پالینوزوناسیون نهشته‌های قاعده گروه شمشک  (تریاس بالا) در دامنه البرز شمالی بر مبنای داینوفلاژله‌ها

نوشته:دکتر سید علی آقانباتی* ، دکتر ابراهیم قاسمی نژاد** ، دکتر عبدالله سعیدی*،

دکتر محمود احمد‌زاده هروی ***و امید دبیری***

چکیده     

       از آنجا که نهشته‌های قاعده گروه شمشک در البرز و بسیاری دیگر از نواحی ایران تحت تأثیر عملکرد رویداد سیمرین پیشین، با یک ناپیوستگی و نیز افق‌های بوکسیت و لاتریت که نشان‌دهنده یک دوره خروج از آب می‌باشد بر روی سازند کربناتی الیکا قرار گرفته‌اند و با توجه به حجم عظیم ذخایر زغالسنگ و گاز در قسمتهای تحتــانی گروه شمشک، مطالعه و بررسی قاعده این واحد سنگ‌ چینه‌ای از نظر تعیین محیط رسوب‌گذاری، پالینــــوزوناسیون و تعیین زمــان تشکیـــل این رسوبات و پالئـواکولوژی آن در مناطقی که سازند کربناتی الیکا با یک گذر تدریجی و بدون انقطاع در رسوب‌گذاری به نهشته های شیلی ـ سنگ ماسه‌ای گروه شمشک تبدیل می شود، بسیار حائز اهمیت است. 

بــــرش مطالعه شده، در روستای گلنــــدرود و در 16 کیلومتری جنوب رویان (علمده سابق) قرار دارد. در مطالعات انجام گرفته بر روی قاعده گروه شمشک در این منطقه، از مجموع ستبــرای 590 متر، 30 نمونه انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفت در نتیجه سوپــــــرزون  Rhaetogonyaulax  و نیز چهار بایوزون برمبنای داینوفلاژله‌ها شناسائی و تفکیک گردید که از پائین به بالا عبارتند از :

بایوزون I    ، Heibergella asymmetrica با سن  نورین پیشین

بایوزون  II   ، aculeata Heibergella با سن نورین میانی

بایوزون III   ، balmei  Hebecysta   با سن نورین میانی ـ بالایی

بایوزون   IV . Rhaetogonyaulax rhaetica با سن نورین بالایی ـ رتین

مطالعات آماری انجام شده برروی پالینومورفهای قاعده گروه شمشک در ناحیه گلندرود مشخص نمودکه رسوبات اواخر نورین زیرین و اوائل نورین میانی و نیز نهشتــــه‌های اواخر نــــورین میانی و اوائل نورین بالایی در محیط دریایی (دریای باز) نهشته شده‌اند. دریا به مرور، در زمان نورین پسین پسروی نموده و در زمان رتیــن رسوبات در محیط دلتایی ـ رودخــــانه ای و کولابی تشکیل شده اند. اثرات رویداد سیمـــــرین پیشین و نیز رویدادهای زمین ساختی پس از آن در منطقه گلنـــدرود کمترین تأثیر را بر فرایند رسوب‌گذاری در زمان تریاس‌پسین داشته و گروه شمشک در ادامه سازند کربناتی الیکـــا بدون هیچ انقطـــــاع و توقف در رسوب‌گذاری، نهشته شده است که نشان دهنده تداوم رسوب‌گذاری از تریاس میانی به تریاس بالا در این منطقه میباشد.

واژه های کلیدی : پالینوزوناسیون، قاعده گروه شمشک، تریاس بالا، داینوفلاژله، دامنه البرز شمالی،  ایران.

* سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور.

** دانشکده علوم – دانشگاه تهران.

*** پژوهشکده علوم زمین - سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور.