بررسی دگر‌شکلی پوسته ایران زمین به کمک سری‌های زمانی ایستگاههای دائم GPS همراه با انجام آنالیز نوفه در آنها
بررسی دگر‌شکلی پوسته ایران زمین به کمک سری‌های زمانی ایستگاههای دائم GPS همراه با انجام آنالیز نوفه در آنها
نوشته:شیرزاد روحی *و یحیی جمور*
چکیده
امروزه یکی از اهداف عمده ژئودزی، اندازهگیری تغییرات پوسته زمین در طی زمان است، چرا که شناخت بسیاری از این تغییرات و پیش‌بینی روند آنها، در طراحی زیر ساخت‌ها امری اجتناب ناپذیر بوده و عدم اطلاع از روند آنها می‌تواند هزینه‌های گزاف و حتی جبران‌ناپذیری را بر جامعه تحمیل کند. یکی از راه‌های اندازهگیری این تغییرات ایجاد شبکه دائم موقعیت‌یابی جهانی، انجام مشاهدات پیوسته و پردازش سری‌های زمانی موقعیت ایستگاه‌ها‌ست. با استفاده از روش برآورد بیشینه احتمال نوع و دامنه نوفه موجود در سری‌های زمانی، دامنه و فاز حرکت‌های پریودیک و پارامترهای حرکت خطی به دست می‌آید. با انجام تحلیل نوفه میزان واقعی تغییر موقعیت ایستگاه‌ها در نقاط مختلف شبکه ژئودینامیک سراسری برآورد می‌شود که با به کار بردن این مقادیر در معادلات حرکتی دگر‌شکلی می‌توان به تفسیر واقعی دگر‌شکلی پوسته زمین پرداخت. این یکی از تفاوت‌های بسیار مهم ایستگاههای دائم تعیین موقعیت جهانی و ایستگاههای موقت تعیین موقعیت جهانی است. پس از انجام تحلیل نوفه بر روی سری‌های زمانی، مشخص شد که مقدار نوفه سفید در مؤلفه ارتفاعی برای همه ایستگاه‌ها بیش از مقدار آن در مؤلفه‌های مسطحاتی است. مقدار نوفه لرزان(Flicker) در مؤلفه ارتفاعی بیش از مقدار آن در مؤلفه‌های مسطحاتی است. بدون تحلیل نوفه خطای برآورد شده برای سرعت تغییرات در ایستگاه‌ها تا حدود 8 برابر نادیده گرفته می‌شود (ایستگاه تهران).
کلید وا‍ژه‌ها: ایستگاههای دائم موقعیت‌یابی جهانی، تحلیل نوفه، دگر شکلی، نوفه سفید، نوفه لرزان
تاریخ دریافت:18/06/1386
تاریخ پذیرش:02/10/1386
* سازمان نقشه‌برداری کشور، تهران، ایران.