سنگ‌نگاری، ژئوشیمی، کانیشناسی، مطالعه میانبارهای سیال و تعیین نوع کانهزایی کانسار مس ورزگ- قاین
سنگ‌نگاری، ژئوشیمی، کانیشناسی، مطالعه میانبارهای سیال و تعیین نوع کانهزایی کانسار مس ورزگ- قاین
وحیده علیزاده1*، مرتضی مؤمنزاده2 و محمدهاشم امامی3
چکیده
کانیسازی مس ورزگ در سنگهای آتشفشانی صورت گرفته است که طبق نقشه 1:100000 قائن به پالئوسن- ائوسنزیرین نسبت داده شده است. سنگهای آتشفشانی زیردریایی محدوده مورد پژوهش به دو حالت گدازه و آذرآواری دیده میشوند. سنگهای آتشفشانی یاده‌شده بر پایه مطالعات صحرایی و آزمایشگاهی قابل تفکیک به آندزیت، آندزیت- بازالت، بازالت و رخنمونهای کوچکی از آذرآواریها بهصورت توف هستند. ماهیت این سنگهای آتشفشانی، قلیایی است که از نظر جایگاه زمین‌ساختی، در موقعیت بازالتهای درونصفحهای قرار میگیرند. کانیسازی از نظر بافتی، بهصورت رگه- رگچه، افشان و پرکننده آمیگدالها است. بر اساس مطالعات کانه‌نگاری کانیهای اصلی مس شامل: کالکوسیت، بتاکالکوسیت، بورنیت، کوولیت، دیژنیت و بهندرت مس طبیعی است. از بین این کانیها، کالکوسیت بیشترین فراوانی را دارد. در بیشتر موارد همرشدی بین کانههای مس دیده میشود. این همرشدی به ویژه بین کانیهای کالکوسیت و کالکوسیتبتا آشکارتر است. عنصر نقره، بهعنوان فاز فرعی (پاراژنز عنصری مس) در این کانسار معرفی شده است. این در حالی است که نقره، فاز مستقلی تشکیل نداده و در شبکه کالکوسیت، جایگزین عنصر مس شده است. مطالعه میانبارهای سیال بر روی سیال‌های به دام افتاده در کانی کوارتز انجام شده است. دمای همگنشدگی در میانبارهای سیال، به طور متوسط 230 تا 250 درجه سانتی‌گراد است. درجه شوری محاسبهشده در این سیال‌ها، 5 تا 6 درصد وزنی نمک طعام است. بنابراین براساس ویژگیهای شناسایی شده، کانسار مس ورزگ قابل مقایسه با کانسارهای مس نوع مانتو و کانسارهای مس نوع Volcanic redbed است که به تازگی این دو نوع کانسار، مترادف خوانده میشوند.
کلیدواژهها: ورزگ، مس، کالکوسیت، نقره، میانبار سیال، کانسار مس نوع مانتو، کانسار مس در طبقات سرخ آتشفشانی
1کارشناس ارشد، پژوهشکده علومزمین، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران.
2استادیار، پژوهشکده علومزمین، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران.
3دانشیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اسلامشهر، تهران، ایران.
*نویسنده مسئول: وحیده علیزاده؛alizadeh.vahideh@gmail.com E-mail:
تاریخ دریافت: 03/11/1389
تاریخ پذیرش: 12/04/1390