زمین شناسی ساختمانی گسله قلعه سرخ- نوزاد خاور بیرجند (سربیشه)

زمین شناسی ساختمانی گسله قلعه سرخ- نوزاد خاور بیرجند (سربیشه)

، حمید نظری:
   چکیده:
   کمربند ساختاری خاور ایران یک کوهزاد درون قاره ای با روند تقریبی شمالی- جنوبی است. قدیمی ترین سنگها در این بلوک مربوط به قبل از سنومانین می باشند. شواهد چینه شناختی و سنگ شناختی نشانگر آغاز حرکات کششی بین قطعات قاره ای ایران و افغانستان در کرتاسه آغازین است. این نیروهای کششی موجب تشکیل حوضه های رسوبی خاور ایران و سبب ظهور افیولیت ها در این ناحیه گردید.
   حوضه های رسوبی یاد شده در کرتاسه پایانی بسته شده و حوضه های پیش بوم (Foreland) در تمامی درازنای سنوزوئیک بر منطقه حاکم می شوند.
   در مورد چگونگی تکامل ساختاری در این منطقه نظرهای گوناگونی ابراز شده است ولی با توجه به ساختار ناحیه مورد بررسی و ارتباط آن با دیگر بخشهای بلوک لوت شدید بتوان مدل ساختاری گسله قلعه سرخ- نوزاد را که خود یکی از شاخه های منشعب از گسله اصلی نه (Neh) است را به عنوان یکی از عوامل، جهت چگونگی تشکیل و جایگیری سنگهای دگرگون ناحیه و ظهور افیولیتها دانست. قطعه گسله قلعه سرخ- نوزاد در خاور محدوده نقشه 1:100.000سربیشه، گسله ای است راستالغز با جابجایی راستگرد در شاخه اصلی ودر برخی جاها چپگرد در شاخه های فرعی خود. تکوین ساختاری این قطعه گسله در قالب سیستم Riedel و گل ساخت های مثبت و منفی در بخشهای تراکمی و کششی است.
   تمرکز تنش در محل تلاقی قطعات مختلف و پایانه اینگونه گسله ها و رهایی این تنشها از عوامل بارز زمین لرزه های اخیر است.