تحلیل جنبشی چین خوردگی در افقهای مخزنی میدانهای نفتی واقع در فروافتادگی دزفول

نوشته: آنیتا ترابی  *و  دکتر محمد رضا قاسمی**

چکیده

     فروافتادگی دزفول که بین خمش بالارود در شمال باختر، گسل فرونشست دزفول در شمال خاور و گسله پیش بوم زاگرس در جنوب باختر واقع است، دارای تـــوالی کامل و ستبـری از رسوبهای دوران میانه زیســتی و نوزیســتی زمین شناسی می‌باشد. این منطقــه دارای افــت ساختمانی قابل ملاحظه ای است. بررسیهای ساختاری پنج تاقدیس مخـــزنی فرونشست دزفول بر پایه تفسیر خطـوط بازتاب لــرزه ای و تهیه نیمرخهای (profiles) عمقی از تاقدیسها شواهدی را بــه شرح زیر آشکار ساختـه است. با توجـه به قوام نسبی (relative competence)لایــه ها و هنــدســه خطــوط هم شــیب (dip isogon)، لایــه‌های  مخـــزنی پر قــوام competent)) مانند آسمــاری، سـروک، ایــــلام و داریــان رده 1B و لایه های منشــــأ و پوشش کم قـــوام، (incompetent) مانند پابـده، گورپی و گـرو رده 1A و 1C را بر اساس رده بنـدی رمــــزی دارا هستند.

 از دیدگاه ارتباط چیـــن خوردگی با گسلش، چینهای خــم گسله (fault-bend folding)، چین پیشروی گسله (fault-propagation folding) و ساختمان انبـــــاشت تاق ریخت (antiformal stack) را می توان در مورد این تاقدیسها مشاهده کرد. با توجه به بررسی و تفسیـر نیمرخهای بازتاب لرزه‌ای،  میـــدان نفتی هفتکل مدل چین خوردگی انباشت تاق ریخت را نشان می دهد؛ میـدان نفتی نفت سفید مدل چین خوردگی خم گسله را نشان می دهد؛ میدان نفتی پارسی از نوع چیـن خوردگی پیشــروی گسله تفسیر می شود و میدانهای نفتی کرنـج و ماماتیـن احتمالا با مدل چین خوردگی جدایشی مطابقت دارد.

واژه های کلیدی:فروافتادگی دزفول، گسل بالارود، پیش بوم زاگرس، قوام،تاق ریخت، چین خوردگی جدایشی.

 *مدیریت طرح های اکتشافی شرکت نفت فلات قاره

**سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور