بررسی رخساره‌های میکروسکوپی، محیط رسوبی و فرایندهای دیاژنز مخزن داریان در میدان نفتی سلمان
بررسی رخساره‌های میکروسکوپی، محیط رسوبی و فرایندهای دیاژنز مخزن داریان در میدان نفتی سلمان
کتایون رضایی پرتو 1، حسین رحیم‌پور بناب 2*، علی کدخدایی3 ، مهران آرین4 و الهام حاجی کاظمی5
تاریخ دریافت: 29/ 09/ 1393 تاریخ پذیرش: 23/ 03/ 1394
چکیده
سازند داریان به سن آپتین- آلبین یکی از واحدهای مخزنی مهم در جنوب باختر ایران و هم ارز سازند شعیباست. با توجه به این که اولین گام در ارزیابی دقیق سنگ‌های مخزنی بررسی ریزرخساره‌ها، محیط رسوبی و فرایندهای دیاژنزی آنهاست، در این پژوهش مخزن داریان در چاه‌های A، B، C، D و E میدان نفتی سلمان مطالعه شده است. بر پایه مطالعات سنگ‌نگاری نام‌گذاری سنگ‌های کربناتی به روش دانهام و نام‌گذاری رخساره‌ها بر پایه تقسیم‌بندی فلوگل انجام گرفته است که 7 ریزرخساره اصلی شامل مادستون، مادستون تا وکستون فسیل‌دار، وکستون تا پکستون اربیتولین‌دار، پکستون تا گرینستون بایوکلستی، وکستون تا پکستون اکینودرم‌دار، وکستون تا پکستون پلانکتونی و مادستون تا وکستون پلانکتونی اکینودرم‌دار شناسایی شد که متعلق به زیرمحیط‌های رسوبی دریای باز، شول و لاگون هستند. بررسی تغییرات عمودی و جانبی رخساره‌ها و مقایسه آنها با محیط های رسوبی امروزی و دیرین نشان می‌دهد که سازند داریان در این ناحیه در یک محیط رمپ کربناته گلپشتیبان بادپناه نهشته شده است. با توجه به فرایندهای دیاژنزی متعدد دیده شده در این سازند و تأثیر مستقیم آنها روی کیفیت مخزنی در پایان نتیجه‌گیری می‌شود که میکریتی شدن، سیمانی شدن، فشردگی (مکانیکی)، نوشکلی و پیریتی شدن سبب بسته شدن خلل و فرج و گلوگاه‌های موجود در مخزن می‌شوند و تخلخل و تراوایی را کاهش می‌دهند؛ در حالی که فشردگی (شیمیایی)، دولومیتی شدن و شکستگی سبب ایجاد فضاهای خالی و برقراری ارتباط میان آنها می‌شوند، تخلخل و تراوایی را افزایش می‌دهند و سبب بالا رفتن کیفیت مخزنی می‌شوند.
کلیدواژه‌ها: سازند داریان، شعیبا، ریزرخساره، میدان سلمان، رمپ کربناته.
1دانشجوی دکترا، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
2استاد، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3استادیار، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
4دانشیار، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
5دکترا، شرکت نفت فلات قاره، تهران، ایران
*نویسنده مسئول: حسین رحیم‌پور بناب؛ E-mail: hrahimpor@gmail.com