سن پرتوسنجی بخشهای مافیک و دگرگونیهای میزبان مجموعه اولترامافیک ـ مافیک سیخوران، جنوب خاوری ایران
سن پرتوسنجی بخشهای مافیک و دگرگونیهای میزبان مجموعه اولترامافیک ـ مافیک سیخوران، جنوب خاوری ایران
نوشته : دکتر حبیب الله قاسمی ، *دکتر مسیب سبزه ئی ، ** دکتر تیری ژوتو ،*** دکتر اروه بلون **** و
دکتر محمد هاشم امامی ****
چکیده
مجموعه اولترامافیک ـ مافیک سیخوران در جنوب خاوری ایران با مرز نفوذی در دگرگونیهای پالئوزوییک و با مرز گسلی در زیر آمیزه‌های رنگین مزوزوییک قرار دارد. پیش از این، این مجموعه به همراه دیگر مجموعه‌های مشابه در ناحیه اسفندقه، صرفا بر ا ساس روابط چینه شناختی به پالئوزوییک نسبت داده شده بود. مطالعات دقیق صحرایی، آزمایشگاهی و به ویژه زمین شیمی ایزوتوپی، نه تنها سن دقیق بخشهای مختلف این مجموعه، بلکه مسئله مهم‍تر یعنی طبیعت چندزادی آن را آشکار ساخت . اندازه‍گیری سن مطلق به روش K-Ar بــر روی کانیها و کل سنگ در بخشـهای مختلف این مجموعه نشان می‍دهد که سن بیوتیتهای موجود در گنیسهای دگرگونیهای پالئوزوییک میزبان ، 7 ± 305 میلیون سال(کربنیفر پسین)، سن مسکوویتهای موجود در گرانیت‍های آناتکتیک درون آنها، 8 ± 330 میلیون سال(کربنیفر پسین)، سن آمفیبولهای میان لایه های آمفیبولیتی همراه گنیسها17 ± 325 میلیون سال(کربنیفر پسین )، سن آمفیبولهای دایکهای گابرو ـ پگماتوییدی که توالی کومولاهای اولترامافیک ـ مافیک لایه ای را قطع می‍‍کنند، از280 تا250 میلیون سال(پرمین)، سن آمفیبولها و پلاژیوکلازهای برخی دایکهای گابروپگماتوییدی و میگماتیتهای بازی حاصل از ذوب آمفیبولیتها در حاشیه گابروی ایزوتروپ و سن آمفیبولهای آمفیبولیتهای میزبان، 184 تا220 میلیون سال(تریاس میانی ـ پسین، سن تزریق توده گابروی ایزوتروپ)، سن نمونه‍های کل سنگ دایکهای دیابازی که مجموعه اولترامافیک ـ مافیک، دگرگونیهای پالئوزوییک و گابروهای ایزوتروپ را قطع می‍کند، به طور عمده در محدودهء160 تا134میلیون سال(ژوراسیک میانی ـ پسین ) و یک نمونه حدود81 میلیون سال(کرتاسه پسین) و بالاخره، سن مسکوویتهای فنژیتی گارنت میکاشیستهای آمیزه های رنگین کوه آشین، حدود80 میلیون سال(کرتاسه پسین) است.
واژه های کلیدی : سیخوران، اولترامافیک – مافیک ، آناتکتیک ، کربونیفر، پرمین ، کومولا- یگماتوید، ایزوتروپ ، فنژیت، آشین
* گروه زمین شناسی دانشگاه شاهرود ، ایران
** پژوهشکده علوم زمین سازمان زمین شناسی کشور
***دانشگاه برتان غربی فرانسه
****سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور