معرفی سازند ساغند با رخساره ای ریفتی و جایگاه چینه نگاری آن در پرکامبرین پسین ایران مرکزی

    معرفی سازند ساغند با رخساره ای ریفتی و جایگاه چینه نگاری آن در پرکامبرین پسین ایران مرکزی
   نوشته: بهرام سامانی
   چکیده
   کهن ترین واحدهای زمین شناسی در ایران مرکزی تحت عنوان کمپلکس های چاپدونی ، بنه شورو، پشت بادام ، سرکوه ،‌مراد و سازندهای تاشک نام گذاری و توصیف شده اند.
   بررسی های زمین شناسی، عکس های MSS و (Thematic Mapper) ، و تلفیق داده های ژئوفیزیکی با تعیین سن های رادیوایزوتوپ نشان می دهد که قدیمی ترین واحد رخنمون دار منطقه ، رخسارهای شبه فلیشی – تخریبی نسبتا مچور است که سازند ناتک نام گذاری شده و با دگرشیبی زاویه دار (کهن ترین دگرشیبی شنخته شده در ایران تاکنون) در زیر طبقاتی با رخساره ریفت قاره ای قرار دارد. این واحد ریفتی، که میزبان کانسارهای عمده آهن، آپاتیت ، مواد رادیواکتیو، و عناصر خاکی نادر است، سازند ساغند نام گذاری ، و با 5 عضو کاملا مشخص، که هر یک به تنهای معرف رخساره ریفتی بعدی داشته و به نام سازندهای اینفراکامبرین از آن ها یاد می شود.
   کمپلکس های دگرگونه، همان طبقات سازند ناتک اند که در زمان مزوزوئیک و سنوزوئیک دگرگون شده اند و ماگماتیسم گرانیتی در آن بروز کرده است.
   سن سازند ساغند بر اساس ایزوکرون های رادیوایزوتوپ روی کانی های زیرکن 750 تا 580 میلیون سال قبل تعیین شده، که روی پایین ترین سازند این نحیه، یعنی سازند ناتک‌(بیش از 874 تا 750 میلیون سال) قرا ر گرفته است. سازند ناتک را می توان هم ارز سازند کهر قلمداد کرد، که وجوه تشابه زیادی دارند. بدین ترتیب ، طبقات روی سازندهای ناتک و کهر در ایران دو رخساره کاملا متفاوت، یکی از نوع ریفتی (سازند ساغند) و واحدهای وی آن) و یکی از نوع پلاتفرمی (سازندهای بایندر و سلطانیه) دارند، و سری هرمز را هم می توان از نوع ریفتی به حساب آورد.