط ته­ نشست احیایی کانسار آب­ باغ  با سایر کانسارهای تیپ رسوبی-بروندمی ایران حاکی از شباهت محیط تشکیل کانسار آب ­باغ با این کانسارهاست.

کلیدواژه‌ها:کانسار روی و سرب، رسوبی-بروندمی، گسل همزمان با رسوب‌گذاری، شرایط اکسایش-کاهش، آب ­باغ، کمربند فلززایی ملایر-اصفهان.

¹دانشجوی دکترا، گروه زمین­ شناسی اقتصادی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

²استاد، گروه زمین ­شناسی اقتصادی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

³استادیار، دانشکده زمین­ شناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران، تهران، ایران

⁴محقق، بخش زمین ­شناسی دریایی، سازمان زمین­ شناسی اسپانیا، مادرید، اسپانیا

نویسنده مسئول:ابراهیم راستاد؛  E-mail: rastad@modares.ac.ir