سخن سردبیر

  سخن سردبیر

هفته علوم زمین گرامی باد

تقویمهای سالنامه‌ای را وقتی ورق می زنیم تقریبا مملو از مناسبتهای مختلف است مانند هفته محیط زیست، هفته مبارزه با مواد مخدر، هفته مبارزه با مواد مخدر، هفته جهانگردی، هفته دولت و ..... ولی تاکنون زمین شناسی و علوم زمین با همه اهمیتش در زندگی روزمره ما، جایی در این مناسبتها نداشته که هیچ، در فرهنگنامه مان با یک عنوان عربی «معرفت الارض» در حد دو خط آن هم ناقص معرفی شده است. واقعیت این است که از وقتی که این علم در زندگی ما وارد شده چیزی در حدود 80-70 سال یعنی از زمان به نفت رسیدن چاه مسجد سلیمان دارو دسته دارسی، می‌گذرد. پس از آن بود که اهمیت این علم در جامعه ما رو به افزونی نهاد تا جایی که نفت ایران با تمام صلابتش در جهان مطرح شد و دیدیم که چه مطالعات وسیع زمین شناسی در مناطق نفت خیز جنوب صورت گرفت که بر پایه همین مطالعات میادین متعدد نفتی مان کشف شد و مورد بهره برداری قرار گرفتند و هنوز هم ادامه دارد.

از سوی دیگر با پیشرفتهای علمی- تکنیکی در دهه های 30 و 40 و نیازهای روزافزون مملکت به مواد اولیه مورد مصرف در صنایع کشور، لزوم تأسیس سازمان زمین شناسی کشور در سال 1338 و سپس فعالیتهای همه جانبه آن از سال 1342 به عنوان یک ضرورت انکارناپذیر مطرح گردید.

از آن روزگار یعنی زمانی که حتی یک سازند شناخته نشده بود، یک ماده معدنی به طور سیستماتیک کشف نشده بود، یک گسل لرزه زا در سرزمین پرزمین لرزه ایران شناخته نشده بود، حدود چهل سال می گذرد. در طول این مدت واقعا تحول عظیمی در زمین شناسی یا همان معرفت الارض با دوخط توصیف روی داده است.

این سرزمین پهناور به طور کامل زیر پوشش نقشه های زمین شناسی 1:250000 رفته و بیش از 3/2 آن در مقیاس 100000: 1مورد بررسی قرار گرفته و از آنها نقشه های زمین شناسی-معدنی تهیه شده و بر همین اساس معادن اصلی مان (به جز نفت) مانند آهن، مس، زغال سنگ، سرب و روی و غیره که تأمین کننده مواد اولیه صنایع مادرمان چون فولاد، مس و .... هستند، شناخته و مورد بهره برداری قرار گرفته اند. در بسیاری مجامع بین المللی زمین شناسی مانند CGMW و IUGS و IGCP عضو هستیم و در کنگره های جهانی صاحب رأی می باشیم و با اعتبار علمی که در سطح جهان از زمین شناسی و علوم زمین به دست آورده ایم، تهیه نقشه های زمین شناسی، تکتونیک و لرزه زمین ساخت خاور میانه و .... را به ما واگذار کرده اند و این در حالی است که بسیاری از کشورهای خاورمیانه با تمام نفوذهای پترودلاری خود آرزوی انجام آن را دارند. دانشگاههایمان که زمانی محدود به تربیت چند زمین شناس و مهندس معدن بودند، اینک آنقدر توسعه یافته اند که سالانه تعداد قابل توجهی فارغ التحصیل این رشته با گرایشهای ویژه به جامعه معرفی می شوند. تا چند سال پیش در حالی که اکثریت قریب به اتفاق رشته های تحصیلی دارای انجمنها و تشکلهای علمی بوند، رشته زمین شناسی حتی انجمن هم نداشت ولی با همت اساتید و دانش آموختگان آن، انجمن زمین شناسی ایران تأسیس شد که با برگزاریهای مرتب همایشهای سالانه و اطلاع رسانیهای لازم و بسیاری دیگر نظیر این پیشرفتها جا و مکان خود را در جامعه پیدا کرده است. ولی باید اذعان نمود هنوز تا رسیدن به جایگاه واقعی که همانا شناخت و معرفت مردم به این علم و فواید آن فاصله زیاد است.

ما به فال نیک می گیریم هفته علوم زمین را که در تقویم روز آن 18 تا 24 مهر ماه خواهد بود و امیدواریم دولتمردان از این فرصت گرانبها بتوانند نهایت بهره گیری را درشناساندن زمین شناسی در سطح جامعه و مردم عامی بنمایند و هر سال در این هفته شاهد شکوفاییهای هر چه بیشتر در این زمینه باشیم.