تغییرات ایزوتوپی گوگرد، کربن و اکسیژن در سولفید و کربنات در محدوده طلای ارغش، جنوب باختر نیشابور، شمال‌خاور ایران
تغییرات ایزوتوپی گوگرد، کربن و اکسیژن در سولفید و کربنات در محدوده طلای ارغش، جنوب باختر نیشابور، شمال‌خاور ایران
نوشته: اسماعیل اشرف‌پور*، کوین م. انسدال** و سعید علیرضایی*
چکیده
محدوده طلای ارغش شامل پنج سامانه رگه‌ای طلا‌دار (Au-I تا Au-V) و یک رگه آنتیموان‌دار است. سنگ میزبان این رگه‌ها، سنگ‌های آتشفشانی اسیدی تا حدواسط، توف، گرانیت و دیوریت است. پیریت کانی سولفیدی اصلی و شامل چهار نسل مختلف Py-I) تا (Py-IVاست. مقادیر δ34S پیریتها در تجزیه‌های ماده کل، شامل یک گروه بسیار غنی از 34S (:δ34S 9/3+ تا 8/21+ در هزار) و یک گروه کمی غنی تا کمی تهی شده از 34S (:δ34S 5/1+ تا 3/4- در هزار) است. برای تعیین ویژگی ایزوتوپی نسل‌های مختلف پیریتها تجزیه‌های ریز‌کاو(پروب) لیزری صورت گرفت. پیریت‌های نسل اول تا سوم گستره به‌نسبت کوچکی از δ34S (:δ34S 5/8- تا 1/0+ در هزار) نشان می‌دهند که می‌تواند نشانگر منشأ ماگمایی برای گوگرد باشد. پیریت‌های نسل چهارم بسیار غنی از 34S هستند (9/8+ تا 7/23+ در هزار) که حاکی از تأمین گوگرد از یک منشأ غنی از 34S مانند تبخیری‌ها است. مقادیر بالای δ34S در پیریت نسل چهارم مسئول مقادیر مثبت δ34S در تجزیه‌های ماده کل هستند.
مقادیر δ34S دو نمونه استیبنیت از کانسنگ آنتیموان (4/14- تا 8/18- در هزار) می‌تواند مربوط به منشأ متفاوت گوگرد و احتمالاً آنتیموان و/یا تغییرات شدید در شرایط فیزیکوشیمیایی سیال در هنگام نهشت کانسنگ باشد. پی‌سنگ رسوبی- دگرگونی می‌تواند تأمین‌کننده گوگرد و آنتیموان باشد. مقادیر δ13CPDB حدود 1 در هزار نمونه‌های کلسیت، نشان‌دهنده منشأ رسوبی کربن است. واحدها و میان لایه‌های کربناتی می‌توانند منشأ مناسبی برای کربن باشند. داده‌های ایزوتوپ‌های پایدار نشان می‌دهد که سیال‌های گرمابی تاریخچه پیچیده‌ای از برهم‌کنش سیال/سنگ را پشت سر گذاشته‌اند.
کلید واژه‌ها : ارغش، طلا، پیریت، استیبنیت، گوگرد، کربن، ایزوتوپ.
*گروه زمین‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
**گروه زمین‌شناسی، دانشگاه ساسکاچوان، کانادا
تاریخ دریافت : 12/ 07 / 1385
تاریخ پذیرش : 30 / 02 / 1386