زمین شناسی، سنگ نگاری، کانه زایی و مطالعه میانبارهای سیال محدوده اکتشافی مسگرآباد (جنوب خاور تهران)
زمین‌شناسی، سنگ‌نگاری، کانه‌زایی و مطالعه میانبارهای سیال محدوده اکتشافی مسگرآباد (جنوب خاور تهران)
معصومه نوروزی1، محمد لطفی2، محمدهاشم امامی3 ، حمایت جمالی4 و علی عابدینی 5
1کارشناسی ارشد، پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
2دانشیار، پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور؛ دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران
3دانشیار، پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور؛ دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اسلامشهر، اسلامشهر، ایران
4استادیار، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
5 دانشیار، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
تاریخ دریافت: 01/06/1394 تاریخ پذیرش: 01/12/1394
چکیده
منطـقه مسـگرآباد در 10 کیلومتری جنـوب خاور تهران، زون ساخـتاری البرز مرکـزی قرار دارد. سنگ‌های برونزد یافته در این منطقه شامل واحدهای آتشفشانی، آتشفشانی- رسوبی و رسوبی به سن ائوسن هستند که توسط توده‌های نفوذی نیمه‌ژرف با ترکیب گرانودیوریت پورفیری تا کوارتز مونزودیوریت پورفیری پس از ائوسن پسین مورد هجوم قرار گرفته‌اند. این توده‌های آذرین حاوی بافت های پورفیرویید تا میکروگرانولار بوده و دارای ماهیت کلسیمی- قلیایی می‌باشند. این توده‌ها ایجادکننده سیالات گرمابی هستند که بواسطه آنها سامانه دگرسانی وسیعی با روند شمال باختر- جنوب خاور در امتداد گسل امتداد لغز سه دره بزرگ توسعه یافته است. اثرات دگرسانی گرمابی بر روی کلیه واحدهای ائوسن و توده‌های نفوذی نیمه‌ژرف در منطقه دیده می‌شود. دگرسانی‌ها شامل سیلیسی شدن، سریسیتی شدن، کلریتی شدن، اپیدوتی‌شدن، اکتینولیتی‌شدن، آرژیلیکی شدن، کربناتی شدن و آلونیتی- ژاروسیتی شدن هستند که شرایط فیزیکی - شیمیایی مناسبی را برای نهشت کانه ها فراهم نموده‌اند. جایگیری توده‌های نفوذی نیمه‌ژرف در سنگ های آتشفشانی، آتشفشانی- رسوبی و رسوبی ائوسن با تشکیل و توسعه ذخایر اسکارن، اپی ترمال و رگه های باریت همراه شده است. مطالعات کانه نگاری و تجزیه ای پیشرفته نشان می دهند که کانه زایی اپیترمال شامل مگنتیت، پیریت، کالکوپیریت، بورنیت، کالکوسیت، باریت، آلیاژ مس - قلع- آهن، هماتیت، پسیلوملان، جاکوپسیت، مارتیت، گوتیت و لپیدوکروزیت است. اسکارن‌زایی در این منطقه در مرحله پیشرونده و پسرونده صورت گرفته است. کانی‌های پیرومتاسوماتیک آندرادیت- گروسولاریت در مرحله پیشرفته ایجاد شده اند و کانی هایی نظیر اپیدوت، کلریت، ترمولیت- اکتینولیت، کلسیت، کوارتز، پیریت، کالکوپیریت و کالکوسیت در مرحله پسرونده تشکیل شده اند. مطالعات ترمومتری بر روی رگه های باریت به عنوان تنها کانی حاوی میانبار سیال آشکار میکند که اختلاط سیالات با شرایط فیزیکوشیمیایی متفاوت عامل اصلی کانه زایی اپیترمال در منطقه بوده است.
کلیدواژه‌‌ها: توده‌های نفوذی نیمه‌ژرف، اپیترمال، اسکارن، گارنت، میانبارهای سیال، مسگرآباد، تهران، ایران.
نویسنده مسئول: معصومه نوروزی E-mail: masoumeh.norouzi63@gmail.com