زمین شناسی، کانی شناسی و مطالعه میانبارهای سیال نهشته برون‌زاد روی در منطقه خارنگون، شمال خاوری بافق، ایران مرکزی
زمینشناسی، کانیشناسی و مطالعه میانبارهای سیال نهشته برون‌زاد روی در منطقه خارنگون، شمالخاوری بافق، ایران مرکزی
زهرا میریان1* ، محمد لطفی2 ، امیرعلی طباخ شعبانی3 ، میرعلیاصغر مختاری4 و احسان حاجملاعلی5
تاریخ دریافت:02/02/1392 تاریخ پذیرش: 06/12/1392
چکیده
منطقه خارنگون (Xârengun) در استان یزد، در فاصله 185 کیلومتری خاور شهر یزد و 65 کیلومتری شمال خاوری شهرستان بافق قرار دارد. کانیسازی در منطقه خارنگون در درون واحدهای سنگ‌آهکی و دولومیتی وابسته به سازند ریزو (معادل سازند سلطانیه)، به سن پرکامبرین بالایی-کامبرین زیرین اتفاق افتاده است. ماده معدنی این نهشته در قالب کانیهای اسمیتزونیت و همیمورفیت به‌صورت غیرهمزاد و به شکل چینهکران، بیشتر در مسیر لایهبندی و لامیناسیونهای سنگ میزبان کربناتی تشکیل شده است. بالاترین عیار روی در نمونههای برداشت شده از این منطقه، 06/36 درصد ZnO است و مطالعات ژئوشیمیایی گویای عدم همراهی قابل توجه سرب با روی در این پهنه کانهدار و تشکیل یک زون تک کانیایی Zn است. مطالعات حرارت سنجی میانبارهای سیال در نمونههای مربوط به این منطقه نشان‌دهنده نقش داشتن محلولهای با منشأ جوی در تشکیل این ذخیره است. دمای همگـــــــنشدگی و شوری این میانبـــــــارها، به ترتیب با مقادیر 153-173 درجه سانتی‌گراد و 2/0 تا 22 wt % eque.NaCl ، با سیال‌های تشکیل دهنده ذخایر اپیترمال مشابهت دارد. با توجه به شواهد به‌دست آمده از مطالعات صحرایی، کانیشناسی، ژئوشیمیایی و میانبارهای سیال ، کانیسازی موجود در این پهنه در زمره نهشتههای غیرسولفیدی سوپرژن روی، از نوع ترکیبی جانشینی در سنگ دیواره - جانشینی مستقیم قرار میگیرد.
کلیدواژهها: بافق، خارنگون، روی، برون‌زاد، غیرسولفیدی، اسمیتزونیت، همیمورفیت، اپیترمال
1 دانشجوی کارشناسی ارشد، پژوهشکده علوم‌زمین، سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
2 دانشیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران
3 استادیار، گروه زمینشناسی دانشکده علوم‌زمین، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
4 استادیار، گروه زمینشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
5دانشجوی دکترا، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران
* نویسنده مسئول: زهرا میریان؛ Email: anonymous4830@gmail.com