ثبت دگرسانی های گرمابی با طراحی باکس دگرسانی و محاسبه تغییرات جرم با استفاده از فراوانی عناصر غیر متحرک در نهشته سولفید تودهای قزل داش خوی
ثبت دگرسانی های گرمابی با طراحی باکس دگرسانی و محاسبه تغییرات جرم با استفاده از فراوانی عناصر غیر متحرک در نهشته سولفید تودهای قزل داش خوی
محمدجعفرمحمدزاده1،مجیدمحبوبی‌اقدم2 و پریا محبی3
تاریخ دریافت: 18/ 05/ 1394 تاریخ پذیرش: 17/ 12/ 1394
چکیده
نهشته مس سولفید تودهای قزلداش خوی در شمال باختری ایران قراردارد. این منطقه در بخشی از پهنه آمیزه رنگین و افیولیتی شمال باختر کشور موسوم به افیولیت ملانژ خوی- ماکو جای گرفته است. کانی سازی مس در بخشی از متاولکانیکهای بازالتی رخ داده و در نتیجه آن مناطق دگرسانی گستردهای همچون کلریتی- اپیدوتی به مقدار زیاد و کربناتی وسریسیتی به مقدار کم تشکیل شده است.هدفاین مقاله شناسایی دگرسانی های گرمابی بهویژه پهنه کلریتی مرتبط با نهشته سولفید تودهای از نوع قبرسی دارای کانیزایی مس و همچنین محاسبه و تعیین میزان غنی‌شدگی و تهی‌شدگی عناصر در طی دگرسانی است. بدین منظور باکس دگرسانی طراحی شد که سبب تأیید روند شماره 4 کلریت- کربنات در بیشتر نمونه های برداشت شده از منطقه وروند شماره 5، کربنات- سریسیت در شمار کمی از نمونه ها شد. مطالعه مقاطع نازک نیز نتایج مشابهی نشان داد که تأییدی بر روش به کار گرفته شده است. سپس از روش مکلین برای بررسی و تحلیل تغییرات جرم ایجاد شده میان سنگ درونگیر و مناطق دگرسانی کلریتی و سریسیتی به عنوان یک ابزار مفید شناسایی مناطق کانه دار استفاده شد. نتایج بررسی روش مکلین روی دگرسانی های کلریتی و سریسیتی نشان از غنی‌شدگی قوی عناصر آهن و منیزیم و تهی‌شدگی عناصر کلسیم، پتاسیم و سدیم در پهنه های دگرسانی کلریتی دارد که در نتیجه تجزیه فلدسپارهای سنگ منشأ در طول کلریتی شدن رخ داده است؛ عناصری همچون Cu، Co و V غنی‌شدگی وZn غنی‌شدگی متوسط پیدا کردهاند؛ در حالیکه دگرسانی سریسیتی نیز غنی‌شدگی متوسطی ازFe وMg نشان میدهد. بنابراین تفکیک مناطق دگرسانی با نمودار باکسپلات و محاسبه تغییر جرم درپهنههای دگرسانی با ستفاده ازروش مکلین امکان شناسایی مناطق کانه دار را در سولفید تودهای قزلداش خوی میسر ساخت. بر پایه این مطالعه، شاخصهای آشکار دگرسانی و شواهد ﮊئوشیمیایی، منطقه قزل داش نشان از کانیزایی مس تودهای نوع قبرسی همراه با غنی‌شدگی Cu-Zn و بیشتر تهی‌شدگیCa وNa و در برخی موارد غنی‌شدگی بسیار جزیی K در پهنه سریسیتی دارد. بررسی کلی این کانسار نشان میدهد که خوشه ای بودن و در یک امتداد بودن نهشته نشان‌دهنده کنترل شدن به وسیله گسل‌هاست. وجود سنگهای آتشفشانی افیولیتی مافیک، افق‌های اخرا و چرت‌های بروندمی و همچنین افق‌های پیریت ناحیه‌ای از راهنماهای اکتشافی این نهشته به شمار میرود.
کلیدواژه‌ها: ثبت دگرسانی، طراحی باکس دگرسانی، محاسبه تغییرات جرم، مس سولفید تودهای، قزلداش، خوی.
1 دانشیار، دانشکده مهندسی معدن، دانشگاه صنعتی سهند، تبریز، ایران
2دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی معدن،دانشگاه صنعتی سهند،تبریز، ایران
3دانشجوی دکترا، دانشکده مهندسی معدن،دانشگاه صنعتی سهند، تبریز، ایران
نویسنده مسئول:محمدجعفر محمدزاده؛ mj_mohammadzadeh@yahoo.com E-mail: