مطالعه کوارتزهای گرمابی بر پایه کاتدولومینسانس(CL)، ریزدماسنجی و لیزر رامان در کانسار لاطلا، شمال میدوک
مطالعه کوارتزهای گرمابی بر پایه کاتدولومینسانس(CL)، ریزدماسنجی و لیزر رامان در کانسار لاطلا، شمال میدوک
فریبا پادیار1،محمد رهگشای2، سعید علیرضایی3،محمد پورمعافی4،الکساندر تورینتا5، الویه واندرحقی6و ماری کمیل کومون7
تاریخ دریافت: 14/ 06/ 1394 تاریخ پذیرش: 07/ 10/ 1394
چکیده
در سنگ‌های آتشفشانی منطقه لاطلا در شمال میدوک، کانسار رگه‌ای دارای کانی‌سازی عناصر پایه و گرانبها گسترش یافته است. در این رگهها کوارتزهای خودشکل همراه باکانه‌های سولفیدی (پیریت، کالکوپیریت، گالن و اسفالریت) با ساختارهای پرکننده فضاهای خالی وجود دارد. مطالعات کاتدولومینسانس روی انواع کوارتزهای رگه‌ای امکان تعیین نسل‌های مختلف کوارتز را امکان پذیر کرد. وجود منطقه‌بندی رشدی و رورشدی(Overgrowth) نشان از تحول چندمرحله‌ای کانی‌سازی از سیالهایی با ترکیب مختلف دارد. بالاترین دمای همگن‌شدگی میانبارهای سیال در مرکز بلور کوارتز350 درجه سانتی‌گراد و بیش از دمای همگن‌شدگی آن در حاشیه دارای رورشدی با دمای پایین همگن‌شدگی 135 درجه سانتی‌گراد است. در میانبارهای سیال در این کوارتزهای گرمابی، دامنه دمای همگن‌شدگی از 380 درجه سانتی‌گراد تا 131درجه سانتی‌گراد و شوری از 0.17 تا 7.7 (Wt % equi-NaCl) است. حضور CO2 در شماری از نمونه‌های میانبارهای سیال هم به وسیله تجزیه لیزر رامان و هم ریزدماسنجی تأییدشده است. شناسایی فازهای جامد در میانبارهای سیال با مطالعه سنگ‌نگاری میانبارهای سیال و تجزیه لیزر رامان انجام و حضور فازهای جامد فیلوسیلیکات همانند مسکوویت، ایلیت و کانی‌های کوارتز، کلریت، فازهای کربناتی (داواسونیت- ناتروکربنات) واکسیدآهن تأییدشده است. تنها در دو نمونه فاز جامد هالیت بود. حضور فازهای غنی از بخار و غنی از مایع میانبارهای سیال و شواهد بافتی کانی‌ها بیانگر فرایند جوشش در طی تشکیل کوارتزهای گرمابی و کانه‌سازی است. نسبت ایزوتوپی گوگرد برای کانی‌های پیریت، کالکوپیریت، گالن و اسفالریت از‰1-تا9.8- متغیر است که نشانگر منشأ ماگمایی برای گوگرد است.نسبت ایزوتوپی گوگرد درسیال گرمابی با توجه به میانگین دمای تشکیل کانسنگ میان ‰1.8 تا9.2- است .با توجه به نتایج حاصل از مطالعات ریزدماسنجی میانبارهای سیال و مطالعات لیزر رامان به نظر می‌رسد سیال‌ها و بخارهای گرمابی از یک توده ژرف ماگمایی در ژرفا از راه شکستگیها نفوذ کرده و طی فرایندهای جوشش، آمیختگی دو سیال و واکنش سیال باسنگ دیواره سبب تشکیل کوارتزهای گرمابی همراه با کانههای سولفیدی شده است که متأثر از نفوذ توده‌های پورفیری جوانتر در آنهاست. شواهد موجود نشان از روند تغییر و تحولات سیال‌های گرمابی از منشأ ماگمایی با دمای بالا به سمت اپی ترمال در منطقه دارد.
کلیدواژه‌ها:کوارتز گرمابی، میانبار سیال، لاطلا، کاتدولومینساس، ریزدماسنجی، لیزر رامان.
1دانشجوی دکترا، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی،تهران، ایران
2استاد، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
3دانشیار، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
4استاد، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
5دانشیار، دپارتمان زمین‌شناسی مرکز، دانشگاه لورین، نانسی، فرانسه
6استاد، دپارتمان زمین‌شناسی، دانشگاه تولوز، تولوز، فرانسه
7استاد،دپارتمان زمین‌شناسی مرکز، دانشگاه لورین، نانسی، فرانسه
نویسنده مسئول:فریبا پادیار؛ E-mail:padyar@geologist.com