ویژگی های هندسی و سازوکار جوان گسل شمال قزوین: بر پایه بررسی های ریخت‌زمین ساختی
ویژگیهای هندسی و سازوکار جوان گسل شمال قزوین: بر پایه بررسیهای ریخت‌زمینساختی
بابک طاهرخانی1*، حمید نظری2، محسن پورکرمانی3 و مهران آرین4
تاریخ دریافت: 01/08/1391 تاریخ پذیرش: 26/05/1392
چکیده
گسل شمال قزوین با روند خاوری- باختری از 11 کیلومتری شمال قزوین میگذرد و در راستای آن سازند ائوسن کرج بر روی نهشتههای آبرفتی هزاردره (A) و سازند آبرفتی (B) رانده شده است. زمین‌لرزه تاریخی 1119 میلادی با بزرگای نسبی 5/6 منسوب به جنبش این گسل دانسته شده است. گسل شمال قزوین از دیدگاه لرزه‌زمینساختی فعال بوده و از این رو میتواند یک عامل تهدید زمینلرزهای برای استان قزوین به عنوان یکی از مراکز صنعتی کشور بهشمار آید. بررسیهای ریخت‌زمینساختی و بررسیهای دقیق و بزرگ مقیاس میدانی در راستای بخش میانی این گسل امکان اندازهگیری جابهجاییهای افقی و قائم در اثر عملکرد جوان آن را فراهم کرد. میزان بیشینه وکمینه جابهجایی افقی و قائم اندازهگیـــــری شــــــده در این بخش از گسل به ترتیب برابر با 1± 5 و 1 ± 5/4 متر است. ویژگیهای هندسی گسل شمال قزوین (راستای گسل، شیب و زاویه افت) در این بخش از گسل به ترتیب برابر با 090، 45 و 51 درجه برآورد شد. بر پایه پژوهشهای انجام شده گسل موسوم به گسل شمال قزوین گسلی است فشاری با شیب به سوی شمال که به همراه دیگر گسلهای پیرامون چون گسل نجمآباد به صورت سامانه گسلی پیشرونده با سازوکار چپگرد در دامنه جنوبی بخش باختری البرز مرکزی قابل مشاهده است.
کلیدواژه‌ها: ریخت‌زمینساخت، زاویه افت گسل، گسل شمال قزوین، البرز، ایران.
1دانشجوی دکترا، گروه زمینشناسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
2 استادیار، پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
3 استاد، گروه زمینشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران
4دانشیار، گروه زمینشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
*نویسنده مسئول: بابک طاهرخانی؛ E-mail: taherkhani.babak@gmail.com