بررسی سنگ شناختی و ریز ساختاری مجموعه دگرگونی سورسات(جنوب خاوری شاهین دژ)
بررسی سنگ شناختی و ریز ساختاری مجموعه دگرگونی سورسات (جنوب خاوری شاهین دژ)
نوشته:دکتر عباس قاسمی *و دکتر محسن پورکرمانی**
چکیده
سنگهای گرانیتوییــدی مجموعه دگرگونی سورسات را از دیدگاه ویژگیهای صحرایی، سنگ شناختی و زمین شیمیایی می‌توان به سه گروه اصلی تقسیم کرد. گـروه اول شامل توده‌های گرانیت گنــیسی نوع S همزمان با زمین ساخت، گروه دوم شامل توده‌های گرانیــتی، گرانودیوریتی و تونالیتی نوع I کمــان آتشفشــانی و گروه سوم شامل گرانیتهای قلیایی پس از برخورد است.
سنگهای مجمــوعه دگرگونی سورسات شامل انواع مختلف شیست است و پورفیروبلستهای آندالوزیت، کردیریت، استارولیت، گارنت و سیلیمــانیت (فیبرولیت) در آنها دیده می شود. سنگ مادر مجمـــوعه دگرگونی، سورسات شامل تناوبی از شیل، سیلتستون و گری وک به‌همراه میان لایه‌های کربنات، ماسه سنگ آرکــوزی و آذرآواری است.
بررسیـــهای انجام شده بر روی سنگهای رسوبی دگــرگون شده منطقه مورد مطالعه، نشــانگر وجود دست کم یک برگـوارگی نافذS2))در سنگهای منطقه است. این برگـوارگی، اغلب مـــوازی با لایه بندی اولیه سنگهای دگرگونی است. مطالعه پورفیـــروبلستهای موجود در برشهای نازک، دو مرحــله دگــرشکلی کاملا” متمایز را در مجموعه دگرگونی سورسات نشان می‌دهد.
مــرحله اول دگرشکلی (D1) به‌صورت آثار میان باری (Inclusion trail) مستقیم (S1) و ناهمخوان با برگوارگی چیره منطقه (S2) در پورفیروبلستهای آندالوزیت و استارولیـــت حفظ شده است. مـــــرحله دوم دگرشکلی (D2) باعث ایجاد برگـــوارگی چیـــره منطـقــه (S2) شده و به دنبال آن، دگرگونی پســـــرونده(M) در سنگهــــای دگــرگــونی منطــقه دیـــده می‌شود. گــذار P-T-t پیشنهـــــادی، نمایانگـــر یک مسیـــر ساعتگــــــرد برای مجمــوعه دگـرگـــــــونی سورســـــات است ((Pmax=3/7Kbar , Tmax=600°C.
واژه های کلیدی: مراحل دگرشکلی، پورفیروبلست، آثار میان باری، نمودار P-T-t ، جایگاه زمین ساختی گرانیتها، دماسنجی.
*دانشگاه تربیت معلم تهران،گروه زمین شناسی; نشانی کنونی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
**دانشگاه شهید بهشتی تهران، دانشکده علوم زمین، بخش زمین شناسی