بررسی رابطه بین خصوصیات شیمیایی مارنها با رفتارهای محیطی آنها ( مطالعه موردی حوزه قزل اوزن سفلی در منطقه طارم علیای استان زنجان )

یکی از عوامل مهم کنترل کننده رفتاره ای محیطی مارنها خصوصیات شیمیایی آنهاست . در این مقاله کـه بخشـی از نتـایج بدست آمده از اجرای طرح تحقیقاتی می باشد، به بررسی رابطه بین ویژگیهای شـیمیای مارنهـا بـا واکنشـها و رفتارهـای محیط آنها پرداخته می شود . بدین منظور ابتدا با بررسی عکسهای هوایی ( مقیاس (1/20000 واحدهای مختلـف رسـوبات مارنی در محدوده قزل اوزن سفلی مشخص و نقشه زمین شناسی آنهـا ترسـیم گردیـد . سـپس بـا اسـتفاده از پیمـایش هـای صحرایی ، وضعیت و مورفولوژی تشکیلات مارنی مورد بررسی قرار گرفت . برای مطالعه ویژگی های ژئوشـیمیائی مارنهـا 29 نمونه از این مارنها را برداشت و خصوصیات شیمیائی آنها بررسی شد . در این بررسی برخی از امـلاح مهـم مارنهـا و همچنین ویژگی های شیمیایی مارنها چون pH و EC در نمونه های جمـع آوری شـده مـورد ارزیـابی و سـنجش قـرار گرفتند .
نتایج نشان می دهد که نمونه های مارنی که از عمق برداشت شده اند و همچنین مارنهای واقع در اراضی شیب دار و مارنهای به رنگ خاکستری - سبز دارای غلظت املاح محلول بالا و در نتیجه EC بیشتری می باشند . بطرف رأس توالی تشکیلات مارنی، روند تصاعدی در میانگین غلظت سدیم ، کلسیم ، کلر و همچنین درصد گچ و EC مشاهده می شود . تغییرات pH در مارنهای مورد مطالعه دارای نوسانات زیادی نبوده و رابطه عکسی بین درصد کربن آلی و pH مشاهده مـی شـود . هـر چقدر بر میزان میانگین- Ca 2+ ،HCO 3- ، Na + ، Cl و گچ در مارن ها افزوده می شود، شدت فرسـایش بـالا رفتـه و اشکال فرسایش شیاری ، هزاردره ای ( در شیب های تند ) و خندقی ( در شیب های کم ) گسترش می یابند . مارنهایی که دارای اشکال فرسایشی قطرات باران و شیارهای کوچک هستند یا به عبارتی مراحل اولیه را از خود نشان مـی دهنـد دارای میـزان املاح قابل توجهی نمی باشند .