واکاوی جنبششناختی و تنشهای زمین‌ساختی در پهنه گسلی قیر، زاگرس، ایران
واکاوی جنبششناختی و تنشهای زمین‌ساختی در پهنه گسلی قیر، زاگرس، ایران
خلیل سرکارینژاد1 و بهاره ظفرمند2
تاریخ دریافت: 12/ 10/ 1394 تاریخ پذیرش: 14/ 04/ 1395
چکیده
پهنه گسلی قیر با سازوکار لغزشی وارون، بخشی از کمربند پیشبوم چین‌خورده زاگرس است که در جنوب ناحیه برشی سبزپوشان قرار دارد و پهنه گسلی راستالغز کره بس از شمال باختر این منطقه میگذرد. شیب این گسل دارای مقداری متوسط و روند آن موازی با روند عمومی چین‌ها و گسل‌های راندگی در کمربند چین خورده زاگرس است. در این پژوهش برای تعیین موقعیت فضایی محور‌های تنش در پهنه گسلی قیر از دو روش استفاده شده است. یکی از این روش‌ها استفاده از وارون سازی داده‌های سازوکار کانونی زمین‌لرزه‌های حاصل از فعالیت گسل است که تنشهای حال حاضر را نشان می دهد و دیگری، وارون سازی داده های خش لغز گسلی است. میانگین راستای تنش فشارشی دیرین و عهد حاضر حاصل از این پژوهش به ترتیب N33ºE و N05°E به دست آمد که هر دو راستا سوی تنش فشارشی عمومی NNE-SW را در این پهنه گسلی نشان میدهد که منطبق با جهات تنش فشارش عمومی زاگرس و همگرایی دو صفحه ایران و عربی است. نتایج، تغییرات چپ‌گرد محور بیشینه تنش فشارشی را در طول زمان نشان می دهد و الگوی دوایر مور به دست آمده نشان دهنده یک پهنه ترافشارش فعال است. نسبت بزرگای تنشهای اصلی (شکل هندسی بیضوی تنش ) به دست آمده از وارون‌سازی داده های سازوکار کانونی زمین لرزهها مقدار 0.88 را نشان می دهد که معادل بیضوی تنش کلوچه ای شکل است؛ در حالی که نسبت بزرگای تنشهای به دست آمده از وارون‌سازی داده های لغزش گسل مقدار 0.2 را نشان می دهد که معادل بیضوی تنش دوکی‌شکل است.
کلیدواژه ها: گسل قیر، تنش زمین ساختی، داده های خش لغزش گسل، سازوکار کانونی زمین‌لرزه، تنش دیرین.
1استاد، بخش علوم زمین، دانشکده علوم، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
2دانشجوی دکترا، بخش علوم زمین، دانشکده علوم، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
نویسنده مسئول: بهاره ظفرمند؛ E-mail: bahar_zafarmand@yahoo.com