سیر تکامل تکتونیکی کمربندهای کوه زایی تتیسی خاورمیانه در پالئووئیک پسین و مزوزوئیک

سیر تکامل تکتونیکی کمربندهای کوه زایی تتیسی خاورمیانه در پالئووئیک پسین و مزوزوئیک
   چکیده:
   این مقاله مروری است بر وقایع تکتونیکی پالئوزوئیک پسین و مزوزوئیک در محدوده کوه زایی تتیسی خاورمیانه (Tethysides) که بر مبنای الگویی جدید ارائه شده است. ایده اصلی این الگو عبارتست از در نظر گرفتن پی سنگ نواحی trialeti, dziula, pontide Artvin-karabagh, Adzharia و سنندج سیرجان بعنوان یک کمان ماگمایی در ارتباط با کوه زایی، در محدوده زمانی پالئوزوئیک پسین تا تریاس پسین، این کمان رو به سوی شمال، شمال خاوری است و زون پوداتا کساسی (podataksasi) نام گذاری شده است. حرکات این کمان نسبت به اوراسیا در زمان ژوراسیک و کرتاسه باعث بوجود آمدن بسیاری از دگر شکلیهای همزمان در ماوراء قفقاز، جنوب شوروی سابق (خاور دریای خزر) و ایران شده است، بر مبنای این مدل، حاشیه شمالی سرزمین گندوانا در خاورمیانه طی پالئوزوئیک پسین و تریاس پیشین تا میانی نه بصورت یک حاشیه غیر فعال قاره ای از نوع اطلسی بلکه بصورت یک حاشیه فعال از نوع پاسیفیکی است که در اثر زیر راندگی پوسته اقیانوس پالئوتتیس به زیر گندوانا بوجود آمده است. جدایش متوالی جزایر کمانی این حاشیه، اقیانوس های نئوتتیسی را پدیدار کرده است. گسلهای راستالغز، با جابجایی های وسیع عامل گسیختگی در سیمای هندسی محدوده کوه زایی cimmerides در خارمیانه، پس از وقوع تصادم (collision) هستند این گسیختگی بطور فزاینده باعث از بین رفتن زون پوداتاکساسی شده است.