تعیین شرایط فیزیکوشیمیایی سیال‌های کانسارساز با استفاده از مطالعات کانی‌شناسی و ریزدماسنجی میانبارهای سیال در کانسار Pb-Ba-Ag راونج، دلیجان، استان مرکزی
تعیین شرایط فیزیکوشیمیایی سیال‌های کانسارساز با استفاده از مطالعات کانی‌شناسی و ریزدماسنجی میانبارهای سیال در کانسار Pb-Ba-Ag راونج، دلیجان، استان مرکزی
مصطفی نژادحداد1*، بتول تقیپور2، علیرضا زراسوندی3، علیرضا کریم‌زاده سومرین4 و سمیه سلامبالهی1
تاریخ دریافت: 06/ 08/ 1393 تاریخ پذیرش: 20/ 02/ 1394
چکیده
کانسار Pb-Ba-Ag راونج در 20 کیلومتری شمال شهرستان دلیجان قرار دارد و سنگ میزبان آن سنگ‌های آهکی کرتاسه زیرین تاقدیس راونج هستند. از دید جغرافیایی تاقدیس راونج بخشی از کمان ماگمایی ارومیه-دختر در کمربند کوهزاد زاگرس است. کانه‌زایی در کمرپایین سنگآهک توده‌ای، در مرز راندگی با سنگ‌های شیلی و شیلی- کربناتی رخ داده است. بافت‌های پرکننده میان برش‌ها، جانشینی سنگ میزبان و کانه‌زایی دانه‌پراکنده بافت‌های اصلی کانه‌دار هستند. کانی‌شناسی کانسار ساده و شامل گالن ریزدانه، باریت، مقادیر متغیری پیریت و مقادیر کمی اسفالریت، تتراهدریت و کالکوپیریت است. برخلاف پیریتی شدن شدید، مارکازیت در این کانسار یافت نشد. نبود مارکازیت نشان‌دهنده ته‌نشینی کانه‌ها از سیال با pH بالاتر از 5 است. مطالعه ریزدماسنجی میانبارهای سیال روی کلسیت‌های پیش از مرحله اصلی کانه‌زایی(C2)، باریت مرحله اصلی و کلسیت پس از کانه‌زایی(C3) کانسار راونج انجام شد. میانگین دمای همگن‌شدگی میانبارهای سیال در کلسیت‌های پیش از کانه‌زایی165، در کلیست‌های پس از کانه‌زایی مرحله اصلی160 و در باریت175 درجه سانتی‌گراد است که تقریباً مساوی هستند اما مقدار شوری این میانبارها از کمتر از یک تا بیش از %wt 18معادل نمک طعام تغییر می‌کند. سیلیسی شدن سنگ میزبان در کانسار راونج محدود است که نشان‌دهنده تغییرات کم دمای سیال در ضمن کانه‌زایی است. تغییرات زیاد در شوری میانبارهای سیال و ته‌نشینی همزمان باریت و گالن ریزبلور شواهد آمیختگی دو سیال با ویژگی‌های زمین‌شیمیایی متفاوت هستند. یکی از این دو سیال دارای شوری پایین(میانگین wt% NaC 5.6) وCO2 و غنی از گوگرد است. در دمای 160 درجه سانتی‌گرادمقدار pH خنثی حدود 5.8 است. بنابراین ته‌نشینی سولفیدها از سیالهایی با pHمیان 5 تا 6 رخ داده است. سیال CO2دار با شوری پایین، موجب بافر شدن محیط میشود.سیال دوم با شوری بالا(میانگین wt% NaC15.7) در محدوده دما و شوری سیال‌های سازنده کانسارهای MVT قرار می‌گیرد. این سیال احتمالاً اکسایشی و غنی از فلزات بوده است.
کلیدواژه‌ها:کانسار Pb-Ba-Ag راونج، سنگآهک توده‌ای کرتاسه زیرین، میانبارهای سیال، تغییرات گسترده شوری، آمیختگی سیال.
1دانشجوی دکترا،گروه علوم زمین، دانشکده علوم، دانشگاه شیراز،شیراز، ایران
2استادیار، گروه علوم زمین، دانشکده علوم، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
3استاد،دانشکدهعلوم زمین، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
4استادیار، گروه علوم زمین، دانشکده علوم، دانشگاه براندون،مانیتوبا، کانادا
*نویسنده مسئول:مصطفی نژادحداد؛E-mail: nejadhadad_geo86@yahoo.com