فعالیت ماگمایی پس از برخورد در منطقه آلموقلاق، باختر ایران

فعالیت ماگمایی پس از برخورد در منطقه آلموقلاق، باختر ایران

منوچهر امیری¹، احمد احمدی خلجی²، زهرا طهماسبی²، رضا زارعی سهامیه³ و حسن زمانیان³

تاریخ دریافت:  20/ 06/ 1395                                                          تاریخ پذیرش: 24/ 12/ 1395

چکیده

باتولیت آلموقلاق در باختر ‌ایران و در پهنه دگرگونه- ماگمایی سنندج- سیرجان جای دارد و شامل سه گروه ‌سنگی گابرودیوریت، کوارتزسینیت و کوارتزمونزونیت (بابیشترین بیرون‌زدگی) است. کوارتزسینیت‌ها و کوارتزمونزونیت‌ها دارای ویژگی‎های متاآلومینی، بیشتر فروئنی، نوع آلکالی تا آلکالی ‌کلسیک، مقادیر بالای Na₂O K₂O، Zr، Ce، Ga، Y، Nb، Ta و REEو بی‌هنجاری ‌منفی از عناصر Eu،SrوTi هستند و ویژگی‌های مرزی گرانیتوییدهای نوعA₁ و A₂ و با تمایل بیشتر به سوی A₂ را نشان می‌دهند. بر پایه نمودار‌های مختلف، گابرودیوریت‌هاویژگی‌های مرزی گرانیتوییدهای نوعA₂ و I دارند و تمایل آنها بیشتر به سوی نوعI است. الگوی قله‌میخی در نمودار‌های تارعنکبوتی همراه با مقادیر(La/Yb)_CNمیان 2.4 تا 6.1 و Ba/La >3 به فعالیت ماگمایی منطقه در محیط کمان آتشفشانی اشاره دارد و ویژگی‌های 1(Ba/Rb)_CN<، 1 (Ba/Th)_CN<و نسبت Th/Taمیان 1 تا 20 نشان می‌دهد که فعالیت کمان آتشفشانی در موقعیت حاشیه‌ی قاره‌ای رخ داده‌است. توده‌های نفوذی آلموقلاق دارای آمفیبول فراوان و بدون بیوتیت و متعلق به پس از برخورد هستند. همچنین وجود ویژگی‌های همچون ¹⁴³Nd/¹⁴⁴Nd > 0.512638، ε^t_Nd>0، ε^t_Sr>0، مقادیر بالای Nb و Ta و مقادیر خیلی بالای Zr (ppm589) نشان می‌دهد که پس از برخورد اولیه، یک فرورانش فرعی برای مدت طولانی در منطقه وجود داشته است و ماگماهای باتولیت آلموقلاق یا از گوه‌گوشته‌ای موجود در بالای پهنه فرورانش و یا از گوشته پیرامون قطعات حاصل از لایه‌لایه‌ای شدن سنگ ‎کره به وجود آمده‌اند و سیال‌های پهنه فرورانش، گازهای‌غنی از هالوژن (از گوشتهژرف) و آلایش  پوسته‌ای در تشکیل و پتروژنزآنها دخالت کرده است.

کلیدواژه‌ها:گرانیتویید نوعA، گرانیتویید نوع I، پتروژنز، فعالیت ماگمایی پس از برخورد، فرورانش، پهنه سنندج- سیرجان، باتولیت آلموقلاق.

¹دانشجوی دکترا، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه لرستان، خرم‎آباد، ایران

²استادیار، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه لرستان، خرم‎آباد، ایران

³دانشیار، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه لرستان، خرم‎آباد، ایران

نویسنده مسئول:منوچهر امیری؛E- mail: amiran1342@gmail.com