پارامترهای لرزه‌خیزی فرکتالی-زمانی زمین‌لرزه اهر- ورزقان، شمال باختری ایران
پارامترهای لرزه‌خیزی فرکتالی-زمانی زمین‌لرزه اهر- ورزقان، شمال باختری ایران
اکرم علیزاده1* و راضیه صفری2
تاریخ دریافت:28/08/1392 تاریخ پذیرش: 14/02/1393
چکیده
اندازه‌گیری شاخص‌های لرزه‌خیزی از روش‌های ارزیابی زمین‌ساخت فعال و نوزمین‌ساخت برای یک منطقه به‌شمار می‌آید. 21 مرداد 1391 دو زمین‌لرزه به فاصله زمانی 11 دقیقه‌ای به ترتیب با بزرگی‌های 4/6 و 3/6 در منطقه اهر- ورزقان که از مناطق فعال زمین‌ساختی است، به‌وقوع پیوست. بررسی‌های لرزه‌زمین‌ساختی نشان می‌دهند که گسل‌های مسبب زمین‌لرزه، از جمله گسل‌های جوان منطقه هستند. نقشه پراکندگی رومرکز زمین‌لرزه‌ها نیز نشان می‌دهد که زمین‌لرزه‌های رخ داده، با راستای گسل‌های موجود در منطقه همخوانی دارند. به منظور ارزیابی فعالیت‌های نوزمین‌ساختی و شناخت الگوی لرزه‌خیزی منطقه اهر، از پراکندگی زمانی و مکانی زمین‌لرزه‌ها (تحلیل‌های فرکتالی) به عنوان پیش نشانگرهای زمین‌لرزه و همچنین پارامترهای لرزه‌خیزیa و b استفاده شد. نتایج محاسبات نشان می‌دهند که پارامتر b، کاهش چشمگیری در ارتباط با زمین‌لرزه‌های رخ داده در منطقه دارد. مقدار کم پارامتر b نشان‌دهنده آن است که لرزش اصلی، در منطقه‌ای با نرخ تنش بالا رخ داده است. در الگوی لرزه‌خیزی ارایه شده برای منطقه اهر، پس از دوره رخداد اصلی، سه دوره: 1) دوره آرامش اول یا Q1، 2) دوره B (رخداد پس‌لرزه‌ها) و 3) دوره آرامش دوم (Q2) مشاهده می‌شود. نمودار پارامتر b در دوره Q2، یک روند افزایشی تقریبی را نشان می‌دهد که بیانگر کاهش تنش در منطقه است.
کلیدواژه‌ها: اهر، زمین‌لرزه، پارامترهای a و b، فرکتال، نوزمین‌ساخت.
1استادیار، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه ارومیه، ارومیه ایران
2دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه ارومیه، ارومیه ایران
*نویسنده مسئول: اکرم علیزاده؛ Email: ak.alizadeh@urmia.ac.ir