تعیین روش بهینه برخورد با خطر زمین‌لغزش در مناطق روستایی با استفاده از سیستم پشتیبان تصمیم (DSS) ، مطالعه موردی زمین‌لغزش باریکان
تعیین روش بهینه برخورد با خطر زمین‌لغزش در مناطق روستایی با استفاده از سیستم پشتیبان تصمیم (DSS) ، مطالعه موردی زمین‌لغزش باریکان
نوشته: مرحوم جعفر غیومیان*، سید محمود فاطمی عقدا**، ام البنین عطایی**، محمد هادی داوودی* و
علی اکبر نوروزی*
چکیده
در این تحقیق از سامانه پشتیبان تصمیم (Decision Support System: DSS) برای حمایت مدیران در تصمیم‌گیری در مورد وضعیت روستاهایی که در معرض خطر زمین‌لغزش قرار دارند استفاده شده است. هدف از کاربرد این سامانه، ارائه روش بهینه برخورد با خطر بروز زمین‌لغزش در مناطق روستایی می‌باشد. برای تصمیم‌گیری در این مورد از نرم‌افزار دفنیت (Definite) از سامانه پشتیبان تصمیم استفاده شده است و مدلی برای آن تنظیم شده که شامل سه راهکار: تثبیت زمین‌لغزش، اجتناب از خطر لغزش (جابه‌جایی روستا)، و پذیرش ریسک و با مد نظر قرار دادن چهار تأثیر (اثر) هزینه، کاهش خسارت جانی، نظر مردم و نظر مدیران محلی در مورد هر راهکار می‌باشد. این راهکارها از لحاظ چهار اثر مذکور سنجیده و با هم مقایسه می‌شوند تا در نهایت راهکار بهینه از بین آنها انتخاب گردد. برای تعیین هزینه راهکار تثبیت ابتدا بایستی تعیین نمودکه آیا زمین‌لغزش با روشهای معمول در کشور قابل تثبیت هست یا خیر؟ این کار با استفاده از نرم‌افزار دیگری از سامانه پشتیبان تصمیم انجام می‌گیرد. پس از تعیین جزئیات روش، هزینه‌های لازم برای آن برآورد می‌گردد. مقادیر بقیه اثرها نیز برآورد شده و بدین ترتیب کاربر می‌تواند با وارد نمودن این اطلاعات در مدل، گزینه بهینه را انتخاب نماید. بررسی موردی زمین‌لغزش باریکان توسط این مدل انجام گرفته و راهکار تثبیت زمین‌لغزش به عنوان مناسب‌ترین راهکار برای برخورد با معضل زمین‌لغزش در این منطقه پیشنهاد شده است. نتایج با بررسیهای میدانی و جامع انجام یافته در این خصوص مطابقت دارد.
کلید واژه‌ها: زمین‌لغزش، راهکارهای برخورد با خطر بروز زمین‌لغزش، سامانه پشتیبان تصمیم، نرم‌افزار دفنیت، باریکان
* پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، تهران، ایران
** دانشگاه تربیت معلم، گروه زمین شناسی، تهران، ایران