رسوبشناسی سدهای طولی دررودخانه الیاتو (جنوب باخترفریمان)
رسوبشناسی سدهای طولی دررودخانه الیاتو (جنوب باخترفریمان)
حمیده قادری فیجانی1، محمد خانه‌باد2، رضا موسوی حرمی3 و اسداله محبوبی3
تاریخ دریافت: 26/ 07/ 1394 تاریخ پذیرش: 06/ 11/ 1394
چکیده
حوضه آبریز الیاتو با شکلی کشیده و مساحتی در حدود 89/52 کیلومتر مربع، در جنوب باختر فریمان جای دارد. به منظور بررسی تغییرات اندازه ذرات و عوامل مؤثر بر ریزشوندگی، 35 نمونه رسوب از محور مرکزی سدهای طولی رودخانه مورد مطالعه برداشت شده و مشخص شد که روند تغییرات اندازه ذرات از الگوی نمایی کاهش به سوی پایین‌دست پیروی کرده است. تغییرات سنگ شناسی و زمین‌ریخت شناسی وگسل خوردگی از عوامل مؤثردر تغییرات درصد شیب رودخانه به سوی پایین‌دست هستند. بر پایه مطالعات سنگ‌نگاری، رسوبات بستر رودخانه بیشتر خردههای آذرین همچون سرپانتین وگابرو هستند. همچنین بر پایه مطالعات رسوبشناسی، رسوبات سدهای طولی رودخانه مورد مطالعه بیشتر دارای (جورشدگی بد و بسیاربد)، کج‌شدگی (تقریباً متقارن تا بسیارمثبت) و کشیدگی (متوسط و پهن) هستند. در این رودخانه 6 رخساره رسوبی شامل گراول دانه‌پشتیبان (Gcm)، گراول زمینه‌پشتیبان (Gmm)، گراول با لایه‌بندی افقی (Gh)، ماسه تودهای (Sm)، گل لامیناسیون‌دار (Fl) و گل تودهای (Fm) شناسایی شده است. رخسارههای موجود در سه عنصر ساختاری کانال (CH)، سدها و اشکال لایه‌ای (GB) و رسوبات ریز خارج از کانال (FF) تشکیل شدهاند. با توجه به مجموعههای رخسارهای و عناصر ساختاری، مدل رسوبی رودخانه مورد مطالعه، بریده بریده با بار بسترگراولی است.
کلیدواژه‌ها: سدهای طولی، عناصر ساختاری، مدل رسوبی، رودخانه الیاتو، فریمان.
1دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
2استادیار، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
3استاد، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
نویسنده مسئول: محمد خانه‌باد؛mkhanehbad@Ferdowsi.um.ac.ir E-mail: