اکتشاف آب زیرزمینی در مناطق کارستی جنوب باختر ایذه با استفاده از توموگرافی ‏ژئوالکتریک

اکتشاف آب زیرزمینی در مناطق کارستی جنوب باختر ایذه با استفاده از توموگرافی ژئوالکتریک

حمیدرضا ناصری ¹*، فرشاد علیجانی² و محمد نخعی³

چکیده

به منظور شناخت پتانسیل آب زیرزمینی در مناطق کارستی، ژرفایابی مقاومت الکتریکی عمودی در 62 نقطه، تصویر‌برداری ژئوفیزیک با توموگرافی مقاومت الکتریکی دو بعدی در سه مقطع آرایه شلومبرژه، هشت مقطع با آرایه دوقطبی- دوقطبی، و دو سایت سه بعدی در کارست جنوب باختر ایذه انجام شد. ژرفای نفوذ جریان در مقاطع توموگرافی حاصل از آرایه شلومبرژه حدود 180 متر است که می‌تواند مناطق مختلف کارست و به‌ویژه آبخوان‌های کارستی ژرفایی را نمایش دهد اما به دلیل آن که فاصله میان سونداژها بین 50 تا 100 متر متغیر است، نمی‌توان تصویر آشکاری از حفرات کارستی به‌ویژه حفرات با اندازه کمتر از 50 متر به دست آورد. نتایج مشخص کرد که توموگرافی ژئوالکتریک دو بعدی با آرایه دو قطبی- دوقطبی و تفکیک‌پذیری یک و دو متری نسبت به فاصله الکترودی پنج متری، حفرات کارستی را بهتر نمایان می‌سازد اما فاصله الکترودی پنج متر به دلیل ژرفای تجسس بیشتر، بینش جامع‌تری نسبت به مناطق مختلف کارستی به دست می‌دهد، بنابراین  قابلیت آن برای تشخیص لایه‌های آبدار و حفرات کارستی ژرفایی بیشتر است. بررسی مقاومت ژئوالکتریک سه‌بعدی با اندازه‌گیری دو بعدی متراکم نیز قابلیت تشخیص گسترش زیرسطحی عوارض زمین‌شناسی و حفرات کارستی را دارد. بر اساس یافته‌های ژئوالکتریک تعیین محل شش حلقه چاه در کارست منطقه انجام گرفت که آبدهی بالای چهار حلقه چاه درآهک آسماری و آبدهی متوسط دو حلقه چاه دیگر در آهک ایلام- سروک در تطابق با یافته‌های ژئوالکتریک با آرایه‌های متفاوت است.

کلید واژه‌ها: آب زیرزمینی،  کارست، ژئوالکتریک، توموگرافی، ایذه

¹ دانشیار، دانشکده علوم‌زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

² استادیار، دانشکده علوم‌زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

³ دانشیار، دانشکده علوم، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران