ترافشارش راست بُر ستبرپوست در همتافت تکاب، شمال باختر ایران
ترافشارش راست بُر ستبرپوست در همتافت تکاب، شمال باختر ایران
مسعود بیرالوند1، محمد محجل2 و محمدرضا قاسمی3
تاریخ دریافت: 10/ 10/ 1394 تاریخ پذیرش: 13/ 04/ 1395
چکیده
در این پژوهش دگرشکلی ترد در همتافت تکاب بررسی شده است. دو دسته گسل اصلی در شمال خاور تکاب تغییرشکل این منطقه را کنترل کرده است. دسته اول با شیب زیاد و روند شمال شمال باختر- جنوب جنوب خاور دارای سازوکار اصلی راستالغز راست بُر و مؤلفه وارون است. دسته دوم با شیب متوسط، سازوکار وارون و روند باختر شمال باختری- خاور جنوب خاوری که به روشنی با گسل های دسته اول جابهجا شده‌اند. برونزد سنگ‌های دگرگون پیسنگ در فرادیواره این گسل ها، درگیری پیسنگ منطقه با گسلش جوانتر و دگرشکلی ستبر پوسته و بالا آمدن آنها را گواهی میدهد.گسلهای اصلی که سازو کار راستالغز راستبر با مؤلفه وارون دارند موجب شکلگیری ترافشارش شیب‌دار در این گستره شده‌اند. چینهای مرتبط با گسلش که در فرادیواره و فرودیواره گسلها به وجود آمدهاند -بهویژه در رسوبات سنوزوییک- به خوبی فعالیت جوان منطقه و بالاآمدگی این گستره را نشان میدهند. گسترش گسلهای عادی و چینهای محلی، و در پی آن، روکانون زمینلرزههای رخ داده در منطقه، شاهدی بر فعال بودن زمین ساخت منطقه است. برداشت ساختاری و تحلیل آنها مشخص می کند که گسلهای اصلی و پر شیب منطقه که سازوکار راستالغز راستبر با مؤلفه وارون دارند، دگرشکلی این گستره را کنترل میکنند و با افزایش دگرشکلی موجب تبدیل کرنش همگن (homogenous strain) به کرنش تقسیم شده (partitioned strain) شده‌اند و همچنین دگرشکلی سنگ‌های سنوزوییک که روی سنگ‌های دگرگونی پیسنگی قرار دارند نشاندهنده ترافشارش شیب‌دار راستبر است. در این منطقه دگرشکلی در پوشش رسوبی جوان تر (رسوبات سنوزوییک)، به پیروی از تغییر شکل ستبرپوست در پی سنگ دگرگونی رخ داده است.
کلیدواژه‌ها: همتافت تکاب، گسل چهارطاق، ترافشارش شیب‌دار، کرنش همگن، کرنش تقسیم شده.
1دانشجوی دکترا، گروه زمین شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
2دانشیار، گروه زمین شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
3دانشیار، پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
نویسنده مسئول: محمد محجل؛ E-mail:mohajjel@modares.ac.ir