مطالعات شیمی چینه شناسی (Chemostratigraphy) و منطقه‌بندی عنصری در رخسارههای کانه دار کانسار سولفید توده ای آتشفشانزاد (VMS) تیپ بشی نوده، جنوب باختر سبزوار
مطالعات شیمی چینهشناسی (Chemostratigraphy) و منطقه‌بندی عنصری در رخسارههای کانهدار کانسار سولفید تودهای آتشفشانزاد (VMS) تیپ بشی نوده، جنوبباختر سبزوار
سجاد مغفوری1، ابراهیم راستاد*2 و فردین موسیوند3
تاریخ دریافت: 12/08/1392 تاریخ پذیرش: 25/05/1393
چکیده
توالی آتشفشانی- رسوبی کرتاسه پسین در منطقه نوده که میزبان کانیزایی مس(روی) سولفید تودهای می‌باشد از چهار واحد سنگی(Unit1,Unit2, Unite3,Unit4) تشکیل شده است. کانیزایی مس (روی) در واحد 2 و در دو افق مجزا رخ داده است. این واحد سنگی از گدازه الیوین بازالت و ماسهسنگ سیلتی توفی از تشکیل شده است. کانسار نوده، دارای سه رخساره کانسنگی استرینگر زون، تودهای و لایهای می باشد. این کانسار دارای منطقه‌بندی ژئوشیمیایی قوی جانبی از رخساره کانسنگ تودهای به سمت رخساره کانسنگ لایهای (کاهش عیار ماده معدنی، کاهش نسبت Cu:Zn، افزایش نسبت Ba:Zn و افزایش میزان Fe و Mn) و منطقه‌بندی قائم، به‌ویژه در رخساره کانسنگ تودهای (افزایش نسبتهای Cu:Fe، Cu:Ti به سمت بالای کانسار همراه با کاهش Cu:Zn) است. مطالعات لیتوژئوشیمیایی نشان میدهد بیشینه عیار مس مربوط به رخساره کانسنگ تودهای و در حدود2/11 درصد است که به سمت رخساره کانسنگ لایهای میزان آن کاهش می‌یابد، این عیار در کانسنگ لایهای بین 4 تا 5 درصد در تغییر است. عیار مجموع فلزات پایه (Cu+Zn+Pb) در کانسار نوده همواره در رخساره کانسنگ تودهای بیشتر از زون استرینگر و رخساره کانسنگ لایهای است. عواملی مانند تغییر نسبت تولیدات گرمابی نسبت به ترکیبات رسوبی، تغییر دما، Eh و pH، رخداد فرایند پالایش در رخساره کانسنگ تودهای و غالب بودن فرایندهای رسوبی در رخساره کانسنگ لایهای این نوع منطقه بندی را کنترل مینمایند.
کلیدواژه‌ها: کانسار نوده، VMS، شیمیچینهشناسی، لیتوژئوشیمیایی، رخسارههای کانهدار، پهنه سبزوار.
1 دانشجوی کارشناسی‌ارشد، گروه زمینشناسی، دانشکده علوم‌پایه، دانشگاه تربیت‌مدرس، تهران، ایران
2 دانشیار، گروه زمینشناسی، دانشکده علوم‌پایه، دانشگاه تربیت‌مدرس، تهران، ایران
3 استادیار، دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
* نویسنده مسئول: ابراهیم راستاد؛ E-mail: rastad@modares.ac.ir