سنگ‌نگاری، زمین‌شیمی و سنگ‌زایی گدازه‌ها و دایک‌های منطقه ابارق (استان کرمان)
سنگ‌نگاری، زمین‌شیمی و سنگ‌زایی گدازه‌ها و دایک‌های منطقه ابارق
(استان کرمان)
نوشته: اعظم زاهدی* و حمید احمدی پور*
چکیده
منطقه ابارق در 40 کیلومتری شمال باختر شهرستان بم دراستان کرمان واقع است. واحدهای سنگی در منطقه، شامل واحدهای گدازه و دایک هستند که در امتداد یک سری گسل شمالی جنوبی بیرون زده است. این سنگ‌ها از نظر کانی‌شناسی از پلاژیوکلاز، اوژیت، هیپرستن و مقدار کمی الیوین تشکیل یافته‌اند. کانی‌شناسی نا‌همگن، شواهد زمین‌شیمیایی، صحرایی و بافتی همچون بافت غربالی در پلاژیوکلازها، حاشیه‌های خلیجی در تمام بلورها، زون‌بندی نوسانی در پلاژیوکلازها، بالا بودن مقدار نورم کوارتز و وجود آنکلاوهای کاملاً گرد‌شده نشان‌دهنده این مطلب است که ماگمای اولیه در حین صعود، دچار تحولات ماگمایی از جمله تفریق بخشی، آلایش و آمیختگی شده است. مدل‌های سنگ‌زایی )AFCهضم وتفریق بخشی) و نسبت Y/Rb رخداد این تحولات را در ماگمای اولیه تأیید می‌‌کند. بنابراین ماگمای اولیه در حین تبلور آلودگی و هضم پوسته‌ای را متحمل شده است. مقادیر عناصر وابسته به پتاسیم (Pb، P، Zr ،Sr، Ba، (Rbدر سنگ‌های مورد مطالعه نشان می‌دهد که سنگ‌ها در سری‌کلسیمی- قلیایی قرار می‌‌گیرند و مقایسه آندزیتهای مورد مطالعه با انواع آندزیتهای کلسیمی- قلیایی موجود در دنیا نشان داد که آندزیتهای منطقه بیشترین شباهت را با آندزیتهای کلسیمی- قلیایی Erzurum-Kars ترکیه دارند. با توجه به این مسئله محیط زمین‌ساختی این آندزیت‌ها احتمالا ًمتعلق به یک کمان پس از برخورد می‌باشد که صعود ماگما و احتمالاً تولید آن، به وسیله گسل‌های امتدادلغز و زمین‌ساخت کششی همراه با آن کنترل می‌شود. این ماگماتیسم پس از برخورد، ممکن است در اثر برخورد پوسته عربستان با ایران مرکزی رخ داده باشد.
کلید واژه‌ها: ابارق، آندزیت، آمیختگی ماگمایی، محیط پس برخوردی، ماگمای کلسیمی- قلیایی.
*دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
تاریخ دریافت:07/04/1385
تاریخ پذیرش:29/03/1386