تأثیر پهنه گسلی عرضی، برشی سبزپوشان بر تاقدیس چغال و گسترش مناطق فشارشی در ناحیه همپوشانی آنها، بخش زاگرس چین- رانده
تأثیر پهنه گسلی عرضی، برشی سبزپوشان بر تاقدیس چغال و گسترش مناطق فشارشی در ناحیه همپوشانی آنها، بخش زاگرس چین- رانده
اسلام توکلیان1 و علی یساقی2*
تاریخ دریافت: 09/ 11/ 1391 تاریخ پذیرش: 20/ 02/ 1394
چکیده
کمربند چین خورده- رانده زاگرس توسط مجموعه ای از گسل های عرضی با آرایش پلکانی قطع شده است. این آرایش پلکانی گسل های عرضی موجب گسترش مناطق همپوشانی میان آنها -جایی که بسته به هندسه این آرایش و سازوکار گسل ها، مناطق فشارشی وکششی گسترش می یابند- شده است. یکی از این پهنه های گسلی عرضی در زاگرس، پهنه گسل سبزپوشان با روند شمال باختر و سازوکار راستالغز راست بر است. پهنه گسل سبزپوشان از آنجا که دارای مجموعه ای از قطعات گسلی با هندسه پلکانی ساعتگرد است، سبب ایجاد مناطق فشارشی میان این قطعات گسلی شده است. نمونه ای از این مناطق، تاقدیس چغال در منطقه قیر و کارزین ناحیه فارس زاگرس چین‌خورده است. برداشت های دقیق صحرایی به همراه تفسیر تصاویر ماهواره‌ای سبب شناسایی پهنه گسلی پلکانی راستگرد با سازوکار امتدادلغز راست گرد در بخش باختری تاقدیس چغال شده است. این پهنه گسل پلکانی شامل گسل های شمال قیر و هرم هستند. در منطقه همپوشانی میان این گسل ها، ساختارهایی از جمله گسل های راستالغز با مؤلفه وارون، راندگیها، چین های جوان و ریزدوپلکس های گسلی برداشت شده است که هندسه ساختاری همانند ساختارهای مرتبط به مناطق فشارشی میان گسلهای راستالغز پلکانی مدلهای آزمایشگاهی دارند. همانند چنین مناطق فشارشی که در تاقدیسهای سفیدار و قلقل به ترتیب در شمال و جنوب تاقدیس چغال نیز تحلیل شده، به مناطق همپوشانی میان مجموعهای از گسلهای راستالغز راست گرد با آرایش پلکانی ساعت گرد در راستای پهنه سبزپوشان نسبت داده شده است. این گسل های پلکانی در سطح به عنوان اثر فعالیت گسل سبزپوشان در پی سنگ روی پوشش رسوبی دارای قاعده جدایشی تحلیل شده است.
کلیدواژه ها: زاگرس چین- رانده، پهنه گسلی عرضی- برشی سبزپوشان، منطقه فشارشی چغال، گسل های پی سنگی، آرایه پلکانی گسل های راستالغز.
1 کارشناسی ارشد، گروه زمین شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
2 دانشیار، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
*نویسنده مسئول: علی یساقی؛E-mail:yassaghi@modares.ac.ir