مطالعه کانه‌زایی مس جیان در استان فارس با استفاده از داده¬های ژئوشیمیایی و میانبارهای سیال
مطالعه کانه‌زایی مس جیان در استان فارس با استفاده از دادههای ژئوشیمیایی و
میانبارهای سیال
محمدعلی رجب زاده1*و سهیلا اسماعیلی2
تاریخ دریافت:04/04/1392 تاریخ پذیرش: 14/04/1393
چکیده
کانسار مس جیان در فاصله 195 کیلومتری شمال خاوری شیراز و در لبه خاوریپهنه دگرگونی سنندج-سیرجان درون مجموعه آتشفشانی-رسوبی دگرگون شده کمپلکس سوریان با سن پرموتریاس قرار دارد. سنگ‌شناسی منطقه بیشتر شامل متابازالت، کلریت-کوارتزشیست،کلریت-مسکوویتشیست، میکاشیست و گرافیتشیستاست. پیریت مهمترین کانی سولفیدی و کالکوپیریت کانی اصلی مس در این کانسار است که در ساختارهای تودهای عدسی شکل تا به نسبت تخت و همچنین بهصورت افشان، رگچهای و رگهایدر سنگ کلریت-کوارتزشسیت کانه‌زایی شدهاند. دادههای ژئوشیمیایی عناصر متحرک (Ba, Rb, K, Na) و عناصر خاکی کمیاب (REE) بیانگر برهمکنش سیال گرمابی کانهساز با سنگهای میزبان است. نسبت میزان Co/Ni=8.02،500>Se/S*106 و Y/Ho=29.09-32.5 در ماده معدنی کانسار جیان نشانگر تشکیل این کانسار در دماهای پایینتر از 300 درجه سانتیگراد با حضور گسترده آب دریا در سیال گرمابی کانه‌زاست. همچنین دادههای دماسنجی مربوط به میانبارهایسیال کانی کوارتز در کانسنگ مس نشانگر دمای یکنواختی میان 124 تا 307 درجه سانتیگراد و شوری در محدوده 7/2 تا 14 درصد وزنی معادل NaCl است. پدیدههای سردشدگی و جوشش به عنوان مهمترین فرایندهای تحول سیال و سازوکاری مؤثر در کانه‌زایی مس در کانسار جیان به عنوان یک کانسار سولفید تودهای با سنگ میزبان آتشفشانی-رسوبی هستند.
کلیدواژهها: ژئوشیمی، میانبار سیال،کانسار مس، جیان، فارس.
1دانشیار، بخش علوم‌زمین، دانشکده علوم، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
2دانشجوی دکترا، بخش علوم زمین،دانشکده علوم، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
نویسنده مسئول:محمد علی رجب‌زاده؛E-mail: Rajabzad@susc.ac.ir