پالینواستراتیگرافی و پالئواکولوژی سازند فراقون در جنوب شرقی ایران

سازند فراقون یک سکانس ضخیم از طبقات پالئوزوئیک بالایی در جنوب ایران است که به روش پالینولوژی مطالعه گردید. این مطالعه به منظور کاربرد میکرو فسیل های گیاهی در تعیین سن دقیق تر این سازند بکار گرفته شد تا بتوان به بازسازی ارتباطهای گذشته حوضه رسوبی زاگرس با نیمکره شمالی و جنوبی در پالئوزوئیک بالایی که با استفاده از میکرو فسیلهای گیاهی شناخته شده از این طبقات است پی برد.
در این مطالعه 130 نمونه رسوبی از ناحیه فراقون (80 کیلومتری شمال بندر عباس) و 7 نمونه رسوبی از ناحیه چالی شده تجزیه شیمیایی گردید که مطالعه میکروسکوپی روی مواد آلی باقیمانده به عمل آمد. مواد آلی باقیمانده شامل اسپورها، پولن ها، اکریتاش ها و دیگر مواد آلی بوده که شناسایی روی اسپور، پولن و اکریتاش، در حد جنس و گونه انجام گردید و فراوانی نسبی آنها محاسبه گردید.
دراین تحقیق 136 گونه اسپور، پولن، اکریتاش شرح داده شد که مشتمل بر 59 گونه اسپور (36 جنس)، 51 گونه پولن (33 جنس)و 26 گونه اکریتاش (19 جنس) می باشد که این گونه ها در 5 زون فسیلی در داخل لایه ها از پایین به بالا تنظیم شده اند. زونهای 1 تا 4 بیانگر زمان دونین زیرین تا اواسط دونین بالایی می باشند. احتمالاٌ ژیدینین- فرانسنین زون 5 معرف زمان پرمین زیرین است که از ساکمارین شروع و به کانگورین ختم می گردد. بدین ترتیب یک نبود چینه شناسی در داخل سازند فراقون وجود دارد که زمان فامنین و تمام دوره کربونیفر را در بر می گیرد.
این نبود چینه شناسی احتمالاٌ با کوهزایی هرسی نین مطابقت داشته که منجر به خروج حوضه زاگرس از آب گردیده که با فرسایش شدید در اواخر دونین (فامنین) و سرتاسر دوره کربونیفر همراه بوده است. همچنین این نبود چینه شناسی، را می توان به نتیجه توام عدم رسوبگذاری و فرسایش نسبت داد.
تنوع اکریتاش ها (25 گونه) در رسوبات دونین مقاطع فراقون معرف آن است که محیط تشکیل این سازند دریایی است. معهذالک وجود 25 جنس (48 گونه) از اسپورهای گیاهان خشکی همراه با اکریتاش ها اجتماعات گیاهی آن دوره را در مجاورت حوضه رسوبی پیشنهاد می کنند. بعضی از اکریتاش های سازند فراقون از جمله Chomotriletes vedugensis هم از اروپا و هم آمریکای شمالی گزارش شده اند، لیکن 10 گونه از آکریتاش ها سازند فراقون فقط از رسوبات فرانسنین غرب استرالیا گزارش گردیده اند. همچنین نحوه انتشار پالینومرفهای سازند فراقون مشابه با پالینومرفهایی است که از عربستان سعودی گزارش شده اند. این شباهت نمایانگر اتصال حوضه های گیاهی گذشته و یا نزدیک بودن آنها به یکدیگر در آن زمان می باشد.
اسکلوکودونت ها در زمان پرمین زیرین مقاطع سازند فراقون شرایط دریایی را پیشنهاد می کنند. میوسپورهای گیاهان خشکی در این ضخامت از سازند فراقون شامل 52 گونه پولن (33 جنس) و 5 گونه اسپور می باشند.
تنوع زیاد میوسپورها وجود اجتماعات گیاهان باز دانه را در مجاورت این حوضه رسوبی در زمان پرمین زیرین پیشنهاد می کند. گرچه در این مجموعه از میوسپورهای پرمین زیرین چند گونه پالینومرف با اروپا، امریکای شمالی و خاورمیانه مشترک است لیکن این زون حاوی تعداد زیادی از گونه های شاخص میکرو فسیل گیاهی بوده که از قطعات جدا شده خشکی بزرگ گندوانا گزارش شده اند و این شباهت معرف آن است که حوضه رسوبی زاگرس ممکن است در زمان پرمین زیرین جزء خشکی گندوانا بوده باشد.