فرگشت ساختاری پی‌سنگ و فعالیت ساختارهای نمکی در ناحیه فیروزآباد فارس
فرگشت ساختاری پی‌سنگ و فعالیت ساختارهای نمکی در ناحیه فیروزآباد فارس
نوشته: مرتضی پیروز*، عباس بحرودی**، محمدرضا قاسمی*** و عبدالله سعیدی***
چکیده
منطقه مورد مطالعه در کمربند ساده چین خورده زاگرس در جنوب فیروزآباد فارس قرار دارد. با استفاده از منحنی‌های هم‌ستبرای واحدهای سنگی ناحیه می‌توان فرگشت شکل بستر حوضه رسوبی و زمان آغاز شکل‌گیری ساختارهای چین خورده، ساخت‌های نمکی و گسل‌ها را بررسی کرد. همچنین از این اطلاعات می‌توان برای تعیین چگونگی ایجاد ساختارها استفاده کرد. در این پژوهش، از منحنی‌های هم‌ستبرای رسوبات واحدهای سنگی گوناگون با سن پرمین تا پالئوسن و الیگومیوسن که توسط شرکت ملی نفت ایران تهیه شده، برای رسم الگوهای سه بعدی بستر حوضه استفاده شده است. اگر این الگوهای سه بعدی بر اساس ارزش‌های منحنی‌های هم‌ستبرا با علامت منفی محاسبه شوند، نشا‌ن‌دهنده شکل بستر حوضه رسوبی خواهند بود. با استفاده از این الگوهای سه بعدی، الگویی برای فرگشت حوضه رسوبی، زمان شروع حرکات ساخت‌های نمکی و نحوه عملکرد گسل‌های پی سنگی در ناحیه فیروزآباد پیشنهاد شده است .بر روی گسل پی سنگی منقــــارک، با رونـــد شمالی ـ جنوبی، در زمان پرمین جابه‌جایی قائم روی داده و از تریاس به بعد عملکرد آن به صورت راستالغز چپ‌بر تغییر کرده است. ساخت‌های کششی نیز در خاور گسل منقارک شکل گرفته‌اند و تا کرتاسه میانی فعال بوده‌اند. همزمان با بسته شدن نوتتیس، ساخت‌های کششی به ساخت‌های فشارشی تبدیل شده و عملکرد گسل منقارک نیز به صورت راستالغز راست‌بر تغییر یافته است. فعالیت ساخت‌های نمکی در راستای پهنه گسل منقارک، مانند دیاپیر کوه جهانی و دیاپیر فیروزآباد، در پرمین فعال بوده و در کرتاسه فعالیت آنها افزایش یافته است.
کلید واژه‌ها: ساختار پی سنگ، ساختار نمکی، فیروز آباد، کمربند ساده چین خورده، زاگرس، گسل منقارک، حوضه رسوبی
*دانشکده زمین‌شناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران، ایران
** دانشکده فنی دانشگاه تهران
***پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین‌شناسی واکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
تاریخ دریافت: 16/01/1385
تاریخ پذیرش: 20/03/1385